بزرگنمايي:

پیام خراسان - بیرجند - پارچه بافی یا « تُوبافی» یکی از هنرهای سنتی و بومی خراسان جنوبی است که با تلاش های فراوان احیا شده و محصولات آن در بازارهای جهانی به فروش می رسد.
به گزارش ایرنا پارچه بافی سنتی به زبان محلی توبافی یکی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است. این هنر به عنوان تنها صنعت دستی استان نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده است.
برای بافتن پارچه به روش سنتی توباف، ابتدا مواد اولیه از قبیل پنبه، ابریشم یا کرک را تهیه می کند و پس از آن از این مواد نخ می ریسد. در مرحله بعد نخ های به دست آمده را می جوشاند و برای ضخیم کردن آنها از آرد استفاده می کند، سپس به کمک این پارچه ها و چرخ پارچه بافی، محصول نهایی به دست می آید.
احیای هنر پارچه بافی سنتی از روستای خراشاد شهرستان بیرجند آغاز شد و اکنون در سایر شهرستان ها نیز هنرمندانی مشغول این حرفه هستند.
مدیر عامل شرکت تعاونی زنان خراشاد که توانست از حدود 12 سال پیش این هنر 300 ساله را احیا کند اکنون دستبافته های هنرمندان خراسان جنوبی را راهی بازارهای جهانی کرده است.
فاطمه ذاکریان که از همان ابتدای سال های فعالیت حضور موفقی در نمایشگاه ها برای عرضه پارچه های سنتی داشته است به خبرنگار ایرنا گفت: یک اتفاق شیرین در نمایشگاه نوروزگاه مشهد رقم خورد و آن استقبال تاجران دبی از پارچه های سنتی خراسان جنوبی بود.
وی افزود: تاجران کشور دبی ضمن بازدید از غرفه شرکت تعاونی زنان خراشاد و کیفیت اجناس ارائه‌ شده سفارش تولید شال سر به تولیدکنندگان پارچه‌ های سنتی روستای خراشاد بیرجند دادند.
این بانوی کارآفرین ادامه داد: تاجران با بازدید از محصولات موجود و بررسی کیفیت اجناس 20 شال رنگی که از محصولات گیاهی تهیه شده بود را خریداری کردند و بعد از اطمینان کیفیت محصولات، سفارش تولید 300 شال سر در رنگ ‌های مختلف را دادند اما به دلیل تولید محدود آن زمان توانستیم 60 شال را برایشان ارسال کنیم.
وی در خصوص کیفیت شال‌ های تولید شده، تصریح کرد: این شال ها از نخ‌ های پنبه‌ ای تهیه و رنگ‌ ریزی آن‌ ها نیز به صورت سنتی و گیاهی توسط اعضای شرکت تعاونی انجام می‌ شود.
ذاکریان گفت: رنگ‌ ریزی سنتی از پوست انواع محصولات مانند پوست انار، گردو، پیاز، گلرنگ، پرتقال، کلاله زعفران، پیاز، سیر و پودر سنگ انجام می ‌شود.
وی با اشاره به تمایل آلمان ها برای خرید پارچه های سنتی خراسان جنوبی افزود: علی رغم اینکه بازار خوبی در این کشور برای محصولات سنتی فراهم شده بود اما به دلیل نداشتن کارت بازرگانی در آن زمان از تامین درخواست هایشان عاجز ماندیم اما اکنون با فراهم شدن این زمینه مجدد در تلاش هستیم که محصولات را به آن کشور ارسال کنیم.
** تولید تنها پنبه رنگی در شهرستان خوسف
یکی از مزیت های پارچه های سنتی خراسان جنوبی استفاده از الیاف طبیعی و رنگی است که تنها نوع پنبه رنگی در شهرستان خوسف تولید می شود.
فرماندار خوسف در این خصوص گفت: برای ساخت لباس های سنتی این شهرستان از رنگ شیمیایی استفاده نمی شود.
محمد شفیعی با اشاره به کشت تنها پنبه رنگی مله در شهرستان خوسف آن را از ویژگی های خاص این منطقه عنوان کرد و افزود: هم اکنون پارچه های طبیعی با پنبه مله توسط هنرمندان موسسه خیریه حضرت رسول(ص) در این شهرستان تهیه می شود.
** حوله سنتی خراسان جنوبی در چمدان حجاج
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی نیز از استفاده حوله سنتی خراسان جنوبی به عنوان لباس احرام حجاج خبر داد و گفت: امسال 300 عدد از حوله های سنتی استان به عنوان لباس احرام استفاده شده است.
حسین عباس زاده اظهار داشت: استفاده از پنبه و بافت دستی، حجم کم ، جذب فوق العاده و ضد حساسیت از ویژگی های مهم این حوله های سنتی است.
وی بیان کرد: حوله بافی که دراصطلاح محلی به آن ( تُو بافی و یا تون بافی) اطلاق می شود از قدیمی ترین صنایع دستی جنوب خراسان بوده و بر اساس مستندات تاریخی، از معروفیت دستبافته ها و پارچه های پنبه ای و ابریشمی تولید شده در ایالت قهستان قدیم در قرون اولیه اسلامی فراوان یاد شده است.
عباس زاده اضافه کرد: بافت حوله های سنتی در خراسان جنوبی، امروزه نیز همانند گذشته با دستگاه های سنتی 2 یا چهار وردی و ابزار کار ساده، صورت می گیرد.
به طوری که با کمک این دستگاه ایجاد دهنه، پود گذاری( با تنوع رنگی نامحدود) و دَفتین زدن با حرکات منظم دست و پا، باعث تولید انواع پارچه بر اساس نوع ماده اولیه می شود.
وی گفت: از انواع نقوش به کار رفته در حوله بافی می توان به کُلو ، گِنتی ، چَپَر بافت، جِناغی و ساده اشاره کرد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی، تولیدات مختلف حوله بافی را شامل انواع حوله دست ، صورت و حمام، سفره نان، صافی، دستمال ،چادرشب ،شال سر و لُنگی عنوان کرد و افزود: تولید حوله در بسیاری ازشهرستان های خراسان جنوبی از جمله خوسف، نهبندان، درمیان ،سرایان ، قاینات و بیرجند هم اکنون رواج دارد.
حوله بافی روستای خراشاد سال 1395 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید و جشن ثبت ملی شدن آن شهریور سال 96 با حضور مسئولان کشوری و استانی در این روستا برگزار شد.
خراشاد در 25 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند واقع شده است.
گزارش : عصمت برزجی
9893 * 6054