بزرگنمايي:

پیام خراسان - مشهد- آرامگاه منسوب به امام محمد غزالی مربوط به اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری قمری واقع در محوطه شهر تاریخی توس در فاصله 25 کیلومتری شمال مشهد همچنان در انتظار توجه و ساماندهی است تا به نمادی از اتحاد میان مذاهب اسلامی بدل شود.
آرامگاه این متفکر بزرگ و بحث برانگیز جهان اسلام این روزها همچون گذشته است و در وضعیتی نیازمند اقدام مناسب به منظور ساماندهی محوطه و تبدیل به مکانی درخور برای حضور گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد. ساماندهی که حرف آن از حدود دو سال پیش پررنگتر زده شد اما هنوز به جایی نرسیده است.
خاک تاریخی، فرهنگ پرور و نخبه زاد توس بیش از 480 عالم، دانشمند، فیلسوف و اندیشمند را دردل خود پروراند و به بشریت تحویل داد که محل دفن آنها در عرصه های داخلی ایران و کشورهای اسلامی و همجوار پراکنده شده است.
گرچه شمار مشاهیر آرمیده در شهر تاریخی توس به صورت واضح روشن نیست اما آرامش ابدی بزرگانی همچون خواجه نظام الملک توسی، شیخ طوسی از علمای بزرگ شیعه، خواجه نصیرالدین توسی و دقیقی توسی در این خاک کهن قطعی است.
در این میان محل آرامگاه منتسب به غزالی به عنوان یکی از این مشاهیر در شرایطی نیازمند مهر و توجه است. ابوحامد محمدبن احمد غزالی توسی سال 437 هجری شمسی در توس خراسان چشم به جهان گشود و در سال 505 هجری قمری در سن 55 سالگی در همین نقطه بدرود زندگی گفت و در طابران به خاک سپرده شد.
* غزالی شهیر تاریخ تمدن اسلامی
گفته شده در میان عالمان قرون اولیه اسلامی کسی به اندازه ابوحامد محمد غزالی تالیف و تصنیف نداشت بطوری که تالیفهای او را شماره کرده اند و بر روزهای عمرش تقسیم و بر این اساس سهم هر روز عمرش چهار جزوه شده است. تعداد کتابهایی که در طول زمان به غزالی نسبت داده‌اند شش برابر رقمی است که خودش دو سال پیش از مرگ در نامه ‌ای به سنجر یادآور شد.
غزالی در این نامه نوشت: بدان که این داعی در علوم دینی هفتاد کتاب کرد. همین موضوع کار پژوهش را بر اهل تحقیق تا حدی دشوار کرده ‌است.
از جمله خاورشناسان و دانشمندانی که در مورد تالیفات غزالی تحقیق کرده‌ اند می‌توان "گشه، مک دونالد، گلد زیهر، لویی ماسینیون، اسین پلاسیسوس، مونتگمری وات، موریس بوژیر، میشل آلار، و عبدالرحمن بدوی" را نام برد. به خصوص دکتر عبدالرحمن بدوی دانشمند مصری با یاری گرفتن از مجموعه تالیفات خاورشناسان پیش از خود کتاب مؤلفات الغزالی را به نگارش در آورد که در سال 1960 چاپ شد.
بدوی در این کتاب از 457 کتاب اصلی و منسوب به غزالی 72 مورد را بی تردید متعلق به این عالم دانسته اما در صحت انتساب بقیه آنها به غزالی تردید کرده ‌است. با این حال باز هم شمار آثار تالیفی امام محمد غزالی بسیار زیاد و نشانگر تلاش وی در عرصه اندیشه اسلامی و سایر علوم روز آن زمان است.
به هر حال شکی نیست که امام محمد غزالی با صرف زندگی خود در راه تحصیل علوم دینی، شرعی، تزکیه و اصلاح خویش و دیگران در زمینه های مختلف علمی، کلامی، فقهی، اخلاقی تالیفات و تصنیفات زیادی داشته است.
از جمله تالیفات غزالی می توان به مقاصد الفلاسفه، الاقتضاد فی الاعتقاد، قواعد العقائد، الرساله القدسیه، جواهر القرآن، کتاب الاربعین، بدایه الهدایه، الدره الفاخر، المنقذ من الضلال، المستصفی من أصول الفقه، کیمیای سعادت، نصیحه الملوک و احیاء علوم الدین اشاره کرد.
* ساماندهی قطعی مزار
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: خروج وضعیت مدفن منتسب به غزالی، از امور در دستور کار و مورد توجه است.
ابوالفضل مکرمی فر افزود: مطالعات طرح ساماندهی این محل در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار دارد. با توجه به ادامه مطالعات و عدم مبادله توافقنامه ها هنوز اعتبار مشخصی برای اجرای طرح ساماندهی نمی توان در نظر گرفت و پیش بینی کرد.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه محل دفن منتسب به غزالی در عرصه تاریخی شهر توس قرار دارد انجام هرگونه علمیات اجرایی باید با مطالعه و ملاحظات تاریخی انجام شود. برنامه ریزی در این زمینه و نهایی شدن مطالعات طرح ساماندهی احتمالا تا پایان امسال زمان می برد.
* نیاز میلیارد ریالی
مدیر پایگاه میراث فرهنگی منظر تاریخی توس هم به خبرنگار ایرنا گفت: طرح اولیه ساماندهی آرامگاه غزالی به صورت کارشناسی در منطقه انجام و پس از پایان تحویل اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی شده است.
احسان زهره وندی افزود: در صورت تصویب نهایی طرح در شورای فنی اداره کل و پایان یافتن مطالعات تکمیلی و در نهایت با تخصیص اعتبار لازم، کار اجرایی ساماندهی آغاز می شود.
وی ادامه داد: پیش بینی می شود بین 2.5 تا سه میلیارد ریال اعتبار برای اجرای طرح ساماندهی نیاز باشد که البته تخصیص آن قدری سخت است. با توجه به آغاز فصل بارندگی و سرما قطعا اجرای طرح ساماندهی حتی در صورت نهایی شدن امکانپذیر نیست و باید تا پایان فصل بارش صبر کرد.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی منظر تاریخی توس با بازدید سالانه بیش از دو میلیون نفر از آرامگاه فردوسی اشاره و بیان کرد: آمار دقیقی از میزان بازدیدها از محل قبر منتسب به غزالی به دلیل نبود گیت فروش بلیت و سنجش دقیق در دست نیست. اما این محل بازدیدکنندگان و علاقمندان خاص خود را دارد.
* کشف مزار فعلی
زهره وندی در ادامه گفت: پیش از پیدا شدن محل دفن غزالی یادمانی در جوار هارونیه برای وی ساخته شده بود. طی کاوشهای باستانشناسی در محل قبرستان سفالقان در سال 1373 مزاری پیدا شد که به امام محمد غزالی منسوب و آن همان مزار فعلی است.
وی افزود: مشاهیر قدیمی و معاصر فراوانی در توس به خاک سپرده شده اند. امام محمد غزالی از اساتید و متفکران فلسفه و کلام قرن پنجم هجری قمری از جمله مشهورترین و جهانی ترین شخصیتهای آرمیده در توس تاریخی است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی منظر تاریخی توس گفت: اغلب آثار امام محمد غزالی در بیشتر کتابخانه های بزرگ دنیا موجود است و در دانشگاههای مهم تدریس می شود. در دوره جدید مدیریت پایگاه تاریخی توس ساماندهی مزار غزالی به عنوان یکی از علمای بزرگ و متکلمان اهل سنت و نمادی از اتحاد مذاهب در دستور کار و مورد توجه قرار گرفته است.
7496/1858