بزرگنمايي:

پیام خراسان- گرچه ساخت تصفیه خانه های فاضلاب هزینه هنگفتی دارد اما اجرای این پروژه ها یکی از راهکارهای اصلی برای جایگزنی پساب با آب شرب برای کشاورزی است.
خراسان رضوی از استانهایی با قدمت کشاورزی طولانی است که هم اینک هجدهمین سال تداوم پدیده خشکسالی را سپری می کند و در این شرایط استفاده از پساب تصفیه خانه ها برای کشاورزی و بازچرخانی آب مرهمی بر زخم زمین تشنه این دیار است.
در این شرایط تصفیه خانه خین عرب در مشهد با ظرفیت 70 هزار مترمکعب در شبانه روز سال 1395 با هدف فروش پساب به کشاورزان غرب مشهد بهره برداری شد اما با گذشت حدود دو سال از فعالیت آن به دلیل اجرای نشدن پروژه های خط انتقال، پساب این تصفیه خانه به رود فاضلابی کشف رود می ریزد.

* رهاسازی پساب تصفیه خانه در رودخانه
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: تصفیه خانه خین عرب با ظرفیت 70 هزار مترمکعب در شبانه روز و هزینه هزار و 40 میلیارد ریال آذر سال 1395 بهره برداری شد.
علیرضا طباطبایی افزود: پساب این تصفیه خانه برای فروش به کشاورزان در غرب مشهد به شرکت آب منطقه ای تحویل می شود ولی بخاطر فقدان شبکه انتقال که برعهده شرکت آب منطقه ای است هم اینک این پساب به کشف رود ریخته می شود.
وی ادامه داد: اخیرا شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی برای انتقال این فاضلاب به زمینهای کشاورزی 20 ایستگاه پمپاژ راه اندازی کرده و بخشی از خط انتقال نیز در حال اجر می باشد و نقشه خط انتقال نهایی شده است.

* پالایش کشف رود
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز گفت: ریختن پساب تصفیه خانه خین عرب با کیفیت عالی به کشف رود منجر به پالایش این رودخانه می شود.
محمد علایی افزود: البته شرکت آب منطقه ای طرح مدونی برای انتقال و استفاده از پساب تصفیه خانه دارد. قرارداری با شهرداری مشهد در حال نهایی شدن است که با انعقاد آن آب چاههای ویژه آبیاری فضای سبز اما قابل شرب که در اختیار شهرداری قرار دارد، برای مصرف به شرکت آب و فاضلاب مشهد تحویل می شود و در ازای آن پساب تصفیه خانه برای آبیاری فضای سبز به شهرداری داده خواهد شد.
وی ادامه داد: همچنین در طرحی دیگر خط انتقال پساب تصفیه خانه خین عرب به سمت تصفیه خانه پرکند 2 مشهد با 80 درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجرا است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: پساب تصفیه خانه پرکند 2 استانداردهای زیست محیطی را ندارد و از آنجا که شرکت آب و فاضلاب مشهد اعتبار مالی لازم را برای ارتقاء این تصفیه خانه در اختیار ندارد، خط انتقال تصفیه خانه خین عرب به سمت پرکندآباد و دادن این پساب به کشاورزان به جای حق آبه از سد کارده، توسط آب منطقه ای در دست اجرا است.
وی افزود: هدف از اجرای این طرح تغدیه آبخوانها به منظور پایداری چاههای تامین آب مشهد و تامین سالیانه 150 میلیون مترمکعب آب کیفی از غرب آبخوان از طریق جایگزینی پساب است.
علایی ادامه داد: همچنین با اجرای خط انتقال از تصفیه خانه خین عرب به ایستگاه پرکندآباد این پساب به عنوان حق آبه سد کارده تحویل کشاورزان در آن منطقه خواهد شد. طرح بزرگ انتقال پساب به غرب مشهد نیز در دستور می باشد که اجرای آن طرح زمانبر است.

* لزوم تامین پایدار آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی همچنین گفت: سال 1398 سال آبی خوبی برای استان نخواهد بود لذا باید برای تامین پایدار آب تلاش کرد. جایگزینی پساب با آب شرب برای کشاورزی و آبیاری فضای سبز از مهمترین روشهای پایداری منابع آبی و تقویت سفره های زیرزمینی است.
وی گفت: به منظور تامین آب پایدار برای شهروندان می بایست تمامی مسئولان و مردم کمک کنند. برنامه تامین پایدار آب مشهد برای سال 1398 در دست تهیه است لذا امیدواریم با همکاری مردم و مسئولان مشکلی در تامین آب سال آتی این کلانشهر نداشته باشیم.

* پساب خین عرب جایگزین حق آبه
معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب مشهد هم گفت: شرکت آب و فاضلاب مشهد پساب خین عرب را به شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی تحویل می دهد.
جوانشیر شادمهری افزود: تصفیه خانه های قدیمی، استاندارد آب کشاورزی را دارند و پساب آنها فقط برای آبیاری درختان قابلیت استفاده دارد و نه کشت و کار محصولاتی نظیر سبزیجات و صیفیجات. پساب تصفیه خانه پرکندآباد فاقد استاندارد لازم است که نباید برای کشت و کار به کشاورزان فروخته شود.
وی ادامه داد: شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی پروژه انتقال پساب تصفیه خانه خین عرب به سمت ایستگاه پمپاژ پرکندآباد را در دستور کار دارد تا به جای حق آبه سدهای طرق و کارده به کشاورزان آن مناطق تحویل دهد.
معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: پساب تصفیه خانه خین عرب از استانداردهای جدید برخوردار است و مانند آب سطحی می باشد لذا برای کشاورزی قابل استفاده است.
وی افزود: نهایی شدن پروژه انتقال پساب تصفیه خانه خین عرب به غرب مشهد و ایستگاه پرکندآباد برای تحویل به کشاورزان به نفع همگان است.
شعبه ای از "کشف رود" از کوههای هزار مسجد و شعبه دیگر آن از کوههای بینالود سرچشمه گرفته و از شمال شهر مشهد می گذرد. این رود 290 کیلومتری که پرآبی آن تنها در خاطره ها باقی مانده، از غرب به شرق جریان دارد و پس از ادامه مسیر در محل پل خاتون به رودخانه هریرود می ‌پیوندد و از آنجا به بعد "رود تجن" نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می ‌یابد و در ریگزارهای کشور همسایه فرو می‌ رود. هم اینک فاضلابها آلاینده صنعتی، خدماتی و خانگی به کشف رود ریخته و زمینهای کشاورزی اطراف آن نیز با همین آب آلوده آبیاری می شود. تراکم بالای جمعیت حاشیه نشینان در شمال شهر مشهد جایی که برای آن شبکه جمع آوری فاضلاب شهری طراحی نشده سبب شده تا فاضلاب منازل بطور غیرقانونی به کشف رود هدایت شوند.
بر اساس مطالعات انجام شده کسری آب خراسان رضوی در افق سال 1420 بیش از شش هزار و 200 لیتر در ثانیه خواهد بود. حجم تولید سالانه آب در خراسان رضوی 140 میلیون مترمکعب و میزان مصرف آن 110 میلیون مترمکعب است. 27 درصد آب تولیدی در این استان به مصرف انشعابات غیرمجاز رسیده و یا بخاطر فرسودگی 35 درصد شبکه آبرسانی به هدر می رود. تامین و توزیع آب 74 شهر خراسان رضوی به جز مشهد بر عهده شرکت آب و فاضلاب استان است. یک میلیون و 750 هزار نفر در سطح این استان تحت پوشش شبکه آب و 420 هزار نفر تحت پوشش شبکه فاضلاب هستند. آب مورد نیاز این استان از 406 حلقه چاه تامین می شود که شامل شش درصد چاههای کشور است. طول خطوط انتقال آب در خراسان رضوی هزار و 763 کیلومتر و طول شبکه فاضلاب آن هزار و 218 کیلومتر است. چهار تصفیه خانه فاضلاب با ظرفیت 55 هزار مترمکعب در شبانه روز در این استان در مدار بهره برداری قرار دارند.