بزرگنمايي:

پیام خراسان - یک استاد جامعه‌شناس گفت: فقر، اعتیاد والدین، قمار و... عامل فروش دختران است. والدینی داریم که دختران خود را در قمار باخته و آن‌ها را واگذار می‌کنند؛ خریداری دختران برای ازدواج در حاشیه شهر مشهد امری‌ست که صورت می‌گیرد.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان حسین اکبری در همایشی با عنوان «کودکی گمشده» که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: بحث کودک‌همسری در دو سال اخیر پررنگ شده و بسیاری از افراد به آن می‌پردازند. نکته این‌جاست بر اساس اطلاعات به‌دست آمده پژوهش‌های اجتماعی که در طول چند سال اخیر در ایران انجام شده مساله کودک‌همسری برای مردم ما اهمیت چندانی نداشته است. درواقع مردم آنچنان که به مسائلی چون طلاق و اعتیاد و.. اهمیت می‌دهند کودک‌همسری را مساله‌ای اجتماعی قلمداد نمی‌کنند. یک دلیل می‌تواند این باشد که ازدواج در سنین پایین از گذشته وجود داشته و هیچ‌گاه از آن به عنوان یک وضعیت نامطلوب نام برده نشده است. 
وی افزود:‌ در طی دو سال اخیر به‌دلیل مطرح شدن این مساله در فضای مجازی و ارایه نمونه‌هایی از این پدیده منجر به توجه مردم شده است. عده‌ای در این فضا فعالیت می‌کنند تا پدیده کودک‌همسری را به لحاظ جامعه‌شناسی تبدیل به یک مساله اجتماعی کنند؛ یعنی کودک‌همسری به‌عنوان یک برساخت اجتماعی کم‌کم وارد حوزه عمومی می‌شود. 
اکبری دامه داد:‌ براساس پژوهش‌های گوناگون در حوزه‌های اجتماعی پزشکی و... کودک‌همسری دارای پیامدهای اجتماعی بسیاری است و تاثیرات زیادی به لحاظ فیزیولوژیک پزشکی، مباحث مربوط به زایمان و... بر فرد دارد. پیامدهای این پدیده هم بر خود فرد تاثیر نامطلوب می‌گذارد و هم بر جامعه. برای نمونه افرادی که زود ازدواج می‌کنند، دچار محرومیت از تحصیل می‌شوند.
در برخی روستاهای پیرامون مشهد، بیشتر دختران کلاس هفتمی ازدواج کرده‌اند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه «استان خراسان رضوی بالاترین میزان کودک‌همسری را داراست» خاطرنشان کرد: در اطراف شهر مشهد روستاهای بسیاری هستند که در آن‌جا کودک‌همسری به‌وفور دیده می‌شود. ما روستاهایی داریم که تقریباً بیشتر دختران روستا زمانی که به کلاس هفتم می‌‌رسند ازدواج کرده‌اند. در برخی از روستاهای اطراف مشهد هنوز مدارس به‌صورت مختلط هستند. در چنین حالتی عموماً شوهرها اجازه نمی‌دهند که همسرانشان برای تحصیل به این مدارس بروند؛ درنتیجه بسیاری از این دختران محروم از تحصیل می‌شوند.
جامعه ایران با موج طلاق دختران زیر 20 سال روبه‌روست
وی تصریح کرد:‌ بحث دیگر موضوع چرخه فقر است. فقر یک متغیر کلیدی در کودک‌همسری است. دخترانی که نتوانند تحصیل کنند ازدواج مناسبی نخواهند داشت؛ بنابراین عموما با فردی ازدواج می‌کنند که در همین چرخه وجود دارد. درنتیجه بازتولید فقر به‌شدت کلید می‌خورد. آسیب دیگر در این رابطه طلاق است. ما امروز به‌شدت با موج طلاق دختران زیر 20 سال مواجه هستیم. دخترانی در جامعه وجود دارند که تنها 9 سال سن دارند اما سه‌بار ازدواج کردند؛ درواقع طلاق دختران در این سنین به‌شدت رایج شده است.
افزایش آمار درخواست زنان زیر 20 سال دارای فرزند برای برخورداری از حمایت بهزیستی
اکبری توضیح داد:‌ مواردی از زنان زیر 20 سال دارای فرزند وجود دارد که به بهزیستی مراجعه می‌کنند تا تحت پوشش بهزیستی به‌عنوان زن سرپرست خانوار قرار بگیرند. موضوع دیگری که مساله کودک‌همسری به بار می‌آورد کشمکش‌‌ها، تضادها، آسیب‌های جسمی و حتی مواردی مانند قتل همسر است که در طی سال‌های اخیر بسیار اتفاق افتاده. دخترانی که هیچ راهی برای رهایی از دست همسرانشان نداشتند، درنهایت مجبور به ازبین بردن همسران خود شدند. 
ازدواج کودکان نمونه بارز خشونت جنسی است
این استاد دانشگاه با اشاره به خشونت‌های جنسی در کودک‌همسری تشریح کرد:‌ خشونت جنسی بسیار جدی بوده و در استان خراسان رایج است. اینکه دختر 7 یا 8 ساله ازدواج کرده و وارد رابطه جنسی با مردان 30 ساله یا با سن بیشتر می‌شوند نمونه بارز خشونت جنسی است. از سویی دیگر به‌دلیل آنکه چنین افرادی عموماً نمی‌توانند رابطه عاطفی خوبی با همسران خود برقرار کنند، پس از مدتی روابط خارج از چارچوب خانواده خواهند داشت. 
40 هزار ازدواج دختران زیر 15 سال در استان
وی افزود:‌ کودک‌همسری به تنهایی یک مساله نیست بلکه محوری است که در پیرامون آن انواع مسایل اجتماعی گسترش پیدا می‌کنند. براساس آمارهای موجود از سرشماری سال 1390 در گروه سنی 10-14 سال حدود 0.8 درصد از دختران و در گروه سنی 15-19 سال، 15 درصد از دختران ازدواج کرده بودند. در سال 1393 حدود 40 هزار دختر کمتر از سن 15 سال در استان ازدواج کرده بودند که آمار بسیار زیادی است. از سویی دیگر در گروه سنی 15-19 سال 240 هزار ازدواج داشتیم که حدود 5.6 درصد از ازدواج‌ها در سن کمتر از 15 سال اتفاق افتاده بود. 
86 هزار زن متاهل در سنین 10-19 سال استان حداقل یکبار ازدواج کرده‌اند
اکبری با اشاره به طلاق در سنین پایین گفت: درصد زنان مطلقه نسبت‌
به کل زنان در گروه سنی 15-19 سال 2/. درصد است. تعداد 90 هزار نفر از زنان بین 10-29 سال طلاق گرفتند که این امر سنین پایین می‌تواند معضلات بسیاری را در جامعه ایجاد کند. براساس سرشماری سال 1395 در استان خراسان رضوی از میان تقریبا 400 هزار زن که در سن 10-19 سال متاهل بودند حدود 86 هزار نفر آن‌ها حداقل یک بار ازدواج کرده‌اند.. حدود 11 هزار نفر سنشان بین 10-14 سال بوده است.
مذهب توجیهی برای کودک‌همسری/ خرید دختران برای ازدواج در حاشیه شهر مشهد
این استاد دانشگاه اظهار کرد:‌ عوامل اجتماعی مربوط به کودک‌همسری چهار دسته هستند. درواقع کودک‌همسری در بسیاری از مناطق به‌عنوان یک رسم اجتماعی بوده و آزار قلمداد نمی‌شود. در برخی موارد با باورهای مذهبی ادغام می‌شود و مذهب در بسیاری موارد توجیهی برای کودک همسری است نه دلیل کودک‌همسری. عامل اجتماعی بعدی کودک‌همسری به‌عنوان معامله‌ای اقتصادی است و عمدتا نوعی فروش دختران محسوب می‌شود فقر اعتیاد والدین و قمار و... عامل فروش دختران است. والدینی داریم که دختران خود را در قمار باخته و آن‌ها را واگذار می‌کنند. خریداری دختران برای ازدواج در حاشیه شهر مشهد بسیار صورت می‌گیرد.
اکبری ادامه داد:‌ نوع سوم کودک‌همسری نتیجه اشتیاق دختران است. برخی مواقع اشتیاق خود دختران به ازدواج زودهنگام منجر به کودک‌همسری می‌شود و اما آخرین دلیل اجتماعی که منجر به وقوع این پدیده می‌شود ترس والدین از شرایط اجتماعی است. زمانی که در جامعه مسایل اجتماعی افزایش پیدا کند چون افزایش رابطه دختر و پسر و... برخی خانواده‌ها به‌ویژه خانواده‌های سنتی و مذهبی به خاطر حفظ آبرو و جلویگری از اینکه مبادا دخترانشان وارد یکسری از روابط شود اقدام به ازدواج زودهنگام دختران می‌کنند.در تحقیقاتی که انجام شده یکی از دلایلی که خانواده‌ها برای ازدواج دخترشان مطرح می‌کنند ترس از این است که مبادا دخترشان برای آن‌ها بی‌آبرویی ایجاد کند. آبرو و شان اجتماعی در جامعه امروز ایران همچنان یک عنصر تعیین‌کننده اجتماعی است. 
اکبری با اشاره به راهکارهای جلوگیری از پدیده کودک‌همسری گفت: به‌لحاظ جامعه‌شناسی اگر بخواهیم کودک‌همسری را کاهش دهیم باید کودک‌همسری به‌عنوان یک برساخت اجتماعی تبدیل به یک مطالبه اجتماعی شود. درواقع زمانی می‌توانیم در جامعه تغییری ایجاد کنیم که بتوانیم مساله را وارد عرصه عمومی کرده و تبدیل به یک مطالبه اجتماعی کنیم. بنابراین زمانی که کودک‌همسری تبدیل به مطالبه عمومی شود جوی در جامعه ایجاد خواهد شد و هرکس که بخواهد فرزند خود را در سن پایین به ازدوج با کسی درآورد با یک فشار اجتماعی روبه‌رو می‌شود. راهکار دیگر توانمندسازی است از آنجا که نمی‌توانیم در برخی از نواحی کشور جلوی کودک‌همسری را بگیریم باید مهارت‌هایی را به افراد بیاموزیم تا بدانند چطور زندگی خود را راه ببرند چطور با همسران خود ارتباط برقرار کنند و چطور در برابر خشونت‌های جنسی همسران خود مقاومت کنند.
انتهای پیام