بزرگنمايي:

خراسان آنلاین - بیرجند - رئیس انجمن ایرانی تاریخ گفت: پیشینه تاریخ دیوان سالاری که میراثی از خردورزی ایرانیان در تدبیر امور بوده، مربوط به قبل از اسلام است.
شهرام یوسفی فر روز سه شنبه در حاشیه افتتاح همایش ملی "دیوان سالاری در شرق جهان اسلام تا پایان قرن سیزدهم هجری قمری" به خبرنگار ایرنا افزود: هر جامعه ای در تاریخ در هر جای دنیا برای مدیریت امور جاری بین مردم مثل کارهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ... نیاز به دیوان سالاری داشته و جامعه ایران هیچ گاه از مدیران زبده خالی نبوده است.
وی اظهار کرد: فرهنگ و تمدن ایران و اسلام توسط کسانی پایه گذاری، مدیریت و تکامل بخشیده شده و در شکل سازمان و نهاد تجلی پیدا می کرده که در گذشته به آن دیوان سالاری و امروز به آن بروکراسی می گویند.
استاد تاریخ دانشگاه تهران دیوان را به معنای سازمان های اداری از نوع اقتصادی، قضایی، وزارتخانه ها و غیره تعریف کرد و گفت: هرچه در گذشته جامعه ما پیچیده تر می شد دستگاه های اداری بر پیچیدگی آن می افزود و برای شناخت ماهیت جامعه ایران در روزگار گذشته باید سازمان اداری آن دوره را شناخت.
وی بیان کرد: بودجه ریزی، وصول درآمدهای دولت و نظارت و مدیریت بر آن از مهم ترین اقدامات دیوان سالاران بوده و همان کار را امروز سازمان برنامه و بودجه انجام می دهد.
یوسفی فر افزود: دانشگاه های کشور امروز تربیت کادر اداری را انجام می دهند که در گذشته در قالب تربیت خانوادگی دیوان سالاران انجام می شد.
وی نظام دیوان سالاری ایرانیان را یکی از بزرگترین دستاوردهای تمدن بشری خواند و گفت: چهره های فاخر مانند بزرگمهر حکیم قبل از اسلام، خاندان برمکی، خواجه نظام الملک توسی، میرزاتقی خان امیرکبیر، دکتر مصدق و ... به عنوان دیوان سالار درخشیدند.
وی بیان کرد: در سرزمین ایران نظامات اداره امور جوامع انسانی به میزانی پیشرفت کرده بود که نمونه آن را در شکل های پیشرفته در تمدن روم می توان دید.
رئیس انجمن ایرانی تاریخ گفت: دیگر جوامع در سطح ایران و روم در بحث تشکیلات دیوانی پیشرفت نکرده بودند و این نافی دستاورد های اعراب و مسلمانان نیست چون با ظهور دین مبین اسلام این گوهر یگانه به بشریت عرضه شد.
وی تاکید کرد: تجربه اداره امور امری منحصر به فرد است که باید لوازمی داشته باشد و آن لوازم جمعیت های شهری پیچیده، روستایی تکامل یافته، اقتصاد کشاورزی و... است که فقط در ایران و روم وجود داشت.
یوسفی فر گفت: به همین دلیل یکی از بزرگترین مواریث فرهنگی، معنوی و تمدنی ایران نظام اداری دیوان سالاری است.
وی اظهار کرد: تمدن به معنای انباشت دانش، تجربه و آنچه انسان ها باید بدست آورده، نگهداری کنند و به نسل بعد از خود تحویل دهند، است و این کار نیازمند ایجاد سازمان و مدیریت سازمان است.
رئیس انجمن ایرانی تاریخ افزود: اگر مسلمانان در این زمینه توانستند نظام دانش و کتابخانه ایجاد کنند پشتوانه اداری آن توسط دیوان سالاران ایجاد و از وقتی متصرفات مسلمانان زیاد شد و نیاز به تنظیم صورت های درآمدی، هزینه ای، دخل و خرج داشت، دیوان سالاری در حکومت اسلامی ایجاد شد.
وی گفت: ایرانیان با توجه به تجربه ای که در حوزه دیوان سالاری و نظام اداری از قبل اسلام داشتند در دوران اسلامی به خدمت اسلام درآمدند.
همایش ملی دیوان سالاری در شرق جهان اسلام تا پایان قرن سیزدهم هجری قمری امروز (سه شنبه) در دانشگاه بیرجند گشایش یافت.
این همایش با همکاری گروه تاریخ دانشگاه بیرجند و انجمن ایرانی تاریخ و با حضور پژوهشگران و اساتید تاریخ از سراسر کشور تا فردا در بیرجند ادامه دارد.
7759*3028