بزرگنمايي:

خراسان آنلاین - بجنورد- روزنامه اتفاقیه چهارشنبه در شماره 1892خود در گزارشی با عنوان 'نقش فضای مجازی در جامعه' به بررسی این موضوع در اجتماع پرداخته است.
به گزارش ایرنا در این گزارش می خوانیم:
نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد که از هر 10 ایرانی6 نفر در شبکه‌های اجتماعی عضویت دارند و شبکه تلگرام در صدر شبکه‌های اجتماعی قرار دارد و بیشترین افراد عضو نیز از میان افراد تحصیل‌کرده دانشگاهی هستند.
طبق نظرسنجی نوروزی ایسپا، 59 درصد مردم ایران از شبکه اجتماعی تلگرام استفاده می‌کنند و در صورتی که تلگرام فیلتر شود، تنها 37.9 درصد کسانی که از آن استفاده می‌کنند، حاضر به جایگزینی این شبکه اجتماعی مجازی به پیام‌رسان‌های داخلی هستند و 45.4 درصد نیز از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده نخواهند کرد.
این آمار، نقش فضای مجازی در جامعه و زندگی مردم را بیشتر برای ما آشکار می‌کند و این روزها که خبرها از تصمیم‌‌های جدی برای فیلترینگ تلگرام حکایت می‌کند، تأیید و تکذیب‌هایی نیز در این زمینه می‌شود که آن هم شاید برای سنجیدن واکنش‌هاست. گفتگوی اتفاقیه با چند صاحب‌نظر را در این زمینه می‌خوانید.
با فیلتر شدن تلگرام، پیام‌رسان‌های داخلی جایگزین خارجی شود
استاد دانشگاه و پژوهشگر در گفتگو با اتفاقیه با بیان اینکه استفاده از فضای مجازی برای تبادل افکار عمومی وسیله بسیار مناسبی است، اظهار می‌کند: اما باید در فضای مجازی چهارچوب‌های موردنیاز رعایت شود.
مصیب سامانیان می‌افزاید: باید استفاده از فضای مجازی با آگاهی کامل و با دانش انجام شود که اگر غیر از این باشد سبب ایجاد بروز مشکلات و آسیب‌هایی در جامعه می‌شود.
وی با بیان اینکه اگر استفاده از فضای مجازی با ناآگاهی باشد اول خود فرد و در مرحله بعدی جامعه دچار ضرر و زیان و آسیب می‌شود، می‌افزاید: به‌طور مثال اگر فردی به‌واسطه استفاده نابجا و نادرست از فضای مجازی دچار خسارت و یا آسیب شود اول خود شخص آسیب می‌بیند و در مرحله بعدی این آسیب و تشنج به جامعه وارد می‌شود.
سامانیان با بیان اینکه وجود مدیریت بر فضای مجازی امری بسیار مهم است، می‌گوید: در حال حاضر بر شبکه‌های فضای مجازی از جمله تلگرام، موبوگرام، فیس بوک، واتس آپ و غیره که منشأ خارجی دارند و عوامل آن‌ها در خارج از کشور است هیچ نظارتی وجود ندارد.
وی تصریح می‌کند: در صورتی که عوامل این شبکه‌های فضای مجازی در خارج از کشور هستند و هیچ نظارتی بر آن‌ها وجود ندارد امکان هر سوء استفاده از اطلاعات کاربران وجود دارد و این شبکه‌ها به هیچ عنوان برای استفاده امن نیست.
استاد دانشگاه و پژوهشگر با بیان اینکه باید فضای مجازی که عموم جامعه از آن استفاده گسترده انجام می‌دهند نظارت و مدیریت شود، می‌گوید: در بسیاری از کشورهای دیگر بسیاری از قوانین و نظارت‌ها برای استفاده از فضای مجازی اعمال می‌شود، از جمله در کشورهای اروپایی اجازه استفاده از فضای مجازی برای افراد با سنین پایین داده نمی‌شود.
سامانیان خاطرنشان می‌کند: این روزها که خبرهای ضدونقیض از فیلتر شدن شبکه‌های مجازی خارجی در کشور وجود دارد تنها بسیاری از افراد هنجارشکن در برابر این امر موضع‌گیری می‌کنند.
وی می‌افزاید: همواره درصد کمی از افراد در جامعه وجود دارند که از محل و فضاهای بدون وجود نظارت، نفع شخصی زیادی می‌برند که اکنون وقتی با فیلتر شدن منافع خود را در خطر می‌بینند در برابر این امر موضع‌گیری و با آن مخالفت می‌کنند.
وی با بیان اینکه قبول داریم بسیاری از مردم نیز از طریق این شبکه‌ها در حال فعالیت و کسب‌وکار و کسب درآمد می‌کنند که با فیلتر شدن دچار مشکلاتی می‌شوند، ادامه می‌دهد: اگر شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر شوند بجای این شبکه‌های خارجی، شبکه‌های داخلی و فضای داخلی جایگزین وجود دارد که می‌تواند برای تمام مردم مورد استفاده قرار بگیرد به شرطی که اعتماد مردم را نیز بتوانند به‌سوی خود جلب کنند.
شبکه‌های اجتماعی و تأثیرات آن در بطن جامعه
سمیرا شادمیر، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی نیز در گفتگو با اتفاقیه هویت را از نظر علم روانشناسی این‌گونه تعریف می‌کند: تلاش فرد برای بروز تمایز نسبت به دیگران، با احتساب نقش عظیم اجتماع در شکل‌گیری هویت، بنابراین می‌توان گفت در گذشته، مکان، نقش کلیدی در هویت فرد و هویت اجتماعی داشت، اما اکنون نقش محیط کم‌رنگ شده است.
وی می‌افزاید: اکنون رسانه‌ها و ارتباطات جدید، دنیای افراد را دیگر به جامعه و محیطی که در آن هستند، محدود نمی‌کند و این محیط مجازی و شبکه‌های اجتماعی است که فرد بر اساس منافع مقطعی که برایش دارد، تعیین می‌کنند چه هویتی از خود بروز دهند.
وی عنوان می‌کند: یکی از تأثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی این است که فرد کم‌کم با ورود به فضای مجازی، از جهان واقعی دور می‌شود تا جایی که محیط زندگی‌اش برای او بی‌رنگ و بی‌اهمیت خواهد شد.
شادمیر بیان می‌کند: مشکلی که اکنون در جوامع مختلف در حال بروز است و جامعه ما هم از آن مستثنا نیست، فراگیر شدن یک دفعه‌ای شبکه‌های اجتماعی بین مردم است که سبب تضعیف هویت ملی و انسجام اجتماعی می‌شود.
وی آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی را از لحاظ روانشناسی به چهار دسته تقسیم‌بندی و عنوان می‌کند: کاهش احساسات آسیب نخست است، چراکه در این شبکه‌ها افراد بیشتر با متن و در نهایت با ویدئو و عکس باهم ارتباط دارند، که کیفیت ارتباط واقعی را ندارد و بار هیجانی احساسات، همراه متن انتقال نمی‌یابد و کنش‌های متقابل را کمرنگ می‌کند، متن گرایی آسیب دیگر است و افراد به دلیل اینکه حوصله صحبت کردن و زمان برای نشان دادن ذوق و سلیقه ندارند در فرصت کوتاه مطلبشان را به گروه می‌رسانند و ارتباط تمام می‌شود.
این کارشناس ارشد روانشناسی، انعطاف‌پذیری هویت را آسیب سوم شبکه‌های اجتماعی نام می‌برد و اظهار می‌کند: افرادی که در دنیای مجازی فعالیت دارند و عضو شبکه‌های اجتماعی هستند، به‌تناسب گروهشان، چهره‌هایی را از خود نشان می‌دهند که بر حسب اتفاق است یا اجبار و واقعی نیست و این سبب چندگانه شدن هویت فرد خواهد شد.
شادمیر می‌افزاید: در زمان کنونی با گسترش گوشی‌های هوشمند و دسترسی آسان و تقریباً کم هزینه این گوشی‌ها به‌طوری‌که حتی قشر ضعیف جامعه هم می‌توانند از آن بهره ببرند، اما بدون اینکه والدین با این گوشی‌ها و فضای مجازی آشنایی داشته باشند و یا اینکه به فرزندان خود نحوه استفاده از این‌گونه ابزارها را آموزش دهند، آن‌ها را بدون هیچ نظارتی در این فضا رها کرده که در نتیجه اتفاقاتی روی می‌دهد به‌خصوص در دوران نوجوانی و کودکی که هنوز هویت فرد شکل نگرفته و از اطرافیان و محیط تجربیات کافی کسب نکرده است، در گروه‌هایی که عضو است چهره‌های متفاوت را نشان می‌دهد که ممکن است حتی در آستانه چند شخصیتی شدن قرار گیرد و هویت ثابتی نداشته باشد.
وی دریافت‌های جایگزین را آسیب دیگر این شبکه‌ها می‌داند و می‌افزاید: شکسته شدن حریم خصوصی در این شبکه‌ها و باز گذاشتن حریم خصوصی به دلیل اینکه ارتباط چهره به چهره نیست، آن مناسبات اجتماعی که باید رعایت شود را از بین می‌برد و خیلی از حرف‌ها به‌راحتی در گروه‌ها گفته می‌شود و چیزی به‌عنوان حریم خصوصی دیگر معنا نخواهد داشت.
وی تصریح می‌کند: با ورود شبکه‌های اجتماعی به جامعه سبک زندگی‌ها تغییر کرده است و افراد جامعه نتوانسته‌اند سبک زندگی‌شان را با این شبکه‌ها که به‌سرعت در حال پیشروی هستند، از تأثیرات و تغییرات حفظ کنند، چراکه این شبکه‌ها فراگیرند و کنترل و محدودیتی بر آن‌ها نیست و خیلی سریع روی زندگی‌ها تأثیر می‌گذارند.
وی با بیان اینکه در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های آن فرد به‌ظاهر در جمع است، عنوان می‌کند: ورود نسل جدید و حتی نسل قدیم جامعه به دنیای مجازی، سبب دور شدن آن‌ها از دنیای واقعی می‌شود و این عواقبی بر زندگی‌ها می‌گذارد که بر اساس تحقیقاتی که در دانشگاه شیلی انجام‌شده نشان می‌دهد که گذراندن زمان در این شبکه‌ها باعث تخریب زندگی زناشویی، بروز افسردگی و هم‌چنین افزایش طلاق و جدایی می‌شود، چراکه شبکه‌های اجتماعی و اینترنت اعتیادآور است و فرد تمام تلاشش این است که به آنچه وابسته شده است وقت بیشتری صرف می‌کند.
این کارشناس ارشد روانشناسی می‌گوید: بر اساس تحقیقاتی که در کشورمان انجام‌شده، افرادی که با درخواست طلاق در دادگاه حاضر شدند، متأثر از شبکه‌های ماهواره‌ای و یا شبکه‌های اجتماعی بودند و اگرچه به‌طورقطع نمی‌توان گفت کسانی که عضو شبکه‌های اجتماعی هستند دچار طلاق خواهند شد، اما دچار چالش در زندگی می‌شوند چراکه این شبکه‌ها از عوامل اصلی اثرگذار در زندگی افراد است.
اخبار خراسان شمالی را در کانال تلگرامی اخبار ایرنا خراسان شمالی به نشانی 🆔 @IRNABOJNURD پیگیری کنید.
ع/ 6042