بزرگنمايي:

پیام خراسان - باستان‌شناسی یک حرفه سخت و مبتدیانه بود؛ در هرکولانئوم، نجیب‌زاده‌های بومی پاپیروس‌های باارزش را خراب می‌کردند تا بتوانند تکه‌هایی از تاریخ یونان باستان را بردارند و به دوستان‌شان نشان دهند. در تروی، حفاری‌ها و کاوش‌های مبتدیانه کاوش‌گر آلمانی، هنریش شلمان، لایه‌های ظریف شهرنشینی را که سال‌ها زیر خاک حفظ شده بود، برای همیشه نابود کرد. در آتن، زیباترین کتیبه‌های پانتنون از محل خود برداشته و به بریتانیا منتقل شد و تا همین امروز همان‌جاست.
به گزارش ایسنا-منطقه خراسان، خوشبختانه روش کاوش‌های باستانی در طول زمان تغییر کرده است. امروزه باستان‌شناسان با دقت زیاد از یک سایت باستانی عکاسی و آن را ثبت و آنالیز می‌کنند. آثار به جای مانده از نبوغ انسان، دیگر بین مجموعه‌داران خصوصی دست‌به‌دست نمی‌شود، بلکه در موزه‌ها باقی می‌ماند.
اما اتفاقات جدیدتری نیز در جریان است. حالا باستان‌شناسی برای نقشه‌برداری از شهرهای بزرگ یا کشف چیزهای جدید، به سمت راهکارهای فناورانه گام برمی‌دارد و استفاده از فرچه و کار میدانی- که زمانی اساس کار باستان‌شناسان را تشکیل می‌داد- به قطعه کوچکی از یک پازل بزرگ‌تر تبدیل شده است. حالا، حتی پیش از این که اولین بیلچه در خاک فرو رود، از سایت نقشه‌برداری می‌شود. بیایید نگاهی بیندازیم به برخی از فناوری‌های نوین که عرصه کاوش‌های باستانی را متحول کرده‌اند.
فناوری‌های موبایلی
از زمان روی کار آمدن آیفون در اوایل قرن، تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های همراه به جزء ضروری و جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. به نظر می‌رسد برای استفاده از این اپلیکیشن‌های فناورانه هیچ مرز و هیچ پایانی وجود ندارد. پس چرا باستان‌شناسی نتواند بخشی از این ماجرا باشد؟
نرم‌افزار mySoil اطلاعات مقایسه‌ای خصوصیات خاک سرتاسر اروپا را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و امکان اشتراک‌گذاری این دست اطلاعات را به کاربر می‌دهد. این اطلاعات در پایگاه داده ثبت و بعدا بازیابی می‌شوند. نرم‌افزار Theodolite به باستان‌شناس امکان می‌دهد همه اطلاعات خود را دیجیتالی کرده و تلفن هوشمند خود را به یک جعبه ابزار هوشمند تبدیل کند. جعبه ابزاری که به نمایاب، جی پی اس، قطب‌نما، انحراف‌سنج، جهت‌یاب و دیگر ابزارهای کارآمد مجهز است.
سازمان میراث جهانی نیز در این زمینه وارد عمل شده است. سیستم جامع این سازمان به کاربران کمک می‌کند ارزیابی سریع اثرات (RIAs) سایت‌های میراث جهانی را در نواحی مورد مناقشه در خاورمیانه و شمال آفریقا، به راحتی انجام دهند.
باستان‌شناسی فضایی و LIDAR
سارا پاراک، استاد باستان‌شناسی دانشگاه آلاباما بیرمنگام در انگلستان و همکارانش، با استفاده از تصویربرداری توپوگرافی با کمک ماهواره‌های ناسا، توانستند از تغییرات رود نیل در یک دوره تاریخی طولانی‌مدت، نقشه‌برداری و محل احتمالی پایتخت مصر باستان، یعنی تانیس را کشف کنند. این فناوری به نام LIDAR شناخته شده و تراکم سطوح را در نواحی مختلف دنبال می‌کند. برای این منظور، ناحیه خاصی را با میلیون‌ها پالس لیزری بمبماران می‌کند. سپس مدت زمانی را که طول می‌کشد هر پالس به زمین برخورد کند و به سنسور بازگردد را اندازه می‌گیرد. تصویر حاصل، تلفیقی از طیف‌های مختلف نوری است و هر طیف، تراکم لایه خاصی از رسوب را نشان می‌دهد. افراد آموزش‌دیده می‌توانند شواهدی از آثار به‌جامانده از سکونتگاه‌های انسانی همچون خانه‌ها، خیابان‌ها، حمام‌های عمومی و حتی کنج‌های مختلف شهر که بر حسب طبقه اجتماعی از هم مجزا شده‌اند را در این تصاویر تشخیص دهند.
پاراک از LIDAR برای نقشه‌برداری از شهرهایی که مدت‌ها گمشده و ناشناخته بود استفاده کرد، اما این فناوری برای نقشه‌برداری از نواحی که دسترسی به آن‌ها بسیار خطرناک یا دشوار است نیز کاربرد دارد. دامیان ایوانز و ویلیان ساتورنو دو باستان‌شناسی بودند که از این ابزار برای نقشه‌برداری از پایتخت آنکگوری در لینگاپورا استفاده کردند و جیسون اور از آن، برای نقشه‌برداری از 1200 سایت باستانی در عراق که به خاطر جنگ و مین‌های زمینی از دسترس جامعه علمی خارج شده بود، استفاده کرد.
سازمان میراث جهانی از LIDAR برای نقشه‌برداری از میراث ارزشمند Banteay Chhmar که یک معبد باستانی در شمال کامبوج است، بهره گرفت. این فناوری به سازمان کمک کرد آسیب‌هایی را که در 800 سال اخیر، بعد از ساخت معبد روی داده را ثبت و شناسایی و در عین حال، چارچوبی برای حفاظت بهتر از این مجموعه تعریف کند.
مقاومت خاک
بسیاری از مردم وقتی می‌فهمند که ریچارد سوم، شاهی که در بحبوبه جنگ رزها از سلطنت خلع شد، در محلی در شمال انگلستان زیر یک پارکینگ خودرو دفن شده، تعجب می‌کنند؛ این راز به کمک تست‌های مقاومت خاک کشف شد.
این تست‌ها که حالا کاربرد زیادی در پروژه‌های ساخت‌وساز دارند، با انتقال یک جریان الکتریکی به داخل خاک سر وکار دارند که میزان آب موجود در خاک را اندازه می‌گیرد. با توجه به محتوای آب موجود در خاک، جریان الکتریکی، سریع یا کند حرکت می‌کند و در نتیجه تست مقاومت الکتریکی انجام می‌شود تا ترکیبات زیر خاک مشخص شود. مقاومت بالا نشان‌دهنده وجود مواد متراکم‌تر همچون بلوک‌های ساختمانی است، در حالی که مقاومت پایین‌تر با مواد کم‌تراکم‌تر مثل بقایای جسد انسان مرتبط است.
روش‌های سنجش از راه دور جای پای خود را در باستان‌شناسی محکم کرده‌اند. در محل پروژه ال میرادور از رادارهایی که به داخل زمین نفوذ می‌کنند استفاده شد تا حفره‌های موجود در اهرام این منطقه شناسایی شود. با این روش، معماری داخلی اهرم معین شد و نتایج نشان داد که مقبره پادشاهان مایا کجا مستقر است.
کنترل از راه دور
روش‌های کنترل از راه دور روز به روز متداول‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌شوند. این روش‌ها به باستان‌شناسان امکان می‌دهد تقریبا هر کار دشواری را پیش ببرند. از کشف سایت‌های باستانی جدید گرفته تا پایش غارت و چپاول آثار هنری و تهدیدهای محیطی.
به گزارش نیویورک تایمز، دکتر لوییس کاستلو، معاون وزیر میراث فرهنگی در پرو از ناوگان هلی‌کوپتری‌اش برای نقشه‌برداری و پایش و حفاظت از میراث باستانی کشورش استفاده می‌کند. سازمان میراث جهانی از هواپیماهای مجهز به کنترل از راه دور، برای نقشه‌برداری از نقاط صعب‌العبور استفاده می‌کند. استفاده از روش‌های کنترل از راه دور هزینه‌ها و کار میدانی مورد نیاز برای ثبت، پایش و سنجش مناطق را کاهش داده و امکان نقشه‌برداری سریع و مقرون‌به‌صرفه را فراهم می‌کند.
ربات‌ها
ربات‌ها، بمب‌ها را در نواحی جنگی خنثی و به تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کنند. کارهای سنگین و دشوار باستان‌شناسی را هم می‌توانید به فهرست بلندبالای نقش‌ ربات‌ها در جامعه مدرن، اضافه کنید؛ چه عکاسی از کشتی شکسته و غرق شده‌ای در اعماق دریا باشد، چه جمع‌آوری داده‌های توپوگرافی از ارتفاعات آلاسکا. ربات‌ها روزبه‌روز نقش پررنگ‌تری در باستان‌شناسی بر عهده می‌گیرند؛ نقش‌هایی که انسان‌ها اغلب از پس آن برنمی‌آیند.
تنها چیزی که کاربرد ربات‌ها را محدود می‌کند، روند رشد فناوری است. باستان‌شناسان از یک بازوی رباتیک برای شبیه‌سازی نحوه استفاده از ابزار توسط انسان‌های اولیه کمک می‌گیرند. از مارهای رباتیک برای بررسی اهرام استفاده می‌کنند و آن‌ها را جایی می‌فرستند که دسترسی به آن ممکن نیست.
فناوری مجازی
Oculus Rift فیس‌بوک و گوگل، پلت‌فرم‌های واقعیت مجازی می‌سازند که قرار است شیوه استفاده ما از رسانه را دچار تحول کنند. موزه بریتانیا این فناوری‌ها را به خوبی به خدمت گرفته است.
موزه بریتانیا به دنبال این است که هدست‌های واقعیت مجازی را برای نوجوانان به خدمت بگیرد، چرا که می‌داند روش‌های قدیمی و نگاه کردن به اشیا پشت ویترین، دیگر برای جوانان جذابیتی ندارد. این موزه برای این که تجربه واقعا عمیقی ایجاد کند، به بازسازی فیزیکی کلبه‌های عصر برونز پرداخته و آن را با اشیا مصنوعی که نماینده همان دوره هستند، پر کرده است. آن‌ها امیدوارند این تجربه نوین نه تنها نوجوانان، بلکه نسل‌های آینده را نیز که به شدت به تلفن‌های هوشمند متکی‌اند، با خود همراه کند.
منبع:
https://globalheritagefund.org
انتهای پیام