بزرگنمايي:

مي‌گويند «نازک‌ترين سد جهان» هم لقب گرفته، «طاق شاه‌عباسي» که رکورددار داشتن صفت‌هايي با پسوند «ترين» در ميان بناهاي تاريخي ايران است. سدي با 60 متر ارتفاع که نه‌تنها لقب قديمي‌ترين و بزرگ‌ترين سد قوسي جهان را دارد، بلکه به‌مدت 550 سال نيز به‌عنوان بلندترين سد در جهان شناخته مي‌شد.

 «طاق شاه‌عباسي» نازک‌ترين سد جهان ناميده مي‌شود، چون تاجي به عرض يک متر دارد؛ اما براي ديدن اين بنا که به «سد شاه‌عباسي» هم معروف است، بايد به روستاي 700 ساله «خرو» در فاصله‌ي ‪27‬ کيلومتري شهر طبس در استان خراسان جنوبي برويد، جايي در نزديکي چشمه‌ي آب گرم «مرتضي علي (ع)».

  بالاتر از اين چشمه، دره‌ي تنگي وجود دارد که روي آن «طاق شاه‌عباسي» بنا شده است. قدمت اين بنا را به دوره‌ي صفوي نسبت مي‌دهند و معتقدند که سنگ‌نگاره‌هاي بزکوهي که روي اين طاق حک شده‌اند، نمادي از درخواست فراواني آب، زايندگي و فراواني نعمت است. البته عده‌اي هم اين بزها را نمادي از فرشتگاني مي‌دانند که براي نگهباني از آب، افزايش و فراواني نعمت روي ديواره‌هاي طاق در حالت دعا نقاشي شده‌اند.

 بومي‌ها به اين منطقه تفرجگاه «مرتضي علي (ع)» مي‌گويند. چشمه‌ي‌ آب آن، هم‌زمان دو بخش سرد و گرم دارد که به موازات يکديگر جريان پيدا مي‌کنند، يک سمت چشمه سرد و سمت ديگر آن گرم است. مي‌گويند علت اين‌ است که آب گرم چشمه از ديواره‌ي سمت راست به داخل رودخانه مي‌ريزد و همين امر، اختلاف دما در چشمه ايجاد مي‌کند که گاهي به 10 درجه هم مي‌رسد.

 غلظت آب گرم و تفاوت ساختاري آن با آب سرد جاري در کف رودخانه باعث مي‌شود که اين دو نوع آب تا مسافت حدود 300 متر در بستر رودخانه پيش روند و به‌طور کامل با هم مخلوط نشوند، به صورتي که در بستر رودخانه قابل تفکيک باشند.

 در طول راه، ديواره‌هاي بلند دره‌مانندي در دو طرف وجود دارند که روي آن‌ها حفره‌هاي کوچک و بزرگ با نظم خاصي قرار گرفته‌اند. بعضي از اين حفره‌ها، چشمه‌هاي جوشان آب هستند که بزرگ‌ترين‌شان به «حمام مرتضي علي (ع)» معروف است. خيلي‌ها معتقدند دره‌ي باريک اين تفرجگاه، شباهت زيادي با «تنگه‌ي واشي» در استان تهران دارد.