بزرگنمايي:

پیام خراسان - معاون معماری و شهرسازی شهردار مشهد با اذعان به مشکل کانال‌کشی آب منطقه الهیه، گفت: هنگامی که اراضی الهیه در قالب اسناد آماده‌سازی به شهرداری داده شده در بافت آن ایجاد مسیل و جوب پیش‌بینی شده بود، اما فکر آن را نکرده‌ بودند که این آب‌ها باید به کجا تخلیه شود، برای حل این مشکل کانال‌ها قوی طراحی شده و در حال اجراست.
محمدرضا حسین‌نژاد  در خصوص موضوعات مختلف حوزه معماری و شهرسازی مشهد پاسخ داده است. گفت‌وگوی تفصیلی با معاون معماری و شهرسازی شهردار مشهد در سه بخش آماده شده است که مشروح بخش سوم و پایانی آن در ادامه می‌آید:
- فارغ از محلات حاشیه، در برخی از مناطق قانونی و تازه‌ساز شهر نیز شاهد مشکلات فراوانی هستیم. برای نمونه در الهیه با بارش یک باران کل منطقه را آب برمی‌دارد. دلیل این مشکلات چیست؟
در خصوص اراضی الهیه، هنگامی که در قالب اسناد آماده‌سازی به شهرداری داده شده در بافت آن مسیل و جوب ایجاد شده، اما فکر آن را نکرده‌اند که این آب‌ها باید به کجا تخلیه شود. ساخت مبادی خروجی که نیازمند کانال‌های عظیم با هزینه‌های بالاست در آن زمان به فکر کسی نرسیده است. یک کاری به صورت جزیره‌ای انجام شده، اما این‌که این آب به کدام سمت برود در نظر گرفته نشده است. البته این اتفاق تنها مختص الهیه نیست، در سال‌های قبل شاهد این اتفاق در شهرک امام خمینی(ره) نیز بودیم که مشکل آن با احداث یک کانال عظیم حل شد.
در حال حاضر برای الهیه هم کانال‌های انتقال آبی قوی طراحی شد و یک مورد آن در حال ساخت است. البته با توجه به محدودیت‌های منابع مالی پیش‌بینی می‌شود این مشکل در یک روند زمانی حل شود.
- مردم از مسئولان انتظار دارند پیش از انجام یک کار زیرساختی و عمرانی به تمام جوانب آن فکر کنند. با این وجود شاهد این‌گونه مسائل و ناهماهنگی و آشفتگی در انجام پروژه‌های هزینه‌بر و زیرساختی شهر هستیم. دلیل این آشفتگی‌ها در شهر چیست و چرا حتی امیدی به حل آن‌ها نداریم؟
برای حل این موضوعات ایجاد تونل مشترک شهری مطرح شده و با توجه به مشکلاتی که ممکن است راه‌اندازی آن در بافت‌های قدیمی شهر داشته باشد احداث آن در مکان‌های توسعه‌ای الزامی شده است. اجرای این موضوع می‌تواند به کاهش این مسائل کمک کند.
با این وجود، یکی از مسائلی که موجب این ناهماهنگی‌ها شده و شهروندان را آزار می‌دهد، ابلاغ اعتبارات با فاصله زمانی و اختلاف فاز است. هم‌چنین یکی دیگر از دلایل آن همسو نبودن مدیریت یکپارچه شهری و مطلع نبودن دستگاه‌ها از اقدامات اجرایی یک‌دیگر است. برای حل این مسئله بحث مدیریت واحد شهری مطرح شد، اما هنگام اجرای آن به تعارض قوانین برخورد کردند، لذا این طرح عقیم ماند و انجام نشد. با توجه به شرایط در حال حاضر به دنبال ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها هستیم تا از این آشفتگی‌ها کاسته شود، در عین حال به دلیل ایجاد نشدن مدیریت یکپارچه شهری هم‌چنان امکان ناهناهنگی‌ها وجود دارد.
- در مشهد بافت‌هاب تاریخی کم نداریم؛ چرا نمی‌توانیم از بافت‌های تاریخی شهر حفاظت کنیم؟ به طور کلی نقش شهرداری به عنوان متولی هویت‌بخشی به شهر چیست و چرا برای نمونه شهرداری هیچ نقشی برای تعیین نمای ساختمان‌ها به عنوان یک مسئله مهم در ظاهر شهر ندارد؟
در بحث نمای ساحتمان در ابتدا پایان‌کار بدون نما بود در مقطعی شهرداری با مصوبه شورا نما را اجباری کرد و برخی به سیمان سفید و سنگ قانع شدند. در این دوره مدیریت شهری به دنبال ایجاد ضابطه‌ای برای نما هستیم که این نما در هر منطقه شهر چگونه باشد. بر این اساس ضابطه‌ای در پروانه ساختمان وارد کرده‌ایم، اما به دلیل وجود ساختمان‌های از پیش ساخته شده شما این را نمی‌بینید.
در ابتدا اجرای این ضوابط برای ساختمان‌های گروه «د» اجباری بود و سپس آن را به ساختمان‌های گروه «ج» تسری دادیم و به تدریج بر روی آن کار خواهیم کرد. با این وجود ما می‌توانیم چیزی را به مردم بگوییم که قانون شود. تا زمانی که قانون نداشته باشیم شهروند می‌گوید ملک مالکیت خصوصی دارد و من این نما را می‌پسندم و شهرداری نمی‌توادی به من زور بگوید، اما هنگامی که قانون شد می‌توانیم بگوییم که در این محور باید نما این‌گونه باشد و فرد باید تبعیت کند.
در قوانین ساختمان برای بر و کف قانون داریم، اما هیچ مصوبه‌ای برای نما وجود ندارد. با این وجود در حال حاضر دبیرخانه سیما و منظر به نیابت از راه و شهرسازی در شهرداری مشهد شکل گرفته است و امیدواریم در بازه زمانی 10- 15 ساله تغییرات خود را نشان دهد.
در خصوص حفاظت از فضاهای تاریخی نیز با وجود اینکه وظیفه شهرداری نیست، اما بر روی برخی بازارها کار کرده‌ایم. برای نمونه در بازار سرشور با مشاوره و هم‌کاری با پیمانکار میراث فرهنگی در حال بازپیرایی آن با معماری سنتی هستیم. هم‌چنین این کار در مکان‌های دیگری مانند بازار فرش و... انجام خواهد شد. در عین ظرف اعتبارات نیز محدود است، اما رویکرد معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مشهد به سمت ایجاد سیما و منظری در مشهد در خور شأن امام‌رضا(ع) است.
- با این وجود می‌توان گفت در مجموع شهرداری مشهد نسبت به رویکرد هویتی شهر مشهد حساس است و به‌زودی حال و هوای شهر عوض خواهد شد؟
صد درصد.
- احداث باغ‌راه‌ها در اطراف حرم مطهر رضوی به کجا رسیده است؟
احداث باغ‌راه‌ها و معابر در طرح بازپیرایی اطراف حرم مطهر رضوی با این رویکرد بود که اگر حرم به صورت خورشیدی در وسط باشد، باغ‌راه‌ها به مرکزیت آن برسند. منتهی دیدگاه‌ها در این خصوص متفاوت است. در طرح اصلاح بازپیرایی اطراف حرم مطهر رضوی دیدگاه مشاور این بوده که بولدزری عمل نکنیم و مردم را ازاین محل خارج نکنیم. لذا در طرح جدید پیشنهادات جدیدی داده شده تا هویت مردم نیز حفظ شود. بر این اساس طرح بازنگری اطراف حرم مطهر رضوی با رویکرد مردم‌محوری و زیارت در دست اقدام است، البته هنوز عملیاتی نشده، اما در آن طرح قاعدتاً برخی باغ‌راه‌ها وجود دارد و ساماندهی خواهد شد.
- شارستان چطور؟
شارستان هم به قوت خود باقی است و تکمیل خواهد شد. در حال حاضر بخش‌هایی ساخته شد و در قطاع دوم هم زیرساخت‌ها انجام شده و هنگامی که به طبرسی برسد راه U شکل شارستان تکمیل خواهد شد، اما تملکات این مسیر هزینه‌های زیادی دارد.
- سرنوشت بافت‌های تاریخی که در این مسیرها قرار می‌گیرند چه خواهد شد؟
در هر صورت تخریب برخی از این خانه‌ها اجتناب‌ناپذیر است. با این وجود شورای عالی معماری و شهرسازی عرض شارستان را تصویب کرده، اما با رویکرد پیاده‌محوری. یعنی عرض خیابان کم شده و پیاده‌رو توسعه پیدا کرده است.
- مارجرای زمین‌های ابتدای اندیشه که خیابان‌کشی شده، اما ساخت‌وساز در آن‌ها صورت نمی‌گیرد چیست؟
مالکیت این زمین‌ها با آستان قدس رضوی است. در خواست ما از مدیران حوزه زمین و مسکن آستان قدس این است که هرچه سریع‌تر این زمین‌ها را به مردم واگذار کنند و مطابق طرح‌های جامع و تفصیلی ساخت‌وساز صورت گیرد. به تازگی نیز در این نقاط محله‌های بلند مرتبه‌سازی دیده شده که مشوقی برای ساخت‌وساز در این مناطق باشد.
- آیا در این خصوص مشکلی میان آستان قدس و شهرداری وجود دارد؟
خیر، هیچ‌گونه مشکلی در این خصوص میان شهرداری و آستان قدس وجود ندارد و همه مسائل حل شده است.
- داستان روستای چشمه پونه به کجا رسیده است؟
روستای چشمه پونه هم یک لکه جمعیتی است که طرح‌های تفصیلی آن را تعیین‌تکلیف می‌کند. طرح تفصیلی آن یکی دو ماه دیگر اعلام می‌شود. ممکن است در برخی مناطق با تراکم کم دیده شود و در برخی مناطق حذف شود، اما در هر صورت حقوق مردم لحاظ خواهد شد.
- ورودی‌های شهر مشهد اصلاً وضعیت خوبی ندارد. برنامه شهرداری برای بهبود وضعیت ورودی‌های شهر چیست؟
در خصوص ورودی راه‌آهن خوش‌بختانه طرح خوبی آماده شده و در حال اجراست که به‌زودی افتتاح خواهد شد. در ادامه طرح دیگری است که از محیط پیرامونی حرم مطهر شریانی تا راه‌آهن می‌آیند که اگر کسی خواست از راه‌آهن تا حرم را پیاده طی کند مسیر و پیاده‌رو مبلمان قشنگ آن وجود داشته باشد.
در خصوص دیگر ورودی‌های شهر هم مسابقه طراحی برگزار کردیم. در زمینه ورودی شرق طرح اولیه سر دَر آن آماده شد، اما منجر به طرح‌های اجرایی نشد و در حال بررسی مجدد آن هستیم تا بر روی وردی از شرق کار کنیم. در خصوص ورودی غرب هم مدیر مخصوصی برای محور آزادی گذاشته شده است که با کارخانه‌ها وارد مذاکرده شده و عقب‌نشینی‌های خوبی نیز صورت گرفت و مسیرهای حاشیه‌ای، فضای سبز و ایستگاه زائری که احداث شده نتیجه این اقدامات است و هم‌چنان این نهضت ادامه دارد.
تاکید شهردار مشهد هم این است که باید بر روی ورودی‌های شهر کار شود و بر این اساس در حال کار بر روی مناظر ورودی شهر هستیم.