بزرگنمايي:

پیام خراسان - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد گفت: امروز اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه بیشتر از گذشته احساس می‌شود.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، دکتر حمید عرفانیان خان زاده در پنجمین اجلاس سالانه وحدت حوزه و دانشگاه که با محوریت نقش حوزه و دانشگاه در خصوص حل آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی جامعه در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی اظهار کرد: باید توجه داشت عده‌ای از حوزویان، دانشگاهیان را قبول ندارند و برعکس این موضوع نیز وجود دارد؛ این مساله با وجود این است که هر دو طرف رویکرد علمی دارند. با همه این تواصیف بیشتر از گذشته اهمیت این وحدت احساس می‌شود. البته باید توجه داشت منظور از وحدت این دو مجموعه وحدت فیزیکی نیست.
وی با بیان اینکه در دوران و جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که سیر تحولات آن سریع است و حوزه عمومی سریع‌تر از آنچه که حوزه رسمی فکر می‌کند، تغییرات را تجربه می‌کند، افزود: ابزارهای روزآمد به این سیر تحول شتاب بخشیده و اقتضائات جدید در حال شکل‌گیری است که فهم آن کار آسانی نیست. اگر به این موضوع توجه نشود، مدیریت این فضا بسیار دشوار و پیچیده می‌شود. حال اگر برای این تغییرات شتابنده تدبیر نشود، حتی فرصت‌ها به آسیب و بحران های اجتماعی و اقتصادی تبدیل می‌شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد تصریح کرد: مطالعه انحرافات و کجروی‌های اجتماعی و به اصطلاح آسیب شناسی اجتماعی عبارت است از مطالعه و شناخت ریشه‌ بی نظمی‌های اجتماعی؛ در واقع آسیب‌شناسی اجتماعی مطالعه و ریشه‌یابی بی نظمی‌ها، ناهنجاری‌ها و آسیب‌هایی مانند بیکاری، اعتیاد، فقر، خودکشی، طلاق و... همراه با علل و شیوه‌های پیشگیری و درمان آن‌ و نیز مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامانی اجتماعی است که نیاز به تفکر سیستمی دارد و باید تمام ارکان جامعه در آن سهم داشته باشند. در این مسیر نباید نهاد خاصی را متولی دانست بلکه این مساله تعامل میان نهادهای مختلف را طلب می‌کند.
وی در خصوص عوامل بروز آسیب‌های اجتماعی عنوان کرد: عوامل به وجود آورنده انحراف و کجروی در جوامع مختلف یکسان نیست و مناطق از نظر نوع جرم، شدت و ضعف، تعداد و نیز از نظر عوامل متفاوت هستند. در واقع در هر جامعه عواملی مانند شرایط جغرافیایی، اقلیمی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی، موقعیت خانوادگی، نظام آموزشی، تربیتی و شغلی نگرش خاصی حاکم است که هر یک از آن‌ها در حسن رفتار و یا بدرفتاری افراد موثر است.
عرفانیان خان‌زاده خاطرنشان کرد: شهرنشینی لجام گسیخته، گسترش حاشیه نشینی و فقر، اتلاف منابع و انرژی را به دنبال دارد و باید متذکر شد که حاشیه نشینی در شهرها با جرم رابطه مستقیم دارد. تنوع و تجمل، اختلاف فاحش طبقات اجتماعی ساکن شهرهای بزرگ، تورم و گرانی، هزینه‌های زندگی موجب می‌شود تا افراد غیرکارآمد که درآمد کافی ندارند برای تامین نیازهای خود، دست به هر کاری هر چند غیر قانونی بزنند.
وی اضافه کرد: علل و عوامل پیدایش آسیب‌های اجتماعی به ویژه میان نوجوانان و جوانان را می‌توان به سه دسته عوامل معطوف به شخصیت فردی و اجتماعی تقسیم کرد. در خصوص عوامل شخصیتی باید گفت که افراد روان پریش نسبت به ارزش‌ها، هنجارها و مقررات اجتماعی بی تفاوت بوده و کمتر شئونات آن را رعایت می‌کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد افزود: گروهی نیز افرادی برون‌گرا و به دنبال لذت جویی آنی و تشنه هیجان و ماجراجویی هستند؛ به همین دلیل برای لذت جویی دست به اعمال خلاف و بزهکارانه می‌زنند. عوامل اجتماعی موضوعاتی مانند عدم پایبندی خانواده‌ها به آموزه‌های دینی، آشفتگی کانون خانواده، طرد اجتماعی، نوع شغل، بیکاری و عدم اشتغال، فقر و مشکلات معیشتی، دوستان ناباب، محیط و فقر فرهنگی و تربیت نادرست را در بر می‌گیرد.
وی اضافه کرد: امروز مسائل متعددی در حوزه‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی پرسش‌های بنیادینی را پیش روی ما قرار می‌دهد و اینکه شیوه‌های رایج دیگر قابلیت پاسخگویی به مسائل مهمی مانند بیکاری و تورم مزمن، فقر، عدم تعادل در نظام پولی و بانکی، کسری صندوق‌های بازنشستگی، سوء مصرف ذخایر آبی کشور، فرونشست زمین در سراسر کشور، بحران‌های محیط زیست، افزایش آسیب‌های اجتماعی، مسائل جمعیتی، سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی و... را ندارند، این مساله ناشی از این است که این مسائل پیچیده بوده و هر یک متضمن ذی نفعان بسیاری بوده که در تعیین سرنوشت این مسائل دخیل هستند.
عرفانیان خان زاده گفت: هیچ نهاد واحدی به تنهایی قادر به جلب هماهنگی و واداشتن ایشان به انجام راهکاری واحد نیست. از این رو نیاز است تا رویکرد مشارکتی در سیاست‌گذاری و حل مسائل اساسی به کار گرفته ‌شود تا در آن، نهادهایی مانند دانشگاه و حوزه‌های علمیه به واسطه سردمداری ذاتی از علم و دانش، می‌توانند کنش‌های عالمانه‌تری تدوین و عرضه کنند.
وی در خصوص راهکارهای پیش‌ رو خاطرنشان کرد: ابتدا باید واقعا از حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها خواست تا نقش متفاوت تری به خود بگیرند و تعریف دوباره‌ای از مسئولیت اجتماعی هم در فضای اقتصاد و هم در فضای اجتماعی خود نشان دهند، دانشگاه‌ها برای اشتغال به سمت فعالیت‌های دانش بنیان رفتند و این رفتارها باید شدت بگیرد و حوزه‌های علمیه به دنبال فعالیت‌های اجتماعی در کنار آموزش‌های دینی باشند.
عرفانیان خان زاده گفت: برای تحکیم وحدت حوزه و دانشگاه و از طرفی پیگیری برنامه‌ها، شناسایی آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی کشور و پیدا کردن راه حل برای کاهش آسیب‌ها باید شورا با شبکه‌ای ملی یا استانی به همراه کمیته‌هایی تشکیل شود و به شکل واقعی به دنبال حل آسیب‌ها باشد و شورای سیاست‌گذاری به منظور ایجاد تفاهم و برقراری تعامل بین دستگاه‌های متولی و ذیربط با شبکه حوزه و دانشگاه تشکیل شود.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در خصوص اهداف و ماموریت شورای سیاستگذاری حوزه و دانشگاه گفت: ماموریت اصلی این شورا را می‌توان تسهیل الگوی سیاست‌گذاری مشارکتی و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی دانشگاه و حوزه تعریف کرد. اهداف اصلی شورا جلب مشارکت سازمان یافته نخبگان دانشگاهی و حوزوی در فرآیند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای حل آسیب‌های اجتماعی و تعیین کارکردهای حوزه و دانشگاه در جهت ایفای مسئولیت اجتماعی را شامل می‌شود.
فضای مجازی توان بالایی در ایجاد آسیب‌های اجتماعی دارد
وی عنوان کرد: در راهی که ما از سنت به مدرنیته رفتیم، متاسفانه پیوست فرهنگی مناسب وجود نداشت. اینکه امروز شاهد استفاده ناصحیح از فضاهای مجازی هستیم، مربوط به ترسیم 
نکردن پیوست فرهنگی ابزارآلات و تکنولوژی‌ها برای خود می‌شود. فضاهای مجازی را به خودی خود نمی‌توان خوب و یا بد دانست اما باید در نظر گرفت که فضای مجازی توان بالایی در به وجود آوردن آسیب‌های اجتماعی دارند اما اگر بتوانیم محتوای خودمان را در این فضا تزریق کنیم، قطعا از آسیب‌ها در امان خواهیم ماند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد اظهار کرد: هر جامعه‌ای که در فضای مجازی حضور پررنگ و فعالانه داشته باشد، محتوای خود را غالب می‌کند و اگر حضور جدی داشته باشیم، می‌توانیم از به وجود آمدن بعضی سیاه‌نمایی‌هایی که در راستای متشنج کردن جامعه به وجود می‌آید، جلوگیری کرده و فرهنگ حاکم بر فضاها را به نفع خود تغییر دهیم.
لازمه اسلامیزه کردن دموکراسی، وحدت حوزه و دانشگاه است
در ادامه جعفر کبیری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد بیان کرد: در عصر قاجار شاهزادگان و تجاری که به غرب رفتند، با تأثیرپذیری از فرهنگ غرب، به دنبال پیاده سازی آن در کشور ایران بودند. این مساله همیشه در کش و قوس نظام سیاسی در هر سطحی از آن بوده است.
وی افزود: وحدت اسلام و دموکراسی و سازگاری این دو همیشه مطرح بوده اما در زمان قاجار پتانسیل برای تلفیق اسلام و دموکراسی وجود نداشت. باید توجه داشت که جمهوری اسلامی نمونه ای از پیوند دموکراسی با اسلام است. در دانشگاه ها دموکراسی تعریف شد اما آیا ملاک تعریف دموکراسی سیاستمداران و دولتمردان هستند یا اندیشمندان؟
کبیری با بیان اینکه دموکراسی شامل هسته و محتواست، گفت: محتوای دموکراسی شامل 5 محور اعم از آزادی، عدالت، حق، منفعت گرایی و برابری در شرق و غرب است. بر اساس این 5 محور، برابری به عنوان یکی از اصول محوری دموکراسی در مشرق زمین به برابری اقتصادی تعبیر شد و در غرب این برابری به لیبرال دموکراسی ختم گردید اما باید دید تعبیر اسلام از این برابری چیست؟
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد تصریح کرد: هسته دموکراسی همان مساله انتخابات، حقوق شهروندی و... است. آنچه از دموکراسی به عنوان آرای مردم از آن تعبیر می شود، در اسلام به «بیعت»: شناخته می شود. بنابراین برای اسلامیزه کردن دموکراسی باید گام برداریم.
وی گفت: لازمه اسلامیزه کردن مفاهیم دموکراسی وحدت حوزه و دانشگاه است و اگر می خواهیم به تمدن اسلامی برسیم، باید اشکال تلفیق دموکراسی با اسلام حل شود. دموکراسی شاکله غربی دارد و در ظرف تفکر اسلامی قرار نمی گیرد چرا که دموکراسی بیان کننده اندیشه مردم و نه رای مردم است. معنای این سخن این است که اندیشه اسلامی بریده از آسمان معنویت شود و نهایتا به همان چیزی برسد که در غرب تحت عنوان نظریات لیبرال شناخته می شود.
کبیری بیان کرد: دموکراسی غربی شاید چیزی باشد که اسلام آن را بپذیرد اما عمده آن را پذیرا نیست چرا که ساختارهایی در دموکراسی غرب وجود دارد که با معیارهای اسلامی سازگار نیست. آنچه که در دوران قاجار اتفاق افتاد نیز همین بود که دموکراسی غرب شاخص قرار گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد گفت: در دموکراسی غربی پارادوکس هایی وجود دارد اما محتوا و مبنای ما برای دموکراسی، اسلام است که باید از آن بهره بگیریم و به سوی بنای تمدن اسلامی حرکت کنیم.
انتهای پیام