بزرگنمايي:

پیام خراسان - بجنورد - عید قربان برای مردم اهل تسنن خراسان شمالی اهمیت ویژه ای دارد و در این روز اهالی منطقه ترکمن نشین این استان که بیشتر در شهرستان راز و جرگلان ساکن هستند، آیین ویژه ای را اجرا می‌کنند.

به گزارش ایرنا، آیین عید قربان، در میان ترکمن های راز و جرگلان سابقه ای دیرینه دارد، و این آداب نه تنها برای اهل تسنن بلکه برای اهل شیعه هم جذابیت خاصی دارد.
برگزاری آیین در عید قربان، سبب شده تا هر ساله، خبرنگاران برای به تصویر کشیدن آن راهی راز و جرگلان شوند و رخ نمایی میهمان نوازی، خوان گستری و برادری شیعه و سنی را به قاب عکس بکشند.
آیین عید قربان که در دیار ترکمن نشین راز و جرگلان استان خراسان شمالی برگزار می شود، هر ساله در قاب تصویر رسانه ها، رخ نمایی می کنند، تصاویری که می شود، نوای خوش برادری اهل شیعه و ترکمن و بوی خوش پذیرایی با «قورمه شور» را از کوچه های این مناطق حس کرد.
اهل تسنن در عید قربان را تا چند روز جشن می گیرند. در این عید، هر فرد به اندازه توان خود گاو، گوسفند و یا شتری را ذبح کرده و گوشت دام را میان خانواده، دوستان و آشنایان توزیع می کند. به دلیل اینکه عید سعید قربان در میان اهل تسنن نوعی تبرک است، همه برای این روز لباس نو خریداری کرده و دراین روز نیک لباس جدید به تن می کنند. آنان که توانایی خرید لباس ندارند، از میان لباس هایی که دارند بهترین را انتخاب کرده و در روز عید قربان می پوشند و با لباس های تمیز برای تبریک این روز بزرگ و مبارک به دیدن آشنایان و خویشان می روند.
آیین عید قربان در میان ترکمن های خراسان شمالی به مدت سه روز برگزار می شود. مردم اهل تسنن استان از اول روز دهم ذی الحجه تا غروب روز 12 همین ماه، آیین های خاصی را اجرا می کنند.
پوشیدن لباس نو، معطر کردن خود، اقامه نماز عید و افطار روزه با گوشت قربانی از رسومی است که هنوز در میان ترکمن ها دیده می شود.
ترکمن ها روز عید قربان پیش از رفتن برای اقامه نماز عید استحمام می کنند که این آیین در میان این مردم، به «قربان شور» معروف است.
مردم نماز عید قربان را در حالت روزه داری اقامه کرده و سپس با گوشت قربانی افطار می کنند.
اینجا رسم بر این است که معمولا ذبح دام قربانی، پیش از اقامه نماز انجام نمی شود بویژه در روستاهایی که نماز عید بصورت جماعت برگزار می شود.
عید قربانی در میان قوم ترکمن، با دید و بازدید همراه است و مردم با رفتن به منزل یکدیگر، دوستی را تقویت می کنند.
قربانلق
آیین «قربانلق» یا قربانی کردن، از آیین های مهم قوم ترکمن در خراسان شمالی است.
ترکمن ها از ماه ها پیش، دامی را برای کشتار در روز عید قربان پروار می کنند و یا از روزها پیش دام را خریداری می کنند تا همزمان با عید قربان ذبحش کنند.
ترکمن ها بر اساس آیین که دارند، گوشت قربانی را میان هفت خانواده نیازمند توزیع می کنند.
اهالی این منطقه، برای قربانی کردن اهمیت ویژه ای قائل هستند و بر اساس گزارش ها، در راز و جرگلان پنج هزار راس دام به مناسبت عید ذبح می شود.
مردم این منطقه به وجود برکت در خون دام قربانی شده باور دارند و به همین دلیل خون را به تنه درختان می مالند تا سال آتی ثمره بیشتری برداشت کنند. ترکمن ها اعتقاد دارند خون قربانی که به تنه درختان می رسد، محصول آن را بیشتر می کند.
برخی افراد، قطره ای از خون را به پیشانی خود می زنند تا امراض را از خود دور کنند و برخی هم به این اکتفا نکرده و دست و پای خود را با خون شست و شو می دهند تا بیماری ها دفع شود و از مریض شدن در امان بمانند.
گفته می شود، ترکمن ها، پیش از آنکه مسلمان شوند نوروز را به مدت سه روز عید می گرفتند اما پس از اسلام، عید قربان برای این قوم مقدم شده است.
دید و بازدید عید
یکی دیگر از آیین ترکمن ها در روز عیدقربان، دید و بازدید است. این رسم، هنوز به قوت در میان این مردم دیده می شود و مردم ترکمن هر ساله با اشتیاق پذیرای مهمان ها هستند.
این اشتیاق برای پذیرایی از میهمان شیعه بیشتر است. ترکمن های خراسان شمالی در روز عید، میهمانان شیعه خود را بیش از سایرین، گرامی می دارند و تلاش دارند تا به بهترین نحو از آنان پذیرایی کنند.
در این روز مردمان شیعه منطقه، میهمان برادران ترکمن می شوند و در این دید و بازدیدها، پیوند برادری و اخوت خود را محکم تر می سازند.
تاب سواری در روز عید
یکی از آیین پرطرفدار در میان ترکمن ها، در روز عید قربان تاب سواری است.
تاب سواری یا «باد ایشمق» که به «هندی لیگ» هم موسوم است در عید قربان در همه مناطق ترکمن نشین خراسان شمالی مشاهده می شود.
در روز عید قربان، تاب ها با شور و اشتیاق خاصی دایر می شود، فرقی نمی کند بزرگ یا کوچک باشی، دختر، پسر بزرگ و کوچک همه از تاب سواری استقبال می کنند.
این آیین هنوز هم رایج است و تاب ها از روز قبل از عید، دایر می شود و تا سه روز برپا است.
قورمه شور
معروف ترین آیین ترکمن ها در روز عید قربان، تهیه غذا از گوشت قربانی است، این غذا که به «قورمه شور» معروف است از گوشت قربانی تهیه می شود با آن از میهمانان پذیرایی می شود.
ترکمن ها معتقدند، قورمه شور اثر چشم زخم و یا چشم شور را از بین می برد و آنان را از آسیب چشم زخم دور نگاه می دارد و از ظرفی، خوردن آن سبب قوت بدن می شود.
یکی دیگر از غذاهای مورد علاقه ترکمن ها که در روز عید قربان به فراوانی تهیه می شود، «چاپاد» است، چاپاد، نوعی نان روغنی است که ترکمن ها در روز اول عید قربان نسبت به پخت آن اقدام می کنند.
حدود 10 درصد از جمعیت 863 هزار نفری خراسان شمالی ترکمن های سنی مذهب هستند که در شهرستان های راز و جرگلان، بجنورد و مانه و سملقان سکونت دارند.
7185/ 6042