بزرگنمايي:

خراسان انلاين- سفر به مشهد و زيارت بارگاه منور علي ابن موسي‌الرضا (ع) را شايد بتوان آرزوي مشترک تمام ايراني‌ها و به عبارت دقيق‌تر تمام شيعيان دانست زيرا زيارت علي ابن موسي‌الرضا(ع) که ثوابي معادل هزار حج براي آن ذکر شده سعادت دنيوي و اخروي را به دنبال خواهد داشت.

طبق آمارهاي رسمي ماندگاري زائران در مشهد طي چند سال گذشته کاهش‌يافته و به سه روز رسيده است که مهم‌ترين دليل آن موضوعات اقتصادي و به عبارت دقيق‌تر عدم توان پرداخت بهاي اجاره يک‌شب اقامت در مشهد است.

اگرچه طي دهه‌هاي گذشته مسئولان رده‌هاي مختلف کشوري و استاني از تکريم زائران امام هشتم (ع) سخن گفته‌اند اما اين مهم تا چند سال گذشته به‌صورت عملي محقق نشده بود و حالا گام‌هاي مهمي براي زيارت بدون دغدغه زائران برداشته است.

ساخت زائرشهر رضوي، ساخت زائرسراهاي ارزان‌قيمت، برنامه‌ريزي براي سفرهاي مبدأ به مبدأ و ارائه خدمات از آغاز تا پايان سفر به زائران، بخشي از اين طرح‌ها استساخت زائرشهر رضوي، ساخت زائرسراهاي ارزان‌قيمت، برنامه‌ريزي براي سفرهاي مبدأ به مبدأ و ارائه خدمات از آغاز تا پايان سفر به زائران، بخشي از اين طرح‌ها است که تاکنون برخي از آن‌ها به نتيجه رسيده و برخي نيز طي ماه‌هاي آينده محقق خواهد شد.

رسيدگي به امور زائران با تأکيد مقام معظم رهبري در حکم انتصاب توليت آستان قدس رضوي نيز باعث شد تا شتاب خدمت‌رساني به زائران افزايش يابد و پروژه‌هاي مختلفي در اين حوزه تعريف شود.

حالا يکي از بزرگ‌ترين پروژه‌هاي اقامتي کشور با عنوان«زائرشهر» رضوي در آستانه بهره‌برداري قرارگرفته و ساخت 31 زائرسراي استاني نيز در مشهد آغازشده است. موضوعي که تأثير بسيار زيادي در تسهيل شرايط زيارت آسان و بدون دغدغه براي همه ايرانيان، خصوصاً اقشار کم برخوردار ايجاد مي‌کند.

به‌منظور اطلاع از آخرين وضعيت پروژه‌هاي اين بخش با چند مسئول در اين حوزه به گفتگو نشستيم.

بهره‌برداري از زائر شهر رضوي طي چند روز آينده

در همين رابطه معاون فني و عمران موقوفات آستان قدس رضوي به اقدامات صورت گرفته براي تسهيل امر زيارت اشاره مي‌کند و مي‌گويد: مشهد به‌عنوان دومين کلان‌شهر کشور و يکي از بزرگ‌ترين کلان‌شهرهاي مذهبي دنيا بايد داراي زيرساخت‌هاي مناسب و درخور زائران داخلي و خارجي باشد.

خليل اکبري مي‌افزايد: در اين راستا بعد از مطالعات مؤثر و در نظر گرفتن سفر بيش از 27 ميليون زائر در سال به مشهد و ميانگين ماندن زائران که حدود سه شبانه‌روز است، به اين نتيجه رسيديم وجود مکاني براي اسکان زائران بيشتر از هميشه موردنياز است و مطالعاتي که در خردادماه سال 95 انجام شد سرآغاز ساخت زائر شهري رضوي به دستور توليت آستان قدس رضوي شد که عمليات عمراني آن همچنان ادامه دارد.

يکي از دلايلي که براي احداث زائر شهر رضوي وجود داشت کمبود اقامتگاه‌هاي مناسب در مشهد استوي مي‌افزايد: يکي ديگر از دلايلي که براي احداث زائر شهر رضوي وجود داشت کمبود اقامتگاه‌هاي مناسب در مشهد است. به‌جز هتل، اقامتگاه‌هايي مانند کمپ در مشهد براي اسکان زائران وجود دارد که اين کمپ‌ها امکانات رفاهي در خور توجهي ندارند و توليت آستان قدس رضوي اين کمپ‌ها را در شان زائران نمي‌داند. ازاين‌رو به اين نتيجه رسيديم مجموعه‌اي به‌نام «زائر شهر رضوي» را راه‌اندازي کنيم تا بخشي از  سرانه زائر به مشهد را پوشش دهد و مدت ماندگاري زائر نيز افزايش يابد.

معاون فني آستان قدس رضوي به مکان اين زائر شهر که در ابتداي شهرک طرق محدوده شهرداري منطقه هفت مشهد در حاشيه  بزرگراه باغچه به مشهد است اشاره و تصريح مي‌کند: 65 درصد زائراني که وارد اين شهر مي‌شوند با وسايل شخصي سفر کرده‌اند و دو راه اصلي براي ورود زائران به مشهد وجود دارد که يکي از مسير محور نيشابور است که قسمت‌هاي مرکزي، جنوبي و شمال غرب را پوشش مي‌دهد  و يک محور قوچان که شمال را پوشش مي‌دهد.

وي ادامه مي‌دهد: همچنين از تعداد کل زائراني که با وسايل شخصي به مشهد سفر مي‌کنند 65 درصد از محور باغچه وارد مي‌شوند و به همين دليل به اين نتيجه رسيديم زائر شهر را در اين محدوده احداث کنيم.

 وي تأکيد مي‌کند: در طراحي خود مواردي از قبيل آرامش، امکانات رفاهي کامل شامل سوئيت‌هاي مبله، فضاي سبز و بازي براي کودکان، محلي براي اسکان وسايل نقليه زائران و نزديک بودن به خدمات شهري را در نظر گرفتيم.

وسعت 35 هکتاري زائر شهر رضوي

اکبري در رابطه با مساحت اين زائر شهر بيان مي‌کند: زمين اين زائر شهر 35 هکتار مساحت دارد و واحدهاي فاز يک و دو، دوطبقه است. يک سري واحدها به‌صورت سوئيت و يک سري به‌صورت سالن‌هاي هيئتي است که واحدهاي سوئيتي فاز يک و دو هزار و 400 واحد است. در فاز يک 700 سوئيت و شش سالن وجود دارد که ظرفيت فاز يک، چهار هزار و 500 نفر زائر است.

وي ادامه مي‌دهد: واحدهاي سوئيتي داراي مساحت‌هاي 40 تا 45 متري است و ظرفيت بين چهار تا پنج نفر را دارد. هر سوئيت شامل سرويس بهداشتي و يک آبدارخانه و يخچال است.

 معاون فني آستان قدس رضوي با بيان اينکه در روز ميلاد امام رضا(ع) مرحله نخست زائر شهر رضوي افتتاح مي‌شود ابراز مي‌کند: ساخت واحدها به‌صورت پلکاني است و در مرحله اول 10 بلوک را آماده افتتاح مي‌کنيم و براي افتتاح کار ساختماني‌اش به پايان مي‌رسد.بر اساس پيش‌بيني‌ها حداقل سه بلوک تا چند روز ديگر تجهيز مي‌شود تا در اختيار زائران قرار گيرد و در مراحل بعدي بقيه بلوک‌ها را تجهيز خواهيم کرد و امکانات اين زائر شهر در حد يک شهرک است.

رعايت اصول فني و اقتصاد مقاومتي در پروژه‌ها

وي در رابطه با مسائل عمراني و فني اين زائر شهر اظهار مي‌کند: در پروژه‌هاي آستان قدس تمامي آيين‌نامه‌هاي فني رعايت شده و اقتصاد مقاومتي نيز مدنظر قرار دارد. نماي اين بلوک‌ها با معماري ايراني اسلامي مطابقت داشته و فضاي داخلي و بيروني به‌گونه‌اي طراحي‌شده است که زائر احساس خستگي نمي‌کند و فضاي سبز خوبي را نيز در نظر گرفته‌ايم.

اکبري با اشاره به ساخت زائرسرا که يکي ديگر از پروژه‌هاي اسکان زائران است ابراز مي‌کند: زائرسرا يکي ديگر از مکان‌هاي اسکان زائران است که در زميني به مساحت هشت هکتار و گنجايش چهار هزار و 500 نفر در حال ساخت است که اميدواريم تا چند ماه ديگر فاز يک آن به بهره‌برداري برسد.

تهيه طرح جامع زيارت

در ادامه تهيه گزارش به سراغ معاون هماهنگي امور زائران استانداري خراسان رضوي رفتيم تا در خصوص اقدامات صورت گرفته در حوزه رفاه زائران برايمان توضيحاتي را ارائه کند.

محمدحسن واحدي با بيان اينکه حدود دو سال و دو ماه از فعاليت جدي معاونت هماهنگي و مديريت امور زائران استانداري خراسان رضوي مي‌گذرد اظهار مي‌کند: اولين اقدامي که در اين مدت صورت گرفته، تهيه طرح جامع زيارت با 10 راهبرد، 39 سياست، 140 برنامه و 825 پروژه به‌عنوان يک سند پنج‌ساله است که در شوراي برنامه‌ريزي و توسعه استان به تصويب رسيد و از سال گذشته اجراي اين برنامه شروع‌شده است.

وي مي‌افزايد: از اين تعداد پروژه در سال 95، تعداد 78 پروژه و امسال 38 پروژه  عملياتي شده است که اين طرح جامع چشم‌اندازي به نام «زيارت عارفانه، آسان، ارزان، باکيفيت، با ماندگاري زائر و تکريم زائر» براي ترويج و تثبيت فرهنگ رضوي با اثرگذاري در زندگي مردم را دنبال مي‌کند.

معاون امور زائران استانداري خراسان رضوي تصريح مي‌کند: اين طرح جامع 13 بسته اجرايي دارد که اين تعداد بسته فرآيندها را به سمت چشم‌انداز نام برده راهنمايي مي‌کند.

وي با بيان مثالي ادامه مي‌دهد: بسته‌هاي اقتصاد و زيارت به بحث سوغات مي‌پردازد و در اين خصوص کارگروه مربوطه به رياست معاونت اقتصادي استاندار تشکيل‌شده است و در آينده در اين بخش سرمايه‌گذاري مي‌شود و شهرک سوغات مراحل مقدماتي و طراحي خود را طي مي‌کند و بعدازآن نمايشگاه دائمي سوغات زيارت مطرح است که دبيرخانه دائمي سوغات زيارت کشور در خراسان رضوي است.

واحدي در خصوص بسته اجرايي زيارت و فرهنگ بيان مي‌کند: در آينده نزديک راديو زيارت به‌صورت آزمايشي افتتاح مي‌شود و در سال‌هاي آينده نيز شبکه ملي زيارت که يک حرکت فرهنگي است، راه‌اندازي خواهد شد. 

ايجاد مسير ويژه براي زائران پياده

وي در رابطه با بحث زيارت و زير ساخت‌ها بيان مي‌کند: در عرصه راه‌هاي استان، تعريف راه‌هاي ويژه زائران پياده، پايگاه‌هاي امداد و نجات، افزايش کنترل و نظارت دوربين‌ها در جاده‌ها و افزايش مجتمع‌هاي بين راهي انجام گرفته است که اين کار در جهت رفاه زائران همچنان ادامه دارد.

معاون امور زائران استانداري خراسان رضوي از تشکيل  کارگروه زيارت و رسانه خبر مي‌دهد و خاطر نشان مي‌کند: در اين بخش تمام رسانه‌هاي استان براي آموزش و فرهنگ سازي و ارتقاء فرهنگ ميزباني کمک خواهند کرد.

ساخت30 زائرسرا ارزان‌قيمت در اطراف حرم مطهر پيش‌بيني‌شده استوي با اشاره به اينکه اولين مقوله‌اي که در بحث رفاه زائر اقدام شده است و بيشتر براي زائران کم‌درآمد و بي‌بضاعت در نظر گرفته‌شده بحث زائرسراها است خاطرنشان مي‌کند:  ساخت30 زائرسرا ارزان‌قيمت در اطراف حرم مطهر پيش‌بيني‌شده است که توسط دولت و شهرداري مشهد زمين‌هايي به‌صورت رايگان در اختيار استان‌ها گذاشته‌شده و پروانه ساخت اين زمين‌ها نيز به‌صورت رايگان توسط شهرداري به استان‌ها تقديم شده است.

واحدي مي‌افزايد: از اين 30 زائرسرا، هر زائرسرا مربوط به يک استان است که تحت نظر نماينده ولي‌فقيه آن استان، بحث خدمت به زائر و اسکان ارزان‌قيمت محقق مي‌شود، همچنين دو زائر شهر در ورودي شهر مشهد در دستور کار قرارگرفته است که اولين زائر شهر توسط آستان قدس رضوي در منطقه طرق در حال ساخت است و فاز اول آن در دهه کرامت به بهره‌برداري مي‌رسد.

وي ادامه مي‌دهد: در آينده زائر شهري ديگري در سه‌راه فردوسي خواهيم داشت که اين موارد نشان از اهميت دادن به زائران کم برخوردار است.

معاون امور زائران استانداري خراسان رضوي تصريح مي‌کند: يکي از بسته‌هاي اجرايي طرح زيارت، طرح مبدأ به مبدأ است که اين طرح زيارت گروهي را رقم مي‌زند.

وي ادامه مي‌دهد: يکي از ويژگي‌هاي اين طرح، تخفيف 30 تا 50 درصدي بوده و پيوست فرهنگي تورهاي داخل مشهد براي آن‌ها پيش‌بيني‌شده است که تور حرم گردي يک نمونه آن است.

سفر رايگان زيارت اولي‌ها به مشهد

واحدي از طرح «مهر درخشان رضوي» نام مي‌برد و مي‌گويد: اين طرح مربوط به زيارت اولي‌ها است که با کمک آستان قدس رضوي، کميته امداد امام خميني(ره) و بسيج انجام مي‌شود و در هفته حدود سه تا چهار هزار نفر به مشهد مشرف مي‌شوند و در سه روزي که اقامت دارند تمام خدمات به‌صورت رايگان به آن‌ها عرضه مي‌شود و از سال گذشته حدود 200 هزار نفر در قالب مهر درخشان رضوي به مشهد آمده‌اند.

وي اظهار مي‌کند: يکي ديگر از اقداماتي که براي رفاه زائران در طول سال انجام مي‌شود، مناسبت‌هاي مختلف در طول سال است که اين معاونت با کمک ستادهاي مختلف و همکاري دستگاه‌هاي اجرايي در اين مناسبت‌ها، افزايش رفاه حال زائران را مدنظر قرار مي‌دهد که براي مثال در 28 صفر از حدود 10 استان در حوزه امداد و نجات براي خراسان رضوي نيروي کمکي اعزام مي‌شود و در ايام نوروز نيز حدود 400 پليس به استان ما مي‌آيند.

معاون امور زائران استانداري خراسان رضوي  با بيان اينکه در اين حوزه با پاره‌اي از مشکلات مواجه هستيم بيان مي‌کند: يکي از اساسي‌ترين مشکلات، ضعف در فرهنگ ميزباني است که براي ارتقاء فرهنگ ميزباني سامانه‌اي را به نام جهاد خدمت طراحي کرده‌ايم و کساني که علاقمند به خدمت زائران هستند در اين سامانه ثبت‌نام مي‌کنند.

بودجه زيارت حذف شد

در ادامه تهيه گزارش به سراغ مديرعامل بنياد مرکزي زائر امام رضا(ع) که مسئوليت ساخت زائرسراهاي استاني در مشهد را به عهده دارد هستم. حسين عابدي در خصوص آخرين وضعيت اين پروژه‌ها به خبرنگار مهر مي‌گويد: در راستاي ايجاد امکانات مناسب براي زيارت زائران کم برخوردار، ساخت زائرسراهاي استاني با همکاري نمايندگان ولي‌فقيه در استان‌ها و خيران از چند سال پيش آغازشده است.

در حال حاضر 3 زائرسرا تکميل و به بهره‌برداري رسيده و ديگر استان‌ها نيز مشغول انجام عمليات عمراني زائرسراي خود هستندعابدي مي‌افزايد: در حال حاضر 3 زائرسرا تکميل و به بهره‌برداري رسيده و ديگر استان‌ها نيز مشغول انجام عمليات عمراني زائرسراي خود هستند.

وي مي‌گويد: در اين طرح زمين و پروانه رايگان توسط شهرداري مشهد به همه استان‌ها داده‌شده و پس از تکميل وقف زائران همان استان مي‌شود.

مديرعامل بنياد مرکزي زائر امام رضا (ع) خاطرنشان مي‌کند: هزينه‌اي که قرار است در اين زائرسراها از زائران به ازاي هر شب اقامت گرفته شود بسيار اندک خواهد بود.

در اين ميان دولت طي ساليان گذشته بودجه‌اي را براي رسيدگي به امور زائران با نام زيارت تعريف کرده که متأسفانه در بودجه سال 96 اين رديف تخصيص داده نشده است و عملاً  ديگر هيچ اعتباري مستقيمي براي موضوع زيارت در کشور وجود ندارد.

اميرحسين قاضي‌زاده هاشمي عضو هيئت‌رئيسه مجلس شوراي اسلامي اخيراً به رسانه‌ها گفته است: دولت با اختصاص بودجه 2017  به خراسان رضوي، بودجه زيارت را حذف کرده است، اما اگر بخواهيم بررسي کنيم، در جدول اعتبارات هميشه مشهد در رتبه دوم و بعد از تهران است و اختصاص رديف زيارت، حاشيه شهر و 2017 از مجلس ايجاد شده و در دولت نبوده است.

وي بيان کرد: بودجه زيارت به هيچ شهري اختصاص داده نشده و فقط در برنامه ششم اين موضوع آمده است، اما امسال چون رديفي وجود ندارد، بايد با عناوين ديگري اين بودجه گرفته شود.

تخصيص بودجه زيارت موضوعي است که با توجه به حضور ميليوني زائران داخلي و خارجي در پايتخت معنوي کشور به نظر مي‌رسد نيازي اساسي بوده و مسئولان بايد توجه ويژه‌اي به آن داشته باشند.