بزرگنمايي:
طلوع هنر فيروزه تراشي در نيشابور مسئولان ميراث فرهنگي استان را براي ثبت جهاني اين هنر ناب و اصيل به تکاپو انداخته است و هم اکنون پرونده حرفه فيروزه تراشي براي جاودانه ماندن در حافظه تاريخي جهان گام هاي نهايي را طي مي کند.
سابقه بهره برداري از معدن فيروزه نيشابور به سه هزار قبل باز مي گردد
سنگ فيروزه نيشابور در دامنۀ جنوبي کوه بينالود واقع در 53 کيلومتري شمال غربي اين شهرستان واقع است و بر اساس مدارک و شواهد تاريخي، سابقه بهره برداري از معدن فيروزه نيشابور به بيش از سه هزار سال قبل مي رسد و در حال حاضر به دليل همين ويژگي ها قرار است حرفه فيروزه تراشي در رديف آثار جهاني به ثبت برسد.
مدير کل ميراث فرهنگي خراسان رضوي معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي از آماده سازي پرونده ثبت جهاني حرفه فيروزه تراشي در آينده اي نزديک خبر مي دهد و مي گويد: سابقه بهره برداري از معدن فيروزه نيشابور به سه هزار سال قبل باز مي گردد.
يکي از منحصر به فرد ترين معادن جهان
رجبعلي لباف خانيکي ادامه مي دهد: هنر تراشکاري فيروزه به عنوان حرفه اي با قدمت چند هزار ساله ثبت جهاني خواهد شد زيرا معدن فيروزه نيشابور يکي از منحصر به فرد ترين معادن جهان است و از سويي فيروزه تراشان نيشابوري هم زبردست بوده و داراي مهارت لازم هستند.
وي با بيان اينکه معدن فيروزه داراي ظرفيت خوبي براي بهره برداري است، مي افزايد: از اين پتانسيل مي توان براي رونق گردشگري طبيعي و مباحث اشتغال زايي نيز استفاده کرد.
فعاليت 130 نفر در معدن فيروزه نيشابور
مديرکل ميراث فرهنگي خراسان رضوي بيان مي کند:هم اکنون 130 نفر در معدن فيروزه نيشابور که يکي از قديمي ترين معادن فيروزه جهان است مشغول به کار هستند.
به گفته وي اکتشافات باستاني از اسکلت هايي که به دست آمده نشان مي دهد که حدود 5 هزار سال قبل ايرانيان به صنعت تراش سنگها و فيروزه اهتمام ورزيده اند و در اين ميان شهرستان نيشابور در اين زمينه سرآمد بوده است.
ميراث فرهنگي هر چه سريع تر اقدام کند
رئيس کانون ملي هماهنگي دانش و صنعت فيروزه و سنگهاي قيمتي نيز مي گويد: ثبت جهاني حرفه فيروزه تراشي يکي از اقدامات مطلوبي است که بايد با جديت تمام توسط ميراث فرهنگي استان پيگيري شود.
محمد جواد پيش بين ادامه مي دهد: ميراث فرهنگي در حال حاضر به دنبال تکميل پرونده ثبت جهاني حرفه فيروزه تراشان است و خواسته جدي همه ما اين است که اين اقدام هر چه سريع تر انجام شود چرا که لحظه اي درنگ براي ماندگار کردن چنين ميراثي در فهرست آثار يونسکو به ضرر فرهنگ و هويت مردم خراسان است.
تهيه سند هويت بخشي به سنگهاي قيمتي
وي با اشاره به تهيه سند هويت بخشي به سنگهاي قيمتي اظهار مي کند: به منظور توسعه صنعت تراش سنگهاي قيمتي و فيروزه پيش نويس نقشه راه سنگهاي قيمتي تدوين شده است.
وي تهيه نقشه راه سنگهاي قيمتي را به منزله سند هويت بخشي به اين آثار دانسته و مي افزايد: هم اکنون اين پيش نويس در حال بررسي است که با نهايي شدن آن برنامه هاي آينده اين کانون در زمينه توسعه سنگهاي قيمتي و فيروزه اجرايي مي شود.
رئيس کانون ملي هماهنگي دانش و صنعت فيروزه و سنگهاي قيمتي عنوان مي کند: معادن فيروزه کشور در شهرستان تخت جلگه واقع در خراسان رضوي قرار دارد و با توجه به اين پتانسيل ها اين شهر به شهرستان "فيروزه" تغيير نام داده است.
تغيير در روش استحصال سنگ هاي قيمتي
پيش بين بيان مي کند: هم اکنون به دليل اهميت فيروزه نيشابور ثبت جهاني اين صنعت از سوي سازمان ميراث فرهنگي در دستور کار قرار دارد و با اين اقدام صنعت تراش سنگهاي فيروزه به نام ايران ثبت جهاني خواهد شد.
وي در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به تغيير در روش استخراج فيروزه بيان مي کند: روش استحصال در اين معدن هنوز به روش انفجار انجام مي گيرد که در اين فرآيند بخشي از اين سنگ گران بهاء از بين ميرود بنابراين بايد به دنبال تغيير در روش استخراج اين سنگ باشيم تا ميزان هدر رفت اين سنگ هاي قيمتي به حداقل برسد.
به گفته وي در حال حاضر به دليل اجراي روشهاي سنتي در استخراج سنگ فيروزه مشکلات و مسائلي در خالص سازي سنگ ها ايجاد شده است.
رئيس اتحاديه فيروزه و عقيق تراشان هم به مهر مي گويد: 360 واحد صنفي به صورت رسمي زير نظر اين اتحاديه مشغول فعاليت هستند.
عدم بهره برداري درست از صنعت فيروزه در خراسان رضوي
عبدالصمد رحيمي با انتقاد از اينکه خراسان رضوي بهره برداري درستي از صنعت فيروزه ندارد، بيان مي کند: اين هنر در سراسر کشور به ويژه خراسان رضوي 5 هزار سال قدمت دارد اما همواره به دليل وجود مشکلات در مسير توليد و صادرات سنگ هاي قيمتي، موفقيت چنداني نصيب اين استان نشده است.
وي ادامه مي دهد: 85 درصد از واحدهاي تراش سنگ فيروزه در مشهد قرار دارد و در اين راستا بايد گمرگ مشهد به عنوان پايانه صادرات سنگ هاي قيمتي کشور معرفي شود.
رئيس اتحاديه فيروزه و عقيق تراشان تصريح مي کند: هم اکنون با وجود مشکلات گسترده اي که بر سر راه توليد و صادرات سنگ فيروزه وجود دارد قرار است حرفه فيروزه تراشي به ثبت جهاني برسد اما اين امر بايد مدنظر مسئولان باشد که يکي از راه هاي موفقيت و به نتيجه رساندن پرونده ثبت جهاني حل مشکلات فيروزه تراشان است.
ثبت جهاني حرفه فيروزه تراشي يک افتخار و رويدادي بزرگ است و بايد در مسير بين المللي شدن صنعت فيروزه تراشي از اين ظرفيت براي ترويج هنرهاي ناب و اصيل ايراني، رونق درآمدها و ايجاد اشتغال اقدام کرد.