بزرگنمايي:

پیام خراسان - بیرجند - تاریخ هر منطقه ای هویت آن است و کاوش های باستان شناسی کمک می کند تا این هویت ناشناخته از پس تاریخ آشکار و شناخته شود.
  کشف های باستان شناسان همواره جوامع انسانی را به تعجب واداشته که چطور در منطقه ای آثاری از قرن ها یا هزاران سال قبل پیدا می شود.
تلاش های باستان شناسان در معرفی گنجینه های تاریخی از دل خاک آثار و یافته های ارزشمندی دارد چرا که پیشینه و هویت هر منطقه را نمایان می کند.
خراسان جنوبی اگرچه 14 سال از استان شدن را سپری کرده اما تاریخ کهن آن را می توان در لابه لای یافته های باستان شناسی این خطه از شرق کشور نظاره کرد.
مدیر پژوهش های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی معتقد است که باستان شناسان در کاوش های خود هدف مهمی را دنبال می کنند که همان هویت و پیشینه هر منطقه است.
سید احمد برآبادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شرق ایران از جمله خراسان جنوبی برای اکثر محققان و باستان شناسان یک منطقه ناشناخته است.
وی ادامه داد: برخلاف غرب، مرکز، شمال شرق و جنوب شرق کشور که کارهای پژوهشی زیادی در زمینه کاوش های باستان شناسی انجام شده ولی به خاطر شرایط مختلف، خراسان جنوبی همچنان جزء نقاط ناشناخته یا کمتر شناخته شده از دید کاوشگران است.
مدیر پژوهش های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: کاوش های باستان شناسی بخشی از پازل مفقوده و گمنام ناشناخته را بیان و معرفی می کند که چه ویژگی، سابقه یا پیشینیه ای در این دیار وجود دارد.
وی داده های قوی را برای باستان شناسان مشهور حایز اهمیت دانست و افزود: همین مسئله باعث شده پای کاوشگران خارجی نیز به استان خراسان جنوبی باز شود و اکنون در قالب یک تیم مشغول فعالیت هستند.
برآبادی با اشاره به برنامه امسال در زمینه کاوش باستان شناسی و تعیین حریم محوطه های باستانی، اظهار داشت: امسال اولین گام گمانه زنی برای تعیین حریم محوطه بکندا در روستای پیرحاجات شهرستان طبس برداشته شد.
وی گفت: این محوطه مربوط به عصر مفرغ بوده و یافته های جدید از بقایای استخوانی نشان می دهد که مکان مورد مطالعه یک گورستان است.
مدیر پژوهش های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با اشاره به تعیین حریم محوطه آتشکده علیا در شهرستان نهبندان، گفت: وجود آثار معماری مربوط به دوره ساسانی و اوایل اسلامی از یافته های جدید در این محوطه است.
وی کاوش لایه نگاری در ارگ شهر تون را از دیگر برنامه های امسال برشمرد و افزود: با شروع مطالعات در محدوده شهر تاریخی تون واقع در شهر فردوس به آثار قبل از اسلام تا قرون میانی اسلامی رسیدیم.
برآبادی با بیان اینکه یافته های جدید آثار معماری و گونه های سفالین دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی را نشان می دهد، ادامه داد: در این کاوش سفال های اسلامی از جمله سفال با لعاب تک رنگ، سفال های گونه نیشابور، سفال با لعاب ارغوانی که برخی باستان شناسان آن را گونه ی بامیان نام نهاده اند کشف شده است.
این پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: سفال های منقوش و سفال با تزیین قالبی نوع سلجوقی و به میزان کمتری سفال دوره ایلخانی، تیموری و صفوی نیز در این کاوش دیده شده است.
وی با اشاره به کاوش لایه نگاری در محوطه کله کوب سرایان افزود: این محوطه در اراضی کشاورزی شهر آیسک واقع شده و مربوط دوره مس سنگی و عصر مفرغ است.
برآبادی ادامه داد: طبق یافته های جدید محوطه کله کوب یکی از معدود محوطه‌های پیش‌ از تاریخ شناسایی شده است که دارای توالی فرهنگی مناسبی از هزاره پنجم تا سوم پیش از میلاد در این منطقه دارد.
وی یکی از ویژگی های برجسته این محوطه را حضور سفال های لبه واریخته شاخص دوره آغاز شهرنشینی عنوان کرد و افزود: نمونه هایی از سفال های اوروکی و سینی های بانشی در کنار حجم زیادی سفال نخودی محلی در لایه های مشابه شناسایی شده است.
مدیر پژوهش های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی یکی دیگر از کاوش های امسال در خراسان جنوبی را تپه تخچرآباد بخش مرکزی بیرجند معرفی کرد و گفت: این تپه متعلق به دوره اشکانی بوده و در این فصل بخش اندکی از پلان درونی بنای اصلی تخچرآباد که به اواخر عصر آهن و اوایل دوره هخامنشی تاریخ گذاری می‌شود، شناسایی شده است.
* کاوش تخچرآباد بسیاری از مسایل نیمه شرقی را روشن می کند
سرپرست تیم کاوش تپه تخچر آباد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: کاوش در محوطه های باستانی بخش مهمی از تاریخ را نشان می دهد.
محسن دانا با اشاره به کاوش های انجام شده در تپه تخچرآباد اظهار داشت: با اتمام این کاوش، بسیاری از مسایل تاریخی نیمه شرقی ایران روشن می شود.
وی یادآور شد: اطلاعات دوره هخامنشی در شرق ایران کم بود که داده های به دست آمده از کاوش های منطقه تخچرآباد نشان می دهد ساختار معماری این بنا در خراسان جنوبی و حتی کل کشور منحصر به فرد است.
سرپرست تیم کاوش تپه تخچرآباد با بیان اینکه تاکنون چهار فصل کاوش در این محدوده باستانی انجام شده است گفت: در پایان فصل چهارم از کاوش تپه تخچرآباد، پلان بقایای معماری مرحله اشکانی تقریبا کامل شد.
وی افزود: این بقایا ضخامت اندکی داشته و حداکثر ارتفاع دیوارها 50 سانتیمتر است که بدون تردید کاوش فصل‌های آینده به این پرسش مهم درباره مکان و چگونگی ورودی بنای اصلی تخچرآباد پاسخ خواهد داد.
دانا اظهار داشت: بنای تپه تخچرآباد یک اثر منحصر به فرد و نسبتا سالم است که قدمت آن به حدود 2500 سال پیش بر می گردد.
وی دلیل سالم بودن این بنا را پنهان شدن آن دانست و گفت: گمانه زنی ها نشان می دهد این بنا کاربری مذهبی و آیینی داشته و احتمالا به خاطر دورماندن از نظرها آن را پنهان کرده اند و همین مسئله باعث شده از باد و باران ها محفوظ بماند.
این باستان شناس، تکمیل فصل های کاوش را نیازمند تامین بودجه مورد نیاز دانست و افزود: به طور متوسط سالی 20 تا 30 میلیون تومان بودجه برای کاوش نیاز است که البته هر سال متناسب با نرخ تورم این میزان تغییر می کند.
وی با بیان اینکه یکی از اهداف مهم این کاوش ها کسب داده های عملی است، گفت: این داده ها در قالب کتاب به چاپ خواهد رسید.
دانا بیان کرد: در صورتی که بتوانیم کل بنای تخچر را کشف کنیم به لحاظ منحصر به فرد بودن آن در شرق ایران می توان از آن به عنوان یک سایت موزه استفاده کرد.