بزرگنمايي:

خراسان آنلاین -  سالمندی پدیده اجتماعی است که هیچ فرد و جامعه ای را گریزی از آن نیست و خواه ناخواه، دیر یا زود برای همه رخ می نمایاند که در این میان نحوه بهره بردن از این فرصت پنهان که مملو از تجربه و آگاهی است، میان جوامع مختلف متفاوت است.
سالمندی به عنوان بخش طبیعی از روند زندگی هر فرد محسوب می شود که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی عبور از مرز 60 سالگی به معنای پیوستن فرد به دوره سالمندی است.
نرخ سالمندی در کشور بین 9 تا 9.5 درصد است و با توجه به نرخ سالمندی در جهان با 11.5 تا 12 درصد هنوز هم کشوری جوان و جامعه ای مملو از نیروی جوان را داریم اما طبق پیش بینی های انجام شده طی 2 دهه آینده ایران نیز به جرگه کشورهای سالمند می پیوندد که برای این پیوست کسب آمادگی و وجود برنامه ضروری است که همچنان مغفول مانده است.
تحلیل درست از سالمندی، شناخت کامل از این پدیده و جنبه های مختلف آن، آگاهی بخشی به جامعه و افزایش توانمندی خانواده ها برای مواجه شدن با این پدیده در آماده ترین حالت و موثرترین برخوردها و رفتارها با فرد سالمند، افزایش حمایت و ایجاد دلگرمی در افراد سالمند، بهره گیری از تجربه و توانمندی های سالمندان به عنوان سرمایه های جامعه و جلوگیری از گوشه نشینی آنان از جمله مواردی است که هنوز هم برای رسیدن به آن باید تلاش شود.
بخش مهمی از برنامه ریزی ها برای روبرو شدن با جامعه سالمند و حضور سالمندان سالم، باید در دوران جوانی و قبل از 60 سالگی اجرا شود که در این زمینه نیز هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار است.
* غفلت از برنامه ریزی برای سالمندی
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی در این زمینه  گفت: در موضوع سالمندی و مواجهه با این پدیده دچار اشتباهات تحلیلی هستیم.
دکتر مسعود فیروزی افزود: در زمینه پدیده سالمندی مسائلی دغدغه محسوب می شوند که دغدغه نیستند و مسائلی مورد بی توجهی قرار گرفته اند که باید نسبت به آنها دغدغه و نگرانی وجود داشته باشد.
وی اظهار کرد: به عنوان مثال جو غالب و فضای عمومی جامعه، ترس و نگرانی از سالمندی و پیر شدن است و افراد سالمند نیز افراد ناتوان، بار روی دوش دیگر اعضای خانواده و افراد پیر و بیمار محسوب می شوند حال آنکه این روند توهین به جامعه سالمندی محسوب می شود.
وی گفت: نبود برنامه ریزی صحیح چنین دیدگاهی را در جامعه نسبت به پدیده سالمندی به وجود آورده است.
فیروزی با بیان اینکه سالمندان افرادی هستند که حذف آنان از گردونه کار و فعالیت های اجتماعی هزینه بسیار برای جامعه و کشور دارد، افزود: سالمندان افراد با تجربه و توانمند هستند که حذف این تجربه و توان آنان از گردونه جامعه خسارت بار است.
* گذر توسعه از مسیر سالمندی
معاون بهزیستی استان خراسان رضوی تاکید کرد: توسعه یافته ترین کشورهای دنیا از ظرفیت ارزشمند سالمندی بهره می گیرند و به هیچ وجه سالمندی را نقطه توقف نمی دانند.
وی گفت: در سال 2005 میلادی نرخ سالمندی در جهان 10.5، در قاره آسیا 9.5 ، در کشورهای توسعه یافته 20 درصد و در کشورهای در حال توسعه هشت درصد و در ایران 6.5 درصد بود.
فیروزی افزود: برای سال 2025 میلادی نیز پیش بینی می شود نرخ سالمندی در جهان و قاره آسیا به 15 درصد، در کشورهای توسعه یافته 27.5 تا 28 درصد و در کشورهای در حال توسعه به 13 درصد و در ایران به 11 درصد برسد.
وی اظهار کرد: کشور ژاپن به عنوان توسعه یافته ترین کشور دنیا با نرخ سالمندی 30 تا 35 درصد و کشورهای عضو اتحادیه اروپا با نرخ سالمندی 15 درصد مواجهند.
وی گفت: این آمار نشان می دهد سالمندی مانع توسعه نیست بلکه سرعت دهنده و حتی لازمه توسعه است.
فیروزی با بیان اینکه توسعه کشور با گذر از مسیر سالمندی محقق می شود، افزود: به عنوان مثال استان سیستان و بلوچستان به عنوان جوان ترین استان کشور دارای چهار درصد و استان گیلان دارای حدود 12 درصد نرخ سالمندی است اما میزان توسعه یافتگی این 2 استان نشان می دهد که سالمندی ظرفیت و فرصت است نه محدودیت.
وی اظهار کرد: علت موفقیت کشورهای توسعه یافته با نرخ سالمندی زیاد، فقط و فقط برنامه ریزی است.
وی گفت: توسعه کشورها با وجود و همراهی 2 مولفه نیروی جوان به عنوان انرژی حرکت و نیروی سالمند به عنوان شعور حرکت میسر می شود.
فیروزی افزود: دانش و تجربه سالمندی در کنار انرژی جوانی موجب توسعه و پیشرفت کشور می شود.
* بی برنامگی برای دوران سالمندی
معاون بهزیستی استان خراسان رضوی ادامه داد: یکی دیگر از اشتباهات تحلیلی در مورد سالمندان بی توجهی به دوران بعد از سالمندی است.
وی اظهار کرد: در زمانی که سن امید به زندگی در کشور ما 63 تا 65 سال بود، سالمندان به دلیل بی برنامگی به امور بی اهمیت می پرداختند و در انتظار پایان زندگی بودند اما امروز سن امید به زندگی در کشور افزایش یافته است.
وی گفت: سن امید به زندگی در کشور اینک 75 تا 80 سال است و این به معنای 15 تا 20 سال زندگی بعد از ورود به سالمندی می باشد بنابراین بی برنامگی برای 2 دهه زندگی به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و می تواند صدمات و لطمات فراوان به کشور وارد کند.
فیروزی افزود: قرار است فرد در دوران بعد از سالمندی زندگی کند و در عین حال مفید باشد حال آنکه با ورود فرد به سالمندی، بازنشسته می شود و بر خلاف افزایش هزینه های زندگی و درمانی در این دوران شاهد کاهش درآمد و مستمری وی نسبت به قبل از سالمندی هستیم.
وی اظهار کرد: در چنین شرایطی قانون منع استخدام افراد بازنشسته یک تبعیض برای طبقه سالمند و ظلم مضاعف به جامعه است.
وی با بیان اینکه امروزه در دنیا عبارت "سالمندی فعال" مطرح و مورد نظر است، گفت: سالمندی فعال با توجه به فاکتورهای فرهنگی، اجتماعی، سلامتی و بهداشتی و تامین نیازهای اقتصادی فرد محقق می شود بنابراین به طور جد در این زمینه دچار فقدان برنامه و نیاز به برنامه ریزی هستیم.
معاون بهزیستی خراسان رضوی افزود: سالمندی فعال دارای سه رکن اساسی شامل امنیت درآمدی، دسترسی به کار و حمایت های اجتماعی است.
وی با بیان اینکه شعار روز جهانی سالمند نیز در راستای بهره گیری از توانمندی و تجربه سالمندان طراحی و تعیین شده است، اظهار کرد: شعار امسال روز جهانی سالمندان "حرکت به سوی آینده، بهره گیری از استعدادها، همکاری ها و مشارکت افراد سالمند در جامعه" تعیین شده است.
*شهر دوستدار سالمند
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه توجه به طرح "شهر دوستدار سالمند" یکی از ضرورتها برای مدیریت صحیح پدیده سالمندی است، گفت: به رغم ضرورت پیش بینی و ایجاد "شهر دوستدار سالمند" در ایجاد و بازسازی فضاها، طراحی های شهری و امکانات شهری این مهم مورد توجه قرار نمی گیرد.
حمیدرضا پوریوسف، تنهایی و کاهش فعالیتهای اجتماعی را عمده ترین مشکلات سالمندان ذکر کرد و افزود: شهر دوستدار سالمند تا حد بسیار به رفع مشکلات رفت و آمد و فعالیت اجتماعی این قشر کمک می کند.
وی اظهار کرد: 15 درصد افراد جامعه به دلایل مختلف از جمله معلولیت، بارداری، سالمندی، شکستگی و موارد مشابه دچار ناتوانی هستند لذا مناسب سازی محیط های شهری برای آنان یک نیاز مهم و دارای اولویت است.
وی، نبود متخصص طب سالمندان را از دیگر مشکلات این قشر دانست و گفت: با توجه به اینکه مشهد شهر زائر پذیر و میزبان زائران سالمند می باشد، فعالیت متخصصان طب سالمندی در این شهر ضروری است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی افزود: مسائل و مشکلات مالی سالمندان نیز منجر به بروز مشکلاتی از جمله کمبود های تغذیه ای می شود که این وضعیت ضعف جسمانی و کاهش قوای بدنی سالمندان را در پی دارد.
وی اظهار کرد: پیش بینی می شود در سال 1430 شمسی حدود 25 درصد جمعیت ایران افراد بیش از 60 ساله باشند در حالی که هم اکنون به ازای هر 12 نفر یک سالمند داریم.
* پوشش های بیمه ای محدود
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی گفت: سالمندان نیازهای جسمانی و درمانی خاص خود را دارند که به شدت بخشهای رفاهی خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و هزینه هایی را تحمیل می کند.
فیروزی افزود: در دوران بازنشستگی درآمد سالمندان به مراتب کمتر از قبل می شود در حالی که نیاز آنان به تامین سلامتی، پزشک و دارو به خاطر عارضه های ناشی از افزایش سن در مقایسه با دوران جوانی افزایش می یابد.
وی اظهار کرد: در کنار افزایش حمایت های بیمه ای و پوشش بیمه ای باید سالمندان را به سوی زندگی سالم و اجتناب از رفتارهای پر خطر و خود مراقبتی هدایت کرد.
وی گفت: سقوط و شکستگی لگن و سایر شکستگیها در سالمندان افزایش چشمگیر پیدا می کند و در این مورد نباید سالمندان را تنها گذاشت.
فیروزی افزود: با توجه به آثار مثبت حضور سالمند در فضای خانه و خانواده، حضور وی در خانواده بسیار مورد توجه است.
وی با بیان اینکه باید به سالمندان حس ارزشمند و مفید بودن در خانواده داده شود اظهار کرد: آموزه های دینی در اسلام بر تکریم سالمندان تاکید فراوان دارد و لازم است در جهت توسعه و تقویت این آموزه ها بیش از گذشته فرهنگ سازی و اقدام شود.
* هشت درصد جمعیت استان سالمند است
معاون توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی گفت: هم اکنون حدود هشت درصد جمعیت این استان بیش از 60 سال سن دارند و این به معنای زندگی 560 هزار نفر جمعیت سالمند در خراسان رضوی است.
فیروزی افزود: سه دهم درصد جمعیت سالمندان این استان معادل 1600 نفر از خدمات مراکز شبانه روزی، روزانه و خدمات در منزل استفاده می کنند که نیمی از این تعداد نیز مجهول الهویه هستند.
وی اظهار کرد: این امر نشان می دهد بر خلاف جوی که در جامعه رایج شده و سالمندان نگرانند که خانواده هایشان آنان را در خانه سالمندان رها می کنند تنها بخش محدودی از جامعه آنهم بنا بر ضرورت، والدین سالمند خود را به خانه سالمندان می سپارند.
وی گفت: ملاک و فرهنگ در خانواده ایرانی تکریم سالمندان است اگرچه در این زمینه نقاط ضعف هم دیده می شود اما جامعه ما به سوی تکریم و حمایت از سالمندان پیش می رود.
فیروزی افزود: با تامین سلامتی، ترویج سبک زندگی سالم در دوران جوانی و میانسالی می توان با جامعه دارای سالمندان سالم در آینده روبرو بود که این امر به کاهش هزینه ها و وجود نیروی انسانی سالم و توانمند در کشور می انجامد.
* 36 مرکز شبانه روزی در استان
کارشناس مسئول سالمندان اداره کل بهزیستی خراسان رضوی هم گفت: هزار نفر از سالمندانی که در مراکز شبانه روزی نگهداری می شوند یارانه دولتی دریافت می کنند.
عارف آرام 60 درصد سالمندانی را که در این مراکز نگهداری می شوند شامل زنان ذکر کرد و افزود: این امر نشانگر بیشتر بودن توانمندی مردان سالمند در مقایسه با زنان است.
وی اظهار کرد: 36 مرکز شبانه روزی نگهداری از سالمندان در این استان فعالیت دارند که 20 مرکز در مشهد و بقیه در سایر شهرستانها مستقر هستند.
وی گفت: در کنار این تعداد مرکز شبانه روزی فقط یک مرکز روزانه نگهداری از سالمند در مشهد فعالیت دارد که بیش از 50 سالمند به صورت روزانه از آن خدمات دریافت می کنند.
آرام به فعالیت 9 مرکز معاینه در منزل ویژه سالمندان در خراسان رضوی اشاره کرد و افزود: حدود 500 نفر در این استان از خدمات مراکز مزبور استفاده می کنند.
نهم مهر ماه روز جهانی سالمندان و آغاز هفته ملی سالمند است.