بزرگنمايي:

پیام خراسان - سرمقاله روز دوشنبه 26 آذر روزنامه آوای خراسان جنوبی به قلم مهرآیین با عنوان «ایالت شرقی و چند نکته» منتشر شد.
آذرماه سال 1392 بود که وزیر کشور از طرحی خبر داد که به موجب آن قرار بود مدیریت استانی منطقه ای شود. وزیر کشور پیش بینی کرد به موجب این طرح تغییر شیوه مدیریت استانها و شکل گیری نظام منطقه ای تصمیم گیریهای استانی تسهیل شده و موانع بروکراتیک از پیش رو توسعه مناطق مختلف کشور برداشته شود. جواد ناصریان معاون وزیر کشور نیز در جایی اجرای این طرح را قطعی عنوان کرد و از تقسیم بندی کشور به 5 منطقه خبر داد و گفت: استانهایی که دارای اشتراکات و همجواری هستند به منظور هم افزایی و تبادل تجربه در یک منطقه قرار گرفته اند و جلسات مشترکی را برگزار می کنند. در این راستا محسن رضایی نیز به تازگی طرح ایجاد ایالتهای اقتصادی در ایران را مطرح کرد طرحی که گفته می شود هدف اصلی آن توسعه مناطق و تمرکز زدایی از اختیارات دولتی ها در پایتخت است.
محمد حسین فرهنگی نماینده مجلس اما در واکنش به پیشنهاد رضایی و برخی مسولان که تبدیل کشور به ایالتهای جداگانه را پیشنهاد داده اند گفت: این مدل مسلما جواب نمی دهد از این حیث که مدیریتهای اجرایی به حاشیه رانده می شود ... این طرح خامی است و نیاز به بررسیهای گسترده دارد.
اما اصل داستان چیست و چه ارتباطی با خراسان جنوبی دارد؟
از سال 1316 که تقسیمات جدید کشوری در حکومت رضاخانی شکل گرفت تا 1383 که استان خراسان جنوبی به دلیل تبعیض، سومدیریت، محرومیت و عقب ماندگی و به تایید کارشناسان گوناگون و با مصوبه مجلس به استانی جدید تبدیل شد یعنی در یک دوره 57 ساله این منطقه با وجود منابع باارزش انسانی و ذخایر معدنی و موقعیت راهبردی در کمترین سطح برخورداری از امکانات و توسعه قرار داشت، محرومیت بخشهایی از جنوب خراسان آن روز حتی از سیستان و بلوچستان هم بیشتر بود. در همان زمان تمرکز امکانات در مرکز استان وقت و هزینه کرد منابع مالی اختصاص یافته از پایتخت به مشهد و اطراف آن کاری عادی بود. نتیجه آن هم فاصله بسیار زیاد و غیرمنطقی سایر شهرستانها از مرکز بود. در یک کلام پایبندی اخلاقی چندانی به تقسیم عادلانه منابع مالی و امکانات وجود نداشت و این بی عدالتی ها منجر به پیگیری های مجدانه مردم و نخبگان برای احقاق حق مناطق محروم از طریق رهایی از زیر چتر سیاسی خراسان آن زمان و تشکیل استانی تازه شد. در ادامه این فرایند و پس از تشکیل استان برابر قانون مقرر شد 23 درصد از امکانات و بودجه و نیروهای اداری خراسان سابق به خراسان جنوبی داده شود که تاکنون و پس از 15 سال که از عمر استان می گذرد کمتر از یک درصد هم دریافت نشده است. با در نظر داشت این سابقه روشن نکته جالب توجه این است که از سالها قبل طرح تقسیم کشور به 5 ایالت مطرح که مرکز ایالت شرقی مرکز خراسان رضوی تعیین شده است در طرح جدید مورد نظر وزیر محترم کشورکه منطبق بر همان استانهاست تمام استانهای شرقی از جمله خراسان جنوبی زیر مجموعه ایالتی قرار می گیرند که مرکزیت آن براساس مدلهای معلوم در خراسان رضوی خواهد بود! این مدل که گویا به شکل چراغ خاموش در حال اجراست براساس برخی نظریه های دانشگاهی در 3 دوره 4 ساله عملیاتی خواهد شد. با این رویکرد طبقه بندی استانهای کشور در 5 منطقه اگر با هدف تست و در راستای مرحله اول این برنامه باشد احتمالا طی دوره اول در سکوت و با انگیزه پذیرش فرهنگی سیطره مراکز ایالتی جدید و بررسی بازخوردها خواهد بود. اینجا ذکر و یادآوری این نکته به مسولان وزارت کشور کاملا ضروری است که اجرای چنین طرحهایی اگر به معنی سلب استقلال استانها و تمرکز دوباره امکانات و اختیارات در شهرهایی باشد که امتحان خود را در گذشته پس داده اند به طور قطع باعث بروز نارضایتی و تنشهای منطقه ای خواهد شد و بر مقوله امنیت به مفهوم عام آن اثرگذاری منفی خواهد داشت و شائبه نفوذ افرادی با منافع منطقه ای به حوزه طراحی مدلهایی از این دست در وزارت کشور را تشدید می نماید. وقتی در حوزه استان سابق خراسان کفایت مدیریتی برای رسیدگی به گستره ای از کویر سفیدابه تا جنگل گلستان وجود نداشت به اتکای کدام شاخص یا صلاحیتها پروسعت ترین استانهای کشور با جمعیتی نزدیک به 15 میلیون نفر قرار است به آن همه اضافه و زیر چتر سیاسی و مدیریتی آن قرار گیرد مگر آن که بپذیریم تقسیم بندی کشور به 5 منطقه در حد همان مشورتها و گعده های معمول مدیران استانهای همسایه و با برخورداری از حقوقی برابر باشد و ارتباطی با داستان ایالتی شدن کشور ندارد انشاا... که چنین باشد.
بهر روی بسیار شایسته است به دغدغه های مردم و نخبگان مناطق گوناگون کشور در این باره توجه شود و با اجرای طرحهای خام گرهی بر گره های کشور افزوده نگردد.
3028