بزرگنمايي:

خراسان انلاين- گرد و غبار ناشي از وزش بادهاي 120روزه سيستان، در اغلب اوقات شهرستان هاي نهبندان و سربيشه را که در جنوب خراسان جنوبي قرار دارد، تحت تاثير قرار مي دهد و مسيرش را به سمت کرمان و يزد ادامه مي دهد. با توجه به عرصه هاي بياباني، دامنه نفوذ گرد و غبار شهرستان هاي زيرکوه ، درميان و حتي بيرجند را که در منطقه مرکزي خراسان جنوبي قرار دارد، تحت تاثير قرار مي دهد. ريزگردها با وزش باد در بيابان شهرستان 57 هزار کيلومتري مربعي طبس، پس از حرکت در آسمان منطقه، فضاي شهرستانهاي خوسف، سرايان، فردوس و بشرويه را هم تحت تاثير قرار مي دهد و با وزش بادهاي محلي دامنه آن حتي به شهرستان قاينات که در شمال استان قرار دارد، مي رسد. افزايش دامنه نفوذ گرد و غبار و مشکل آلودگي هوا و چالش هاي زيست محيطي ناشي از آن با توجه به کمبود آب، فقر پوشش گياهي، تهديد کشاورزي و خالي شدن روستاها از جمعيت در خراسان جنوبي در حال افزايش است . نظر افضلي، نماينده نهبندان و سربيشه در مجلس شوراي اسلامي هفته گذشته گفته بود که بر اساس طرح آمايش سرزميني خراسان جنوبي، 237 روستا از مجموع 500 روستاي نهبندان خالي از سکنه شده است. اين در حالي است، تعداد روستاهاي خالي از جمعيت استان به يک هزار و 850 روستا مي رسد که يکي از عوامل آن خشکسالي است. طرح مطالعات آمايشي سرزميني استان هنوز نهايي نشده و به تصويب نرسيده است. خراسان جنوبي با وجود عرصه هاي بياباني از نظر تنوع جانوري از استان هاي برخوردار است و با افزايش ميزان غلظت ريزگردها، حيات گونه هاي منحصر به فرد از جمله قوچ « اوريال»، يوزپلنگ ، زاغ بور، عقاب طلايي ، هوبره، گربه شني و ... در معرض تهديد قرار دارد. ** خراسان جنوبي در محاصره عرصه هاي بياباني عرصه هاي بياباني افغانستان، سيستان و بلوچستان، کرمان ، يزد، اصفهان، سمنان و جنوب خراسان رضوي گستره خراسان جنوبي را احاطه کرده است و گرد و غبار با منشا اين مناطق بيشتر شهرها و روستاهاي استان را تهديد مي کند. **ريزگردها مهمترين عامل آلودگي هواي خراسان جنوبي است مديرکل حفاظت محيط زيست خراسان جنويي مي گويد: عمده ترين عامل آلودگي هوا در استان ريزگردها يا گرد و غبار که ناشي از عوامل طبيعي از جمله وجود کانون هاي فرسايش بادي، بياباني بودن منطقه ، خشکسالي و ... است. پرويز آرامنش به افزايش گرد و غبار و خشکسالي در استان اشاره کرد و يادآور شد: با توجه به نقش نظارتي حفاظت محيط زيست انجام طرح هاي مطالعاتي مرتبط و خريد و نصب ايستگاههاي پايش سنجش کيفي هوا از جمله اقدامات است . وي، علاوه بر فقر منابع آب هاي زيرزميني، بحران و تنش آبي ، پراکندگي نامناسب زمان بارش، تبخير بالا و ادامه 17سال خشکسالي را در اين ارتباط موثر مي داند. وي گسترش پديده بيابانزايي، فرونشست زمين در تعدادي از دشت ها، افت شديد سفره آب هاي زيرزميني، نبود امکان توسعه صنعتي و کشاورزي را از جمله ديگر تهديد هاي زيست محيطي استان عنوان کرد. وي مي گويد: استفاده غير اصولي از منابع طبيعي توسط انسان، ايجاد انواع آلودگي از قبيل آلودگي هوا، آب، خاک و تجمع مواد زايد و آلوده کننده ها در محيط از ديگر آسيب هاي زيست محيطي استان است . وي تجهيز مراکز تحقيقات زيست محيطي را يکي از برنامه هاي بهبود و ارتقا محيط زيست استان دانست و گفت: بررسي فعاليت هاي صنعتي و خدماتي مزاحم شهري، اجراي برنامه هاي جامع کاهش آلودگي هوا و به کارگيري نيرو در واحد محيط زيست انساني و آزمايشگاه از ديگر اقدامات است. ** نصب دو ايستگاه پايش آلودگي هواي شهري در خراسان جنوبي وي به نصب دو ايستگاه پايش آلودگي هواي شهري در استان اشاره کرد و يادآور شد: بررسي فعاليت صنعتي و خدماتي مزاحم شهري، کنترل و پايش زيست محيطي واحد هاي صنعتي، توليدي و خدماتي ، بررسي کمي، کيفي و نظارت بر مديريت پسماندهاي عادي، صنعتي، کشاورزي، پزشکي و انجام تحقيق کاربردي مطابق با اولويت ها و اعتبار از ديگر برنامه هاي بهبود و ارتقا محيط زيست استان است. ** صنوف آلاينده يکي از چالش هاي زيست محيطي استان است وي در ادامه صنوف آلاينده را يکي از آسيب هاي زيست محيطي استان دانست و گفت: انتقال صنوف آلاينده از مناطق شهري از طريق کار گروه مربوط در حال پيگيري است. آرامنش در ادامه بوي ناشي از فاضلاب در شمس آباد بيرجند را ديگر مشکل زيست محيطي منطقه برشمرد و افزود: با توجه به اينکه اين مشکل سالهاست مردم با آن رو به روست، پيگير طرح ارتقا سيستم تصفيه خانه فاضلاب شهر بيرجند و پايش مستمر پساب خروجي هستيم. وي اظهار کرد: در حال حاضر مديريت اجرايي پسماندها با توجه به امکانات و تجهيزات موجود در استان در جايگاه خوبي قرار دارد و براي رسيدن به وضعيت ايده آل و مطلوب نيازمند برنامه ريزي جدي تر توسط مديريت اجرايي و اختصاص هزينه کافي در اين زمينه هستيم. ** بي خطرسازي پسماندهاي عفوني در بيمارستانها مديرکل حفاظت محيط زييست استان در ادامه بي خطرسازي پسماندهاي عفوني در بيمارستانهاي استان را يکي از اقدامات مهم دانست و عنوان کرد: پسماند کشاورزي، صنعتي و بازيافت پسماندها و تفکيک از مبدا از جمله مواردي است که نياز به توجه بيشتر مسئولان ذيربط دارد. ** فاضلاب عامل آيندگي آب و خاک است آرامنش با بيان اينکه فاضلاب از عوامل آلايندگي منابع آب و خاک است، افزود: در حال حاضر عمده ترين صنايع داراي فاضلاب استان واحدهاي لبني و کشتارگاه هاي دام و طيور و واحدهاي صنعتي بزرگ با نيروي کار زياد نظير کارخانه کويرتاير، اکسيد منيزيم سربيشه و سيمان قاين است که در تعدادي از اين واحدها فاضلاب توليدي مديريت و در حد استاندارد هاي زيست محيطي تصفيه مي شود. وي ادامه داد: فاضلاب هاي شهري يکي ديگر از عوامل آلاينده آب و خاک است که در حال حاضر تنها مرکز استان مجهز به شبکه جمع آوري فاضلاب شهري و تصفيه خانه است. وي يادآور شد: با توجه به مصرف گاز طبيعي در کارخانه ها و مصارف شهري، آلايندگي هوا و آمار نسبتا پايين تعداد ناوگان حمل و نقل شهري در مقايسه با ساير مراکز استانها و داده هاي ايستگاه هاي سنجش کيفي هوا، آلودگي هوا ناشي از عوامل مصنوعي چندان متصور نيست. وي انتقال آب به استان از ساير حوضه ها، مديريت مصرف آب به ويژه در حوزه کشاورزي با کشت گياهان سازگار با کم آبي و همچنين درحوزه صنعت با عدم استقرار صنايع « آب بر» را از جمله راهکارهاي پيشنهادي مهار تهديدهاي زيست محيطي عنوان کرد. ** استان با کمبود فضاي سبز شهري و کمربند فضاي سبز رو به روست به گفته آرامنش، استقرار واحدهاي توليدي مزاحم و آلاينده در داخل و حاشيه شهرها، نبود ايستگاه ثابت و سيار سنجش آلودگي هوا در مناطق صنعتي و شهرها، کمبود فضاي سبز شهري و کمربند فضاي سبز و روند صنعتي شدن بيرجند در چند سال اخير از ديگر کمبودهاست. وي آلودگي هاي ناشي از حوادث و سوانح غير مترقبه مانند سيل، توفانهاي شن با توجه به کمي بارش را از ديگر مشکلات محيط زيست عنوان کرد. ** حل ريزگردها نياز مند اراده مشترک در کشورهاي منطقه است براي حل ريزگردها بايد در افغانستان، عراق، سوريه، اردن،کويت، عربستان و کشورهاي حاشيه خليج فارس بايد اراده مشترکي وجود داشته باشد که از بروز خسارت اقتصادي بيشتر در استان هاي ايران از جمله خراسان جنوبي جلوگيري شود. براي پيشگيري از زيان بيشتر گرد وغبار در منطقه نياز به راهکارهاي کوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت است که مستلزم تامين اعتبار توسط دستگاه هاي اجرايي است و با کمک مديريت واحد در سطح ملي و استان بتوان از بودجه ، امکانات و ظرفيت هاي منطقه اي بيشترين بهره برداري را انجام داد. ** گرد و غبار بيشتر در مناطق خشک و بياباني ديده مي شود اصولا گرد و غبار بيشتر در مناطق خشک و بياباني ديده مي شود، ايران در منطقه نيمه خشک، خشک و بياباني قرار دارد. ** عمده ريزگردها در استان منشا محلي و منطقه اي دارد عمده ريزگردهاي استان منشا محلي و منطقه اي دارد که در حال افزايش است. دولت با توجه به محدوديت منابع مالي و امکاناتي که در اختيار دارد به تنهايي قادر به مقابله با پديده گرد و غبار نيست بايد از توان و ظرفيت سازمان هاي مردم نهاد و مردم محلي استفاده کند. خراسان جنوبي 151هزار کيلومتر مربع وسعت دارد که به لحاظ اقليمي جزو استان هاي خشک و بياباني است و حدود 58 درصد مساحت آن تحت تاثير فرسايش بادي قرار دارد. معاون فني اداره کل حفاظت محيط زيست خراسان جنوبي، کاهش و کمبود پوشش گياهي ناشي از خشکسالي را يکي از دلايل وقوع گرد و غبار در استان دانست و افزود: تخريب مراتع به واسطه چراي بي رويه دام و کم توجهي مردم محلي به پوشش گياهي منطقه نيز از ديگر دلايل آن است. مهدي الله پور چندي قبل به ايرنا گفته بود : کمبود بارندگي و رطوبت خاک به لحاظ اقليمي، اختلاف دماي زياد بين روز و شب در مناطق بياباني که منتج به ايجاد ناپايداري هوا و ايجاد توفان و وزش باد شديد مي شود، متاثر شدن هواي استان از بادهاي 120 روزه سيستان از ديگر عوامل وقوع گرد و غبار در استان است. وي اظهار کرد: قبل از سال 1390 اين پديده در استان بي معنا بود و تعداد روزهاي ناسالم در استان در حال افزايش است، مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري استان پيشتر گفته بود: استان علاوه بر خشکسالي ، با گرد و غبار و ريزگردها نيز مواجه است . حبيب الله شريفي گفت: در حال حاضر استان با افزايش ريزگردها رو به روست به گونه اي که ذرات آن کمتر از پنج ميکرون است اين پديده در اثر فرسايش بادي در منطقه اي انجام مي شود که متاثر از کانون هاي داخلي و خارجي باشد. وي اظهار کرد: نفوذ ريزگردها در دو سال اخير در منطقه افزايش يافته، براي جلوگيري و کاهش اين پديده اقدام هايي از قبيل نهالکاري، بذرکاري، مديريت روان آبهاي سطحي و ايجاد هلالي آبگير لازم است. به گفته مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري استان تاکنون در سطح 189هزار هکتار عرصه ها عمليات بيابان زدايي انجام شده است،. خراسان جنوبي با پنج ميليون و 500 هزار هکتار بيابان دومين استان بياباني ايران است. وي افزود: از مجموع وسعت استان 12 ميليون هکتار يعني 86 درصد عرصه هاي بياباني، مراتع فقير و يا تحت فرسايش بادي است. وي با بيان اينکه در اثر خشکسالي مراتع فقير تبديل به بيابان مي شود، گفت: به دليل کمبود بودجه، طرحهاي بيابان زدايي متناسب با روند افزايش بيابان ها انجام نمي شود. وي همچنين گفته بود که در 10 تا 13 سال گذشته 485 هزار هکتار از مراتع فقير استان تبديل به بيابان شده است و در اين مدت از وسعت مراتع خوب استان 485 هکتار و از وسعت مراتع متوسط 95 هزار هکتار کاسته شده است.