پیام خراسان - به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، پدیده‌ نشر کتاب، یکی از دغدغه‌های اصلی سیاست‌گذاران نظام‌ها و کشور‌های مختلف دنیا بوده و به‌عنوان مهمترین شاخص پیشرفت و توسعه‌یافتگی در نظر گرفته شده است.
در رابطه با این موضوع پژوهشگران مطالعه‌ای انجام داده‌اند که این صنعت مانند هر صنعت دیگر نیازمند برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذاری و تأمین زیرساخت‌هایی است تا بتواند به یک اهرم فرهنگی و اقتصادی مؤثر تبدیل شود.
برخورد سطحی، سنتی و تجربی با مسئله نشر جوابگوی نیاز‌های جامعه کنونی نیست؛ زیرا نشر پیوندی عمیق با تاریخ، اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و آموزش دارد و نیازمند حرکتی همه جانبه و در تمام ابعاد است. روشن است که این حرکت‌ها بازخورد سریع ندارند، اما در درازمدت تغییرات اساسی ایجاد می‌کنند.
* وضعیت نشر در ایران
در این پژوهش آمده است که نشر در ایران طی عمر کوتاه خود همواره با مشکلات عدید‌ه‌ای روبه‌رو بوده و با فراز و نشیب‌های گوناگون برخاسته از تحولات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و پیشرفت‌های فنی مواجه بوده است.
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که منابع پزشکی با سلامت جامعه ارتباط مستقیم داشته و کتاب به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف آسیب‌شناسی وضعیت نشر کتاب‌های علوم پزشکی و همچنین شناسایی مشکلات تولید محتوا، تولید فرهنگی و تولید فنی در ایران از دیدگاه ناشران انجام شده است.
بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌ها، قوانین و فرهنگ حاکم بر جامعه دارد این پژوهش توضیح می‌دهد وجود نوسان و نابسامانی در مواردی مانند تعداد عناوین سالانه، نوبت چاپ، تالیف و ترجمه، شمارگان و قیمت در هر سال نشان از عدم برنامه‌ریزی صحیح و اصولی در امر نشر دارد.
* ارتباط سطح سلامت جامعه با نشر پزشکی
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نشر پزشکی به‌دلیل تاثیر مستقیم آن بر سلامت بشر، از اهمیت بالایی برخوردار است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ بنابراین با بررسی چالش‌های پیشروی این صنعت و تلاش در جهت برطرف‌کردن آنها، می‌توان بر پویایی و بازدهی آن و در نتیجه بالارفتن سطح سلامت جامعه افزود با توجه به اینکه پژوهش‌های مختلف صورت‌گرفته در این حوزه بر اساس دیدگاه متخصصان و ناشران در تمامی حوزه‌های موضوعی نشر می‌باشد.می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌ها، قوانین و فرهنگ حاکم بر جامعه دارد.

* عوامل موثر بر آسیب‌های نشر کتاب پزشکی در ایران
این پژوهش مطرح می‌کند که مهم‌ترین آسیب‌های نشر کتاب پزشکی در ایران را می‌توان ضعف در سیاست‌گذاری‌ها و قوانین و چارچوب‌ها در نظر گرفت. از بعد دیگر، نبود نیروی متخصص فنی در قسمت‌های مختلف نشر پزشکی به تنهایی آسیب زیادی را به این حوزه وارد کرده است. مخاطبان کتاب نیز به دنبال کتاب‌های کم‌حجم و منابع امتحانی به جهت قبولی در آزمون‌ها و امتحانات هستند و این مسئه ناشر را نیز با چالش تولید محتوای علمی مواجه می‌کند.

این پژوهش مطرح می‌کند که مسایل سیاسی و اقتصادی حاکم برکشور بر نشر نیز تاثیر گذاشته است که نمود آن را بیشتر درحوزه‌ تولید فنی و خرید و نگهداری مواد اولیه چاپ می‌توان مشاهده کرد. درنهایت متکی بودن بر طب غیرایرانی و استفاده فراوان از منابع ترجمه‌ای و تولید محتوا‌های غیرمفید و عدم رغبت دانشجویان به مطالعه، ماحصل کاستی‌های ریشه‌ای در حوزه‌ نشر است.
متکی بودن بر طب غیرایرانی و استفاده فراوان از منابع ترجمه‌ای و تولید محتوا‌های غیرمفید و عدم رغبت دانشجویان به مطالعه، ماحصل کاستی‌های ریشه‌ای در حوزه‌ی نشر است پیشنهاد‌های برگرفته از پژوهش حاضر، عبارتند از:
در نظر گرفتن تخصص ناشر هنگام اخذ مجوز نشر، برگزاری جلسات ارتباط مستقیم بین ناشران و سیاست‌گذاران نشر، نیازسنجی مشکلات سلامت کشور و سفارش تولید محتوای متناسب با آن، تجدیدنظر در معیار‌های ارزیابی ناشران و اتخاذ فرایند تشویق و تنبیه بر اساس آن، اصلاح قوانین ارزشیابی در فرایند ارتقای هیات‌علمی.
از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ توجه جدی‌تر به نشر تخصصی پزشکی از سوی دولت، می‌تواند بسیاری از مشکلاتی را که ناشران حوزه‌ی تخصصی نشر پزشکی و به‌ویژه ناشران خصوصی با آن دست به گریبان هستند، مرتفع سازد و کتاب، این کالای فرهنگی پراهمیت، در استانداردترین حالت‌ممکن و در کوتاه‌ترین زمان به‌ دست مخاطب برسد.

* بیشترین مشکلات و آسیب‌ها در حوزه‌ تولید محتوا
از نظر این پژوهش بیشترین آسیب‌ها در حوضه تولید محتوا در نشر کتاب به شرح زیر است:
نبود سیاست‌گذاری تولید محتوا ترجمه‌ای بودن درصد بالای آثار نشر پزشکی و تخصص نداشتن ناشران پزشکی بیشترین مشکلات و آسیب‌ها در حوزه‌ی تولید محتوا را در برمی‌گیرد. در ادامه این پژوهش آمده است که مشکلات تولید فرهنگی شامل تخصصی و هزینه‌بر بودن ویراستاری کتاب، حرفه‌ای نبودن داوران و نبود قوانین ساختارمند داوری با آسیب‌ها بیان شده است و مسایل بخش تولید فنی که مشکلات مواد اولیه چاپ و نشر، مشکلات فناوری چاپ و نشر و کمبود نیروی متخصص فنی سه آسیب اصلی در تولید فنی از دیدگاه ناشران برشمرده شده‌اند.
لیکن بر اساس یافته‌های این مطالعه، باتوجه به یافته‌های حاصل از این پژوهش درباره‌ آسیب‌های موجود در صنعت نشر پزشکی، می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌های کلی و قوانین و فرهنگ حاکم دارد.
بنابراین توجه جدی‌تر به حوزه‌ تخصصی نشر پزشکی از سوی دولت و سیاست‌گذاری کاملاً بی‌طرفانه در جهت برطرف‌کردن دغدغه‌های ناشران می‌تواند موانع و مشکلات زیادی را برطرف سازد.
گفتنی است، این یافته‌ها، به صورت یک مقاله علمی پژوهشی باعنوان «تحلیل وضعیت نشر کتاب‌های حوزه‌ی پزشکی با رویکرد پدیدارشناسی» تهیه شده که در دوماهنامه «پیاورد سلامت» منتشر شده است. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
انتهای پیام/