بزرگنمايي:

پیام خراسان - مشهد- وقف از پسندیده ترین سنتهای الهی است که در حوزه های مختلف رشد و توسعه را به همراه دارد اما پرداختن به این سنت در حوزه کتاب و کتابخوانی کمرنگ و نیازمند توجه واقفان است.
نخستین واقف در اسلام پیامبر اکرم(ص) است که هفت نخلستان را در مدینه وقف کرد. اغلب وقف را به بخشش زمین و ملک برای ساخت مکانهایی نظیر بیمارستان، مدرسه و هزینه در مکانهای مذهبی می شناسند اما این حوزه بسیار وسیع است و در بخش خدمات و فرهنگی نیز می تواند بسیار راهگشا باشد.
وقف کتاب و کتابخانه از ارزشمندترین وقفها در حوزه فرهنگ است. این مهم از دیرباز مورد توجه بوده و از سده چهارم هجری کتابخانه های وقفی در سراسر جهان اسلام گسترش یافته اما به اذعان مدیران و کارشناسان فرهنگی به مرور زمان وقف در حوزه کتاب و کتابخانه رنگ باخته است.
تقویت حوزه فرهنگ و کتابخوانی از الزامات جامعه است که نقش مهمی در کاهش آسیبهای اجتماعی دارد لذا نباید مطالعه و کتاب را رها کرد، آگاهی بخشی به شهروندان و تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی همواره باید مورد توجه باشد و ورود نهادهای مختلف و به خصوص واقفان در این حوزه ضروری است و به تنهایی نباید همه توقع را از دولت داشت.
بر اساس استانداردها می بایست به ازای هر 100 نفر هشت مترمربع فضای کتابخانه ای باید وجود داشته باشد اما طبق اعلام نهاد کتابخانه های عمومی کشور این میزان در کلانشهرهای ایران یک مترمربع است.
در استان شش و نیم میلیون نفری خراسان رضوی نیز به عنوان دومین استان کشور از نظر جمعیت 201 کتابخانه عمومی و مشارکتی فعال است و در حالی که طبق استانداردهای جهانی به ازای هر 25 هزار نفر باید یک کتابخانه وجود داشته باشد این رقم در خراسان رضوی 31 هزار نفر است لذا کتابخانه سازی و توجه واقفان به این حوزه ضروری به نظر می رسد.
* نیکوکاران از ارکان توسعه فرهنگی
مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی در باره نقش افراد نیکوکار در توسعه فرهنگ کتابخوانی و کتابخانه سازی به خبرنگار ایرنا گفت: خیران از ارکان توسعه فرهنگی به خصوص در موضوع کتابخانه سازی هستند.
حجت الاسلام علی اکبر سبزیان افزود: مناطق محروم استان به تعداد بسیاری کتابخانه نیاز دارد که ساخت آن در گرو توجه و اهتمام خیران است ولی در حوزه خیران به مقوله کتابخانه سازی در مقایسه با سایر بخش ها نظیر مدرسه سازی کمتر توجه شده است.
وی اظهار داشت: 49 روستا در این استان کتابخانه عمومی ندارند و 35 روستا از این تعداد سه هزار تا پنج هزار نفر و 14 روستای بیش از پنج هزار نفر جمعیت دارند.
وی گفت: در زمینه کتابخانه سازی صرفا نیاز به ایجاد ساختمان کتابخانه نیست بلکه تجهیز و توسعه کتابخانه نیز مورد نیاز است.
حجت الاسلام سبزیان افزود: برای کار کردن در حوزه فرهنگی و افزایش سرانه مطالعه، منابع محدود دولتی کارساز نیست و کمک خیران در این زمینه موثر است.
* کتابخانه های پیر
مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی اظهار داشت: مجموع زیربنای کتابخانه های کنونی در استان 70 هزار و 723 مترمربع است که این میزان باید تا پایان برنامه ششم توسعه به 98 هزار و 738 متر مربع برسد.
وی گفت: طبق استانداردها میانگین طول عمر ساختمان کتابخانه های عمومی 21 سال است اما 45 درصد کتابخانه های خراسان رضوی بیش از 30 سال عمر دارند و 65 درصد آنها هم نیازمند بازسازی هستند.
وی افزود: همچنین 9 شهر در خراسان رضوی فاقد کتابخانه عمومی و 25 شهرستان فاقد کتابخانه سیار هستند.
* شهر بدون کتابخانه مساله دار است
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی نیز دراین باره گفت: هم اکنون 9 شهر این استان بدون کتابخانه است در حالی که هیچ شهری نباید فاقد کتابخانه باشد.
محمد رحیم نوروزیان افزود: شهر بدون کتابخانه، مساله دار است لذا کتابخانه سازی در شهرها و روستا باید مورد توجه باشد.
وی اظهار داشت: فقط کتابخانه سازی و توسعه کتابخانه ها کافی نیست بلکه باید تلاش شود کتاب نیز وارد سبد مصرف خانوار شود، کتاب نباید به عنوان ویترین و تزیین مورد استفاده قرار گیرد.
وی گفت: زندگی بدون مطالعه عقب ماندگی از فرهنگ و زمان را به همراه دارد، باید از هر فرصتی برای توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی استفاده کرد و کتابخانه ها باید از محلی برای مطالعه درسی به محیطی برای مطالعه آزاد تبدیل شوند.
نوروزیان افزود: سمن ها و خیران نقش مهمی در توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخانه سازی دارند که باید از این ظرفیت استفاده کرد.
* مشارکت خیران ایده آل نیست
مدیرعامل انجمن خیران کتابخانه ساز خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: توسعه کتابخانه سازی مورد استقبال خیران است ولی در مجموعه این استقبال ایده آل نیست.
غلامرضا بصیری پور افزود: باید دسترسی مردم به کتاب و کتابخانه آسان باشد که این مهم در این انجمن مورد توجه است.
وی اظهار داشت: برنامه ریزی برای برگزاری جلسه هایی با حضور خیران استان و مشهد به صورت سالانه و فعالیت بیشتر با تبلیغات اثرگذار در سطح فضای مجازی و جامعه می تواند به پیشبرد اهداف فرهنگی ما کمک شایانی داشته باشد.
وی گفت: کتاب در سبد کالای خانوار جایگاه واقعی خود را ندارد، این در حالی است که کتاب از ضروری ترین کالاها برای خانوار ایرانی است و هیچ چیز نمی تواند جای کتاب را بگیرد.
مدیرعامل انجمن خیران کتابخانه ساز خراسان رضوی افزود: اگر بستر مناسب برای کتاب خوانی و کتابخانه سازی فراهم کنیم، دسترسی مردم به کتاب آسان می شود و این محصول آگاهی و دانایی بخش جای خود را در بین افراد جامعه پیدا خواهد کرد.
بصیری پور ادامه داد: انجمن خیران کتابخانه ساز و هر انجمن و نهاد دیگر مرتبط با این موضوع برای اینکه موفق باشد باید خود عامل به عمل کتابخوانی باشد، اگر این مهم محقق شود دیگر نمایشگاه های لوازم خانگی پرشور تر از نمایشگاه های کتاب نخواهد بود.
* 12 کتابخانه اوقافی
مدیرکل کتابخانه های خراسان رضوی در باره کتابخانه های وقفی این نهاد نیز گفت: هم اکنون 12 کتابخانه عمومی اوقافی در این استان فعال است که سه کتابخانه از این تعداد به واسطه واقع شدن در مقبره امامزادگان دارای حق انتفاع هستند و 9 کتابخانه دیگر دارای سند وقفی است.
حجت الاسلام سبزیان افزود: پنج کتابخانه از این تعداد در شهرستان های مشهد، قوچان، بینالود، خلیل آباد و شهر گلمکان چناران واقع است و پنج کتابخانه وقفی نیز در شهرستان گناباد و 2 کتابخانه در شهرستان سبزوار قرار دارد.
وی اظهار داشت: در مجموع 201 کتابخانه عمومی نهادی، مشارکتی و مستقل با سه میلیون نسخه کتاب در خراسان رضوی وجود دارد.
وی با بیان اینکه باید از هر فرصت برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی استفاده کرد گفت: هدف از برگزاری نشست های کتابخوان، نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در سطوح مختلف جامعه است.
* کمک 9 میلیارد ریالی نیکوکاران و واگذاری هفت کتابخانه
مدیرعامل انجمن خیران کتابخانه ساز خراسان رضوی نیز گفت: خیرین کتابخانه ساز این استان طی نیمه نخست امسال حدود 93 میلیون ریال کمک نقدی داشته اند.
بصیری پور افزود: خیرین در این مدت 83 هزار و 919 نسخه کتاب نیز به کتابخانه ها اهدا کرده و در بخش تجهیزات کتابخانه ای هم بیش از پنج میلیارد ریال کمک کرده اند.
وی اظهار داشت: مجموع کمک های نقدی و غیرنقدی خیرین کتابخانه ساز استان طی نیمه نخست امسال حدود 9 میلیارد و 40 میلیون ریال است.
وی گفت: در بخش واگذاری کتابخانه نیز هفت کتابخانه واگذار شده است.
مدیرعامل انجمن خیران کتابخانه ساز خراسان رضوی افزود: این استان تا رسیدن به جایگاه واقعی سرانه مطالعه و فضای کتابخانه ای فاصله بسیار دارد و ورود خیرین در این عرصه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
7505/6053