چاپ

پیام خراسان - نقشی که اسطوره‌ها در دین دارند، آن‌ها را از حکایت‌ها متمایز می‌کند. آدمی می‌کوشد که در دین خویش، شناختش را از خویشتن و طبیعت و محیط خود بیان کند. اسطوره‌ها که تفکرات انسان را درباره‌ی هستی روایت می‌کنند، قالب‌های تثبیت شده‌ای هستند که در آن‌ها آدمی می‌کوشد این شناخت را بیان دارد.
در زبان عامیانه «اسطوره» به معنی خیالی و غیرواقعی به کار می‌رود و مشوق این کاربرد فرهنگ انگلیسی آکسفرد است که توصیف اسطوره را این‌گونه آغاز می‌کند: «روایتی که جنبه‌ی افسانه‌ای محض دارد... .» این تعریف کاملا گمراه کننده است و از آن چنین برمی‌آید که اسطوره‌ها را باید داستان‌های نیمه واقعی پنداشت که ممکن است راست یا دروغ باشند.
آن‌چه مهم است، صحت تاریخی داستان‌ها نیست، بلکه مفهومی است که برای معتقدان آن‌ها در بر دارد. اسطوره‌ها تنها بیان تفکرات آدمی درباره‌ی مفهوم اساسی زندگی نیستند، بلکه منشورهایی هستند که انسان برطبق آن‌ها زندگی می‌کند و می‌توانند توجیهی منطقی برای جامعه باشند. طرحی که جامعه بر آن استوار است، اعتبار نهایی خود را از طریق تصورات اساطیری به دست می‌آورد.
در کتاب تاریخ اساطیر ایران، نویسنده ابتدا در مقدمه به صورت کلی، تاریخ ایران را طرح می‌کند و سپس به منابعی که اسطوره‌ها از آن استخراج شده‌اند و طبیعت اسطوره‌ها می‌پردازد.
در فصل اول کتاب به اساطیر ایران باستان هم‌چون وَیو، تیشتریه(تیشتر) یا دیو خشک‌سالی، آناهیتا(ناهید) یا خدای آب‌های نیرومند بی آلایش، وِرثرَغنهَ(بهرام) یا خدای پیروزی و رَپیثوین یا سرور گرمای نیم‌روز پرداخته و درنهایت خلاصه‌ای از این فصل ارائه شده است.
در فصل دوم کتاب، خدایان مرتبط با آیین‌های دینی از جمله آتر(آتش) و هَومَه(هوم) یا گیاه و خدا، معرفی و به همراه خلاصه‌ای از متن آورده شده است.
در فصل سوم از قهرمانان ایزدی از جمله یمَه(جم)، هوشنگ و تخمورُو(تهمورث)، ثریته یا ثرَیتونه(فریدون) و کرساسپَه(گرشاسب) سخن گفته شده است.
در فصل چهارم اساطیر زردشتی معرفی می‌شوند. ابتدا از ستیز میان خدایان و دیوان و سپس از نیروهای خیر که شامل هشت مورد است، سخن گفته شده و در انتهای فصل مطلبی در ارتباط با ایزدان یا موجودات ستودنی آورده شده است.
در فصل بعد که فصل پنجم است به نیروهای شر از جمله سه مورد انگره مینیو(اهریمن)، ایشمه(خشم) و اژی‌دهاکه(ضحاک) پرداخته شده است. در ادامه‌ی فصل از طبیعت شر، اسطوره‌ی آفرینش، اسطوره‌ها پایان جهان، زندگی پس از مرگ، داوری جهانی، منجی‌ها و هشت مورد دیگر سخن گفته شده است.
در فصول ششم، هفتم، هشتم، نهم و دهم به کیش زروانی، اساطیر کیش مهر، اسطوره و پیامبر، اسطوره و شاه و اسطوره و تاریخ پرداخته است.
در فصل یازدهم از اسطوره و تفسیر تاریخ و بازسازی تاریخ بنا بر اسطوره گفته می‌شود.
در فصل بعد به اسطوره، مناسک و نمادپردازی از جمله مراسم مربوط به درگذشتگان، مناسک آتش، هوم و نثار مرتبط با مناسک آن و مفهوم اسطوره و مناسک پرداخته شده است.
فصل سیزدهم نیز به نتیجه‌گیری اختصاص داده شده است.
کتاب شناخت اساطیر ایران به قلم «جان هینلز» به رشته‌ی تحریر درآمده و توسط ژاله آموزگار و احمد تفضلی ترجمه شده است.
این کتاب شامل 13 فصل و 214 صفحه و توسط انتشارات نشر چشمه به چاپ رسیده است.