بزرگنمايي:

پیام خراسان - مشهد- صدای ساز دوره گرد در کوچه پس کوچه های شهر، نوای گرمی است که گوشهای هنر دوستان را با خود همراه می سازد و گاه تسکین دلهای پردرد و مرهم رنجدیدگان می شود اما ساز دوره گرد در شهر ما همیشه کوک نیست.

دوره گردان در شهر سازهای مختلف می نوازند، یکی آکاردئون به دست می گیرد و ترانه های خاطره انگیز از خواننده های قدیمی مانند مرغ سحر و از این قبیل را می خواند و دلها را می لرزاند.
دیگری در روزهایی که مصادف با مناسبت های مذهبی است، با پوشش دراویش، سر به کوچه و خیابان می گذارد، سازش را با سوز دل کوک و همراه با نی نوازی، فضا را آکنده از حزن و اندوه می کند.
این نوع خوانندگی و نوازندگی که به آن موسیقی خیابانی یا فولکلور می گویند ترکیبی از آهنگ های سنتی، مذهبی و قدیمی است که گردانندگان آن اغلب از سر نیاز و به امید جمع آوری اعانه از مردم به این کار مبادرت می ورزند.
در بین این خوانندگان کسانی هم هستند که بنا به ارادت قلبی یا از سر اخلاص، ساز به دست می گیرند و کوچه گردی و خیابان گردی می کنند و شعرهای مذهبی بویژه شعرهایی در وصف حضرت امام رضا (ع) می خوانند.
صرف نظر از محدودیت هایی که در زمینه موسیقی پاپ و اجرای کنسرت در مشهد به خاطر قداست این شهر و وجود بارگاه منور رضوی وجود دارد، آنچه بیشتر دوره گردان این شهر می خوانند شعرهای مذهبی و سنتی است و با کمی حوصله و برنامه ریزی می توان آنها را از دوره گردی و بسیاری از آسیب های اجتماعی دیگر که در کمینشان نشسته است، نجات داد.
بها دادن به هنر فارغ از دیدگاه های جناحی و اهمیت قائل شدن برای هنری که مجاز شمرده می شود و حمایت از کسانی که می خواهند از این طریق کسب درآمد کنند، می تواند کمکی به این دوره گردان و ساماندهی آنان باشد.
رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی در این باره گفت: در همه جای دنیا این نوع موسیقی که از آن به عنوان موسیقی خیابانی نام برده می شود، اجرا می گردد.
حامد طاهری تهرانیان افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، شهرداری ها امکاناتی را برای موسیقی خیابانی فراهم کرده و فضایی را در اختیار هنرمندان این نوع موسیقی قرار داده اند تا به تغییر روحیه عمومی شهر کمک کند.
وی اظهار کرد: موسیقی خیابانی جزو ژانرهای جدی موسیقی در کشور ما به شمار نمی رود اما در برخی شهرهای دنیا به این نوع موسیقی جدی نگریسته می شود و حتی در کشورهای اروپایی جشنواره موسیقی خیابانی برگزار می کنند.
وی گفت: در اینکه برخی خوانندگان یا نوازندگان دوره گرد در مشهد هنرمند هستند و تبحر دارند، تردیدی نیست و گاهی از این افراد در برخی مناسبت ها دعوت به عمل آمده و اجرای برنامه نیز داشته اند.
رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی افزود: اگر مسئولان تصمیم به ساماندهی وضعیت نوازندگان یا خوانندگان با استعداد دوره گرد بگیرند، انجمن موسیقی می تواند در این زمینه یاریگر باشد اما مسئولیتی در این زمینه ندارد.
وی در باره قدمت موسیقی در خراسان رضوی اظهار کرد: قرنهاست که موسیقی جزو زندگی و فرهنگ این مردم بوده و موسیقی خراسان به دلیل برخورداری از ظرفیت والای خود و داشتن افراد صاحب نام از نظر تولید، اجرا و آموزش از جایگاه خوبی برخوردار است.
وی گفت: موسیقی خراسان دسته بندی های مختلف دارد و نمی شود آن را از زندگی مردم جدا کرد و موسیقی در زندگی معمولی مردم شمال و جنوب خراسان نقش داشته و مردم موسیقی خوب را دوست دارند.
طاهری تهرانیان افزود: موسیقی پاپ در کشور جزو ژانرهای موسیقی حمایتی نیست لذا محور فعالیت انجمن موسیقی خراسان رضوی نیز پیرامون موسیقی کلاسیک و موسیقی سنتی است.
وی اظهار کرد: در طول سال برنامه های متنوعی از موسیقی سنتی و کلاسیک از سوی متخصصین و هنرجویان انجمن موسیقی خراسان رضوی اجرا می شود و هنرمندان بسیار در این مرکز آموزش می بینند و تحت حمایت هستند.
سرپرست اداره موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز گفت: فعالیت های حمایتی بسیار از جمله بیمه، پرداخت مستمری و درجه هنری توسط این نهاد از خوانندگان و نوازندگان در قالب صندوق اعتباری هنرمندان، صندوق حمایت از هنرمندان پیشکسوت و دفتر تکریم هنرمندان انجام می شود.
محسن سمیع افزود: نوازندگان و خوانندگان بسیار از طریق آموزشگاه های هنری و انجمن موسیقی برای استفاده از اقدامات حمایتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی جذب شده و فضا برای تمرین و اجرا به آنان داده می شود.
وی اظهار کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه ای در زمینه موسیقی خیابانی یا مجالس خصوصی که در آن نوازندگی و خوانندگی انجام می گیرد، ندارد و وظیفه این اداره ایجاد شرایط استاندارد برای اجرای صحنه ای موسیقی و موسیقی در فضای باز در صورت کسب مجوزهای لازم از اداره نظارت بر اماکن نیروی انتظامی است.
وی گفت: نوازندگان یا خوانندگان دوره گرد و همچنین کسانی که در مجالس خصوصی اقدام به خوانندگی و نوازندگی می کنند، در صورتی که به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراجعه نموده و درخواست مشخص داشته باشند، از آنان حمایت می شود.
سمیع افزود: تاکنون هیچ یک از دوره گردان یا کسانی که در مجالس خصوصی موسیقی اجرا می کنند، به این اداره مراجعه نکرده اند لذا ساماندهی این قشر بدون اعلام کمک از سوی خود آنها، بسیار دشوار است.
وی اظهار کرد: شهرداری باید نسبت به ساماندهی و مدیریت دوره گردان اقدام کند و سپس در صورت درخواست از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارائه خدمات به آنان توسط این اداره مورد بررسی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه آمار مشخصی از تعداد موسیقی دانان، نوازندگان و خوانندگان خراسان رضوی وجود ندارد، گفت: بر اساس آمار صندوق اعتباری هنر این استان، تعداد هنرمندان ثبت نام شده در آن 15 هزار نفر است.
مدیر خدمات شهری شهرداری مشهد نیز گفت: تا زمانی که دوره گردان نوازنده یا خواننده مزاحمتی برای مردم نداشته باشند یا سد معبر ایجاد نکنند، شهرداری ممانعتی برای آنان ایجاد نمی کند.
علیرضا صحراگرد افزود: دوره گردها به طور معمول در خیابان های فرعی و کوچه ها تردد دارند و مزاحمتی برای مردم ایجاد نمی کنند و اغلب مردم نیز شکایتی از آنان ندارند.
وی اظهار کرد: اگر این دوره گردان در مکانی مستقر شوند که مصداق سد معبر باشد و آلودگی صوتی و مزاحمت شغلی برای کسبه ایجاد کنند، در صورت شکایت با آنان برخورد شده و نسبت به جمع آوری آنان اقدام می شود.
وی گفت: شهرداری هیچ مسئولیتی در زمینه حمایت از موسیقی خیابانی یا دوره گردان خواننده و نوازنده ندارد و هیچ مرجع قانونی در کشور نیز بر موسیقی خیابانی و این سبک خوانندگی و نوازندگی صحه نگذاشته است.