بزرگنمايي:

خراسان آنلاین - بجنورد- روزنامه خراسان شمالی یکشنبه در شماره 2689 خود در گزارشی با عنوان "تولیدعلم، درگیر حمایت های سلیقه ای" به بررسی این موضوع در استان پرداخته است.
  در این گزارش می خوانیم:
جایگاه علمی خراسان شمالی کجاست و سرعت پیشرفت علم در این استان در چه وضعیتی است؟
این ها سوال های مهمی است که وقتی درباره تولید علم در استان سخن به میان می آید مطرح می شود. با این که هنوز آمار دقیق و شاخصی درباره تولید علم در استان وجود ندارد اما صحبت های مطرح شده درباره این موضوع توسط برخی مسئولان و نخبگان نشان می دهد که تولید علم در استان بسیار کمتر از نیاز استان است و می توان گفت در این مقوله دچار عقب ماندگی علمی هستیم.
علم‌ سنجی یا سنجش داده‌های علمی از قرن بیستم در تمام جهان شکل گرفته است. این که علم سنجی و تولید علم چیست و وضعیت آن در استان چگونه است محور اصلی این گزارش است.
در پی یک دهه تحقیق و درگیر شدن رشته ‌های مختلف علم‌ سنجی به طور عملی به سمت ارائه شاخص‌هایی سوق داده شد که به ‌عنوان معیار اصلی در تعیین میزان تولیدات علمی شناخته می‌شوند.
امروزه عمده‌ترین شاخص تولید علم در سطح جهان، تعداد مقالات علمی نمایه شده است و تعداد این مقالات بیانگر رشد کمی تولیدات علمی و استناد های مرتبط با آن نشانگر اثر بخشی مقالات چاپ شده و سطح کیفی آن هاست. در کنار این شاخص‌های اصلی، معیارهای دیگری همچون پژوهش‌های کاربردی، تعداد کتاب های چاپ شده، ثبت اختراعات، مراکز رشد فناوری،‌ کنفرانس‌ها، مجلات علمی و پژوهشی در تعیین میزان تولیدات علمی موثرند.
با این تفاسیر مشخص می شود که منبع تولید علم دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی و تمام افراد مرتبط در چرخه تحصیل هستند. حال باید به وضعیت علم در تولید استان پرداخت. اگر چه آمار مشخصی درخصوص میزان تولید علم وجود ندارد و دستگاه های مرتبط ارائه آمار را پاسکاری می کنند اما آن چه به عنوان تولید علم در استان مطرح هست درگیر مسائل و چالش هایی است که تولید علم را به وقفه انداخته است.
مدیر گروه تربیت بدنی دانشگاه دولتی بجنورد درخصوص تولید علم در این دانشگاه می گوید: بسیاری از دانشجویان راغب به تولید علم هستند و علاقه زیادی به ثبت اختراعات شان دارند و در حال طراحی تحقیقاتی درون دانشگاهی هستند.
دکتر«قنبری» با بیان این که با وجود این که بستر برای تولید علم در دانشگاه ها آماده است اما اطلاع رسانی ها ضعیف است، ادامه می دهد: دانشجویان به درستی نمی دانند که برای ثبت و معرفی اختراع شان باید به کجا مراجعه کنند.
وی پیچ و خم ها و فرایندهای اداری را از مسائل و چالش های موجود در راه تولید علم می داند و اظهارمی کند: یکی از دانشجویان این دانشگاه که برای ثبت اختراعش اقدام کرده بود در این فرایندهای اداری گرفتار و پس از مدتی طرح به فراموشی سپرده شد.
وی با اشاره به نام گذاری سال به عنوان حمایت از کالای ایرانی، اعلام می کند: حمایت از تولید داخلی تنها منحصر به محصولات و کالاهای ملموس نیست بلکه بخش عمده آن به خدمات و استفاده از علم و دانش داخلی مربوط می شود و اگر خواهان پیشرفت و توسعه کشور و استان هستیم باید از علم داخلی بهره ببریم.
وی ادامه می دهد: استفاده کاربردی از علم تولید شده در استان نیازمند نگاه ویژه ای است و همان طور که گفته شد فرآیندهای اداری یکی از موانع تولید علم در استان است.
یک پژوهشگر و مخترع درباره مشکلات تولید علم در استان سخن می گوید و می افزاید: از سال 91 در حال تولید علم و کاربردی کردن آن در حوزه تجهیزات پزشکی استان بوده ایم اما متاسفانه مشکلاتی در این باره وجود دارد.
«یزدان پرست» یکی از مشکلات موجود را خواب بودن صنعت در استان می داند و اظهارمی کند: صنعت های مستقر در شهرک های صنعتی استان جز کارهای ام دی اف، لبنیات و صنایع مرتبط با کشاورزی فعالیت دیگری انجام نمی دهند.
وی به حمایت های تسهیلاتی پارک علم و فناوری و مشکلات متعاقب آن هم اشاره و اعلام می کند: با این که این تسهیلات نام حمایتی دارند اما چیزی جز ضمانت های سنگین و بازپرداخت های کوتاه مدت نیست به نحوی که شرکت ها به جای اندیشیدن به تجاری سازی محصول و دانش خود گرفتار پرداخت اقساط سنگین می شوند.
وی ادامه می دهد: چرخه ای که در استان درباره تولید و کاربردی کردن علم وجود دارد بدون داشتن یک کارگروه مشخص است یعنی اگر اختراع خاصی در استان انجام شود کارگروهی تخصصی برای اعلام نظر و حمایت های تسهیلاتی ویژه وجود ندارد.
این پژوهشگر و مخترع هم استانی که به گفته خودش چند سالی است به دلیل مشکلات مطرح شده از استان خارج شده و در مشهد علم تولید شده را عرضه می کند، خاطرنشان می کند: در استان در بخش تولید و حمایت از علم، سلیقه ای عمل می شود.
وی نبود علم کافی در برخی نهادها را یکی از مشکلات این حوزه می داند و ادامه می دهد: با این که به عنوان پژوهشگر برتر استان در سال 96 مورد تقدیر قرار گرفتم اما حوزه های تولید علم در استان محدود، بسته و تکراری است که این امر موجب در جا زدن می شود.
وی با بیان این که 6 ثبت اختراع داریم، اظهارمی کند: به جای کارآفرینی در استان در مشهد فعالیت می کنیم و در این شهر برای 50 نفر اشتغال زایی کرده ایم.
وی با انتقاد از پارک علم و فناوری استان می گوید: با این که زمان بازپرداخت تسهیلات برای این شرکت سال 98 است اما این نهاد با اعلام این که قرارداد پارک با این شرکت تمام شده، پرداخت تسهیلات از ماه آینده را مصوب کرده است.
علاوه بر مطالب مطرح شده باید به این موضوع نیز اشاره کرد که آمار و شاخصی از تولید علم در استان وجود ندارد تا بتوان جایگاه استان را نسبت به کشور مورد ارزیابی قرار داد، همین نقص توانایی تجزیه و تحلیل در این باره را به شدت کاهش داده است.
معاون مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان شمالی هم در این باره می گوید: سالانه حدود 55 طرح در حوزه کشاورزی تهیه می شود با این حال نیاز استان به تولید علم در این بخش بسیار بیشتر از این مقدار است اما به دلیل محدود بودن امکانات مرکز تحقیقات خروجی تمام فعالیت های این مرکز همین تعداد طرح است.
دکتر«عامری» با بیان این که تولید علم به امکانات زیرساختی و نیروی انسانی نیازمند است، اظهارمی کند: طرح هایی که در این مرکز انجام می شود مرتبط با طرح های ملی و خاص است.
وی با بیان این که انتشار مقاله ها در مجلات بخشی از تولید علم است، ادامه می دهد: مقالاتی که از سوی این مرکز به همایش ها و مجلات ارائه می شود حدود 45 مقاله سالانه در بخش کشاورزی و منابع طبیعی است.
وی بخشی از تولید علم را به واسطه حضور دانشگاهیان می داند و می افزاید: این مرکز ارتباط مستمری با دانشگاهیان رشته کشاورزی دارد و از ظرفیت های دانشگاهی استفاده می کند.
وی به مشکلات موجود در تولید علم و پژوهش در استان اشاره و اعلام می کند: کمبود اعتبارات و امکانات پژوهشی از مشکلات عمده تولید علم در استان است.
وی بر خلاف عده ای از کارشناسان که تولید علم را در استان در مرحله آزمایشی می دانند، تولید علم را کاربردی می داند که متناسب با ظرفیت ها و استعدادهای استان نیست.