بزرگنمايي:

پیام خراسان - عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی گفت: بزرگترین مشکل پیش‌روی دانشگاه‌ها، وابستگی بیش از حد به دولت است و متاسفانه این کنترل سال به سال افزایش پیدا می‌کند. 
دکتر علی یوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان ، در مورد بازار کار رشته جامعه‌شناسی، اظهار کرد: برآوردهای مختلف نشان می‌دهد که درصد اندکی از فارغ التحصیلان دانشگاه در رشته‌های مربوطه جذب می‌شوند و فاصله فارغ التحصیلی تا جذب کار، بسیار طولانی است.
وی اضافه کرد: 80 درصد از فارغ التحصیلان بسیاری از دانشگاه‌های کشورهای پیشرفته در فاصله کمتر از 6 ماه در رشته‌های مربوطه جذب کار می‌شوند و اگر آن‌ها را خود ملاک خود قرار دهیم، فاصله بسیار زیادی بین ما و انها وجود دارد. سوالی که در این رابطه به ذهن می‌رسد این است که دانشجویان فارغ‌التحصیل در چه فاصله‌ای جذب کار می‌شوند.
عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی افزود: در کشور ما دانشجویان در رشته‌های خود جذب کار نمی‌شوند و تصور می‌کنند که آموزش‌های اضافی‌ای فرا گرفتند که غیر مرتبط با رشته آن‌ها است. در واقع تعداد زیادی از فعالیت‌های آموزشی‌ای که دانشگاه انجام می‌دهد اضافی است؛ آموزش‌هایی که در خدمت جامعه و شغل قرار نمی‌گیرد که این موضوع متوجه سیستم آموزش عالی ما نیز است.
آموزش عالی تا حد بسیار زیادی آموزش اضافی دارد
وی بیان کرد: شاید از این جهت بتوان گفت که اگر سیستم آموزش عالی بخواهد متناسب با نیاز جامعه رفتار کند باید در تعداد ورودی‌ها و نوع رشته‌ها تجدید نظر اساسی داشته باشد چراکه سیستم آموزش عالی ما تا حد بسیار زیادی آموزش اضافی دارد. در حال حاضر عملکرد دانشگاه و فارغ التحصیلان تناسب زیادی با بازار کار ندارد و بخش زیادی از وقت و هزینه‌ صرف آموزش‌های اضافی می‌شود؛ آموزش‌هایی که در ادامه منجربه کار نمی‌شود.
یوسفی خاطر نشان کرد: اگر به تجربه کشورهای پیشرفته نگاه کنیم80 درصد فارغ التحصیلان در فاصله کمتر از 6 ماه وارد بازار کار می‌شوند و این امر نشان می‌دهد که هماهنگی خاصی در این زمینه وجود دارد و دانشگاه خود را کاملا منطبق با بازار کار کرده است. در کشورهای دیگر، دولت‌ها رابطه‌شان را در آن چارچوب تنظیم کردند و بخش مهمی از منابع دانشگاه در بخش خصوصی تامین می‌شود اما ما در سیستم دانشگاهی به شدت وابسته به دولت هستیم که اگر حمایت‌های خود را بردارد دانشگاه‌ها نمی‌توانند روی پای خودشان بایستند.
باید وابستگی دانشگاه‌ها به دولت را کم کنیم
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی تصریح کرد: اگر بخواهیم دانشگاه با بازار کار و بخش خصوصی پیوند جدی داشته باشد، منابع هم باید به همان میزان با بخش خصوصی وابسته شوند؛ بدین معنا که درآمد آن‌ها از طریق ارتباط با بخش خصوصی تامین شود. می‌دانیم که اکنون بخش اعظم منابع و مخارج دانشگاه‌ها از طریق دولت تامین می‌شود در حالی که ما در کشورهای دیگر می‌بینیم که بخش عمده‌ای از مخارج خود را از طریق بخش خصوصی تامین می‌کنند. سیستم آموزش عالی تحت سیطره دولت است و حیات دانشگاه‌ها به دولت‌ و تدابیر آن‌ها وابسته شده است. اگر بخواهیم به صورت بنیادی نگاه کنیم باید وابستگی دانشگاه‌ها به دولت را کم کنیم کما اینکه کار راحتی نیست.
وی اظهار کرد: اگر سیستم آموزشی می‌خواهد وابستگی حیاتی و اساسی به بخش خصوصی داشته باشد باید به حدی از پیوند قوی برخوردار باشد که منبع درآمد خود را از آن به دست ‌آورد. بدین منظور دانشگاه‌هایی که درآمدهای پایدار داشته باشند، باید خود اتکا باشند و بدون دولت هم بتوانند فعالیت‌های خود را داشته باشند. اگر سایه حمایت‌های دولت از روی دانشگاه برداشته شود قریب به اتفاق بیشتر دانشگاه‌ها زمین می‌خورند در حالی که در بسیاری از کشورها این‌گونه نیست. درست است که آنها تحت حمایت دولت‌ها هستند اما این موضوع محدود است که این امر باعث شده تا دانشگاه‌های آن‌ها پویاتر باشند.
یوسفی افزود: متاسفانه این مشکل در کشور ما وجود دارد و سال به سال هم کنترل دولت بر دانشگاه‌ها بیشتر می‌شود و این چالشی است که پیش‌روی دانشگاه و نظام عالی دانشگاه قرار دارد. اگر دانشگاه استقلال داشته باشد خیلی پویاتر و منطبق‌تر با بخش خصوصی و نیازهای بازار کار می‌شود.
بسیاری اختیارات از دانشگاه‌ها گرفته شده است
عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «برای بومی‌سازی رشته‌های جامعه‌شناسی چه قدم‌هایی برداشته شده است»، خاطرنشان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی خواسته تا رشته‌ها بومی و به‌روز شوند و بخش کوچکی از این امر مهم اتفاق افتاده است. دانشگاه‌ها بسیاری از رشته‌ها را متناسب با شرایط جدید ایجاد کردند اما این آزادی عمل را دانشگاه‌ها ندارند؛ بدین منظور که اگر دانشگاه‌ها به تشخیص و با اختیار خودشان عمل کنند بسیار متفاوت از وضعیت اکنون عمل خواهند کرد. بسیاری اختیارات از دانشگاه‌ها گرفته شده است در حالی که کشورهای دیگر با شرایط متفاوتی روبه‌رو هستند. دانشگاه‌های دیگر کشورها از دولت بسیار استقلال دارند و دلیل رونق و گشایش‌ آن‌ها در مستقل بودن و وابستگی کم آن‌ها به دولت است.
وی افزود: جمعیت زیادی از دانشجویان در حوزه جامعه‌شناسی تحصیل کردند که اکنون وارد بازار کار شدند. در گذشته برای جذب دانشجویان به این رشته محدودیت‌هایی وجود داشت ولی آنها انگیزه مناسب و فعالانه‌ای برای درس خواندن، ادامه تحصیل و ادامه راه جامعه شناسی داشتند. اکنون بعضی از دانشجویان حال حاضر در وضعیت بی‌تفاوتی و بی‌انگیزگی قرار دارند.
شأن رشته علوم‌ اجتماعی تنز ل پیدا کرده است
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی خاطر نشان کرد: زمانی که دو سه دهه گذشته را نگاه می‌کنم دانشجویانی که وارد مقاطع تکمیلی می‌شدند، انگیزه‌های تحصیلی و فعالیت‌های خیلی خوبی داشتند و در بازار کار هم بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفتند اما زمانی که این تنوع و کسادی به وجود آمد، رابطه‌های جذب گزینش دانشجو سست و ضعیف شد. تا حدی شأن این رشته و رشته‌های دیگر تنزل پیدا کرد و تعهد دانشجویان به رشته جامعه‌شناسی کمتر شد.
یوسفی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «رشته علوم اجتماعی چه سرفصل‌هایی دارد»، گفت: اینکه رشته‌ها به‌روز و جدید شوند تقریبا در دستور کار قرار دارد و تا حد زیادی هم رخ می‌دهد. سرفصل‌ها شامل مصوب و جاری هستند. سرفصل‌های جاری خیلی منطبق با سرفصل‌های مصوب نیست. بنابراین سرفصل‌ها تا حد زیادی متناسب با تشخیص اساتید به روز می‌شوند که هر چند سال یک بازنگری صورت گرفته که فاصله آن هم بسیار زیاد است اما ساز و کارهای آن در دوره‌های آموزشی در دانشگاه‌ها پیش‌بینی شده است.
رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی عنوان کرد: دانشگاه‌ها این اختیار را دارند که از طریق کمیته‌های برنامه‌ریزی بتوانند متناسب با شرایط روز بازنگری‌های لازم را انجام دهند و با نیازهای محلی و منطقه‌ای، آن‌ها را تعریف کنند که تا حد قابل توجهی اتفاق افتاده است. البته سیستم آموزشی ما این‌گونه نیست و آنچه در کلاس می‌گذرد خیلی با شرایط جامعه بیگانه است.
عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی در پاسخ به این پرسش که «چرا در گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی عضو هیات علمی خانم نداریم»، خاطرنشان کرد: البته این مشکل تنها به گروه علوم اجتماعی برنمی‌گردد و به همه گروه‌ها مربوط است و به نظر من جزء معایب و ایرادات به شمار می‌رود. بدین معنا که این محدودیت همچنان برای خانم‌ها وجود دارد و به شکل‌های مختلف هم صورت می‌گیرد و عده‌ای از افراد دلیل‌های موجهی به آن می‌دهند و این محدودیت ادامه پیدا می‌کند.
یوسفی بیان کرد: این مشکل تنها در دانشگاه نیست بلکه در کل سیستم دولتی است که بانوان نمی‌توانند در موقعیت‌های مختلف حضور داشته باشند. اگر بخواهیم نسبت به گذشته مقایسه‌ای داشته باشیم، تا حد زیادی گشایش ایجاد شده اما این محدودیت همچنان ادامه دارد و هنوز با حضور بیشتر بانوان در عرصه‌های مختلف فاصله داریم. 
انتهای پیام