چاپ

پیام خراسان - مشهد- صحنه نمایش و تئاتر کودکان را به دنیایی دیگر می برد و در رشد ذهنی و شناختی آنها چنان تاثیری می گذارد که نقشش تا همیشه بر لوح شخصیت می نشیند.
بزرگان عرصه هنر و ادبیات و صاحبنظران امور تربیتی و روان شناسی کودک بر این نقش سحرانگیز تئاتر تاکید دارند و از آنجا که کودکان و نوجوانان وارثان تمدن و فرهنگ بومی خود هستند، هرگونه سرمایه گذاری و برنامه ریزی درازمدت را برای رشد ذهنی و ادراکی آنها در این مسیر، ضامن حیات و حافظ امتداد زیست فرهنگی و تکامل آن می دانند.
دوازدهمین جشنواره ملی تئاتر کودک و نوجوان از امروز 13 اسفند ماه 1397 در مشهد مقدس آغاز می شود که همین رویداد، بهانه ای برای بررسی ظرفیتهای تئاتر کودک و نوجوان در مشهد و ارائه راهکارهایی برای تقویت آثار و عنایت بیشتر مسئولان به این هنر شد.
مشهد در تئاتر کودک و نوجوان امتیازات بیشتری نسبت به سایر نقاط کشور دارد از آن جهت که علاوه بر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری و کودکان و نوجوانان که در همه استانها در حوزه تئاتر کودک فعالند، در مشهد نهادهایی مانند بنیاد بین المللی امام رضا (ع) و موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی نیز در این حوزه خالق اثرهای نمایشی، تقویت کننده گروههای تئاتری و برگزارکننده جشنواره های مختلف هستند.
* کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نقطه آغاز تئاتر کودک در ایران و خراسان رضوی
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: وجه امتیاز این نهاد نسبت به سایر مراکز فعال در بخش کودک و نوجوان این است که کودک فضای کانون را به سایر نقاط ترجیح می دهد.
ابراهیم زره ساز افزود: کانون پرورش فکری محل شکوفایی خلاقیتها در دنیای کودکان و نوجوانان است و یکی از قالبهای اساسی فعالیت برای کودکان در این محیط هم "تئاتر" است.
وی ادامه داد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از همان ابتدای کار خود دست اندرکار تولید تئاتر برای کودکان و نوجوانان بوده است به طوری که در ایران تئاتر عروسکی را به نام کانون می شناسند و بهترین تئاترهای عروسکی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید شده است.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی گفت: هنرمندان فعال و صاحب نام در حوزه تئاتر کودک و نوجوان مشهد هم در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی گرد هم آمدند و درخواست کردند زمینه آشتی مردم با تئاتر حرفه ای کودک و نوجوان فراهم شود.
زره ساز افزود: در این راستا طرحی با همکاری استانداری، اداره کل آموزش و پرورش و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و شهرداری مشهد تدوین شده است تا تحت عنوان "جشنواره های فصلی اجرای تئاترهای حرفه ای کودک و نوجوان" در مشهد اجرا شود.
وی ادامه داد: در قالب این طرح، تئاترهای حرفه ای کودک و نوجوان طی سال آینده در فرهنگسراهای مشهد به صورت متمرکز و در قالب جشنواره به اجرا درمی آید آثار، ارزیابی و برگزیده ها انتخاب می شوند تا به اکران عمومی درآیند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی شورایی برای تئاتر کودک و نوجوان، انجمنی با محورهای نمایشنامه نویسی، تئاتر کودک، نمایش خلاقانه و کار حرفه ای دارد و برای نخستین بار پاتوق هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان را در مشهد راه اندازی کرده است تا محفلی برای گفت و گوی هنرمندان باشد.
زره ساز افزود: براساس برنامه ریزی انجام گرفته، از سال 1398 این نوید را به مردم می دهیم که حداقل دو تئاتر حرفه ای در بحث کودک و نوجوان و 25 تئاتر توسط کودکان مراکز این کانون و اعضای کتابخانه ها تولید و به نمایش درآید.
وی ادامه داد: مشکل اصلی تئاتر کودک و نوجوان، عدم آشتی بین مردم و تئاتر کودک است و برای حل این مشکل، فرزندان و والدین باید با همدیگر تماشاگر تئاتر کودک و نوجوان باشند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی گفت: هرچه کودکان بیشتر تئاتر ببینند، قطعا به خلاقیت و شکوفایی آنان کمک بیشتری می شود چون امروزه تعلیم و تعلم از طریق ابزار هنر پیش می رود و با استفاده از ابزار هنری می توان یادگیری کودکان و نوجوانان را سرعت داد.
زره ساز افزود: امید است در سال آینده با برقراری ارتباط بیشتر با رسانه ها بتوان فضایی را فراهم کرد که کودکان به نحو مطلوبی تئاتر ببینند و با همکاری اداره کل آموزش و پرورش، فضایی برای تماشای تئاتر توسط دانش آموزان هم فراهم شود.
*ظرفیت بالای مشهد در تئاتر کودک
معاون هنری موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون مشهد در حوزه تولید تئاتر کودک و نوجوان و نمایش عروسکی در مقایسه با سایر مراکز استانها موفقتر بوده و بیشترین جوایز را در جشنواره های ملی و بین المللی دریافت کرده است.
مهدی سیم ریز افزود: اگر جشنواره های سال گذشته مرور شود مشاهده می گردد که مشهد جزء معدود شهرهایی در ایران بوده که بیشترین جوایز را به دست آورده است و حتی امسال اثر برگزیده جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در همدان که یک جشنواره برجسته است هم مربوط به مشهد مقدس بود.
وی ادامه داد: نزدیک به 10 سال است که مشهد به قطب حرفه ای در حوزه تئاتر کودک و نوجوان و تئاتر عروسکی تبدیل شده است در واقع دو بال اصلی تئاتر که یک بال آن هنرمند و بال دیگر آن نهادهای فرهنگی هستند چند سالی است که هر دو در مشهد به خوبی فعالیت می کنند.
معاون هنری موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی گفت: اخیرا در پاتوقی که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی برای هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان راه اندازی کرده است بین 250 تا 300 هنرمند در حوزه تئاتر کودک و نوجوان در مشهد شناسایی شد.
* کمبود نمایشنامه خوب و نبود حامی مالی دو معضل اصلی تئاتر کودک و نوجوان
سیم ریز که خود نویسنده و کارگردان تئاتر در مشهد است افزود: دو معضل اساسی حوزه تئاتر کودک و نوجوان، کمبود نمایشنامه خوب یا ضعف محتوا و دیگری نبود حامی مالی برای حمایت از نمایشهای حرفه ای است.
سیم ریز افزود: ضعف نمایشنامه در تئاتر در کشور تنها به حوزه کودک و نوجوان اختصاص ندارد بلکه این ضعف در حوزه تئاتر بزرگسالان نیز مشاهده می شود.
وی ادامه داد: در شرایط کنونی امکان اجرای عمومی آثار نمایشی حرفه ای در حوزه تئاتر کودک و نوجوان مشهد به خاطرهزینه های بالای تولید بسیار کم است لذا بازیگران حرفه ای که وارد تئاتر کودک و نوجوان می شوند هم دستمزدهای خوبی دریافت نمی کنند.
معاون موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی گفت: نمایشهای خوبی در حوزه کودک و نوجوان در مشهد تولید می شود اما به علت هزینه های بالا نمی توانند اجرای عمومی خوبی داشته باشند و مخاطب را به صورت حداکثری جذب کنند.
سیم ریز افزود: بزرگترین مشکلی که موجب می شود تئاتر کودک و نوجوان نتواند اجرای دائمی بر روی صحنه داشته باشد نیز همین هزینه های بالای و نبود اسپانسر و حامی مالی است.
وی ادامه داد: اگر به سمتی پیش برویم که تئاتر کودک و نوجوان جنبه حرفه ای به معنای درآمد زایی پیدا کند و این جایگاه تثبیت شود یک پایگاه ثابت برای تئاتر کودک و نوجوان خواهیم داشت که مانند آثار نمایشی بزرگسالان، بلیت فروشی می کند، خانواده ها از زمان و مکان نمایشها اطلاع می یابند و به مرور مجرای اقتصادی مناسبی برای تامین هزینه های گروه های حرفه ای و نمایشهای باکیفیت به وجود می آید.
او گفت: الان چند سالی است که تئاتر کودک و نوجوان در تهران از یک پایگاه ثابت برای اطلاع رسانی و حمایت برخوردار شده و تالار هنر تهران کاملا برای مخاطبان تئاتر کودک و نوجوان شناخته شده است و گروههای نمایشی که در این تالار اجرا می کنند درآمد خوبی به دست می آورند.
* ضعف رسانه ای تئاتر کودک
کارشناس هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تئاتر کودک و نوجوان در مشهد از پیشینه خیلی خوبی برخوردار و دارای هویت و شناسنامه است.
رضا حسینی افزود: قبل از انقلاب اسلامی گروههایی فعال در عرصه تئاتر کودک و نوجوان در مشهد فعالیت داشتند و در سالهای بعد از انقلاب اسلامی نیز تئاتر کودک و نوجوان در مشهد از رشد خوبی برخوردار شد و مورد توجه هنرمندان بیشتری قرار گرفت و هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان در مشهد بعد از انقلاب اسلامی حضور موفقی در جشنواره های داخل و خارج از کشور داشتند.
این کارشناس هنری گفت: خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی نیز شهرداری در زمینه تئاتر کودک و نوجوان همت گمارد و هم اینک در اکثر فرهنگسراها سالنهایی برای اجرای نمایش ایجاد شده است.
حسینی افزود: متاسفانه رسانه ها نسبت به تئاتر کودک و نوجوان بی مهری می کنند به این معنا که نمایشهای کودک و نوجوان در فرهنگسراهای مختلف در مشهد اجرا می شود اما انعکاس خوبی در رسانه ها نمی یابد یعنی تئاتر کودک و نوجوان و نمایشهای عروسکی در مشهد حضور زنده و فعالی دارد اما رسانه ها آن طور که باید به این هنر بها نمی دهند
* دشواری کار تئاتر کودک
کارشناس هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: این نوع تئاتر هم خیلی ساده و هم خیلی سخت است چون گاه فعالان این بخش دانش و شناخت کافی نسبت به تئاتر کودک و نوجوان ندارند و از آن برای ورود به بخش تئاتر بزرگسال استفاده می کنند لذا آثارشان نقایص زیادی دارد.
حسینی افزود: تئاتر کودک و نوجوان به لحاظ تخصصی کار بسیار دشواری است و به مخاطب شناسی، روان شناسی اجتماعی و درک و شناخت از کودک و دنیای وی نیاز دارد و همه این الزامات باید در تولید یک اثر هنری لحاظ شود.
وی ادامه داد: کودکان، دنیای فانتزی و رویا گونه را دوست دارند و ساخت چنین دنیایی در قالب تئاتر دشوار است لذا باید متخصصان و دانش آموختگان حوزه کودک که دستی در هنر نیز دارند به عرصه تئاتر کودک و نوجوان ورود کنند تا نمایش این آثار بازخورد خوبی داشته باشد.
حسینی گفت: یکی از موضوعاتی که به تئاتر لطمه می زند تولید از مد خارج شده، گیشه پسند و آثاری است که فقط به بخش درآمدی آن توجه شده است.
* کمبود سالن نمایش
یک کارگردان نمایش عروسکی در مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تئاتر عروسکی در مشهد از جایگاه بسیار خوبی برخوردار است و هنرمندان برجسته، با استعداد و خلاقی در این عرصه فعالیت دارند.
سهراب خواجه نژاد افزود: فعالیت در عرصه تئاتر کودک و نوجوان با مشکلاتی همراه است نخست کمبود سالن ویژه برای نمایش تئاتر کودک و نوجوان است به طوری که حتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم سالن استاندارد نمایش برای این رده سنی ندارد و سالنهای فرهنگسراها نیز برای برگزاری مراسم ساخته شده است.
وی ادامه داد: مشکل دوم در حوزه تئاتر کودک و نوجوان مشهد دسترسی محدود به مخاطب است یعنی فرصتهایی که فعالان تئاتر کودک و نوجوان بتوانند مخاطبان خود را پیدا کنند بسیار محدود و دسترسی گروههای نمایشی به دانش آموزان بسیار سخت است.
این کارگردان نمایش عروسکی در مشهد گفت: روندی که در اداره کل آموزش و پرورش طی می شود تا یک گروه تئاتر مجوز اجرا برای دانش آموزان بگیرد آن قدر طولانی و سخت است که در بسیاری از موارد به هنگام اخذ مجوز، گروه تئاتر از هم پاشیده است.
خواجه نژاد افزود: مشکل دیگر تئاتر کودک و نوجوان این است که بیشتر آثار فاقد تهیه کننده است و همه هزینه های آن توسط کارگردان و بازیگران تامین می شود.
این کارگردان تئاتر عروسکی گفت: چند هزار مدرسه در خراسان رضوی وجود دارد که به صورت دائم جشنواره تئاتر برگزار می کنند و این جشنواره ها به متنهای نمایشی نیاز دارند اما ما نتوانستیم نیاز آنها را به نمایشنامه تامین کنیم زیرا از نویسندگان این عرصه حمایت نشده است.
خواجه نژاد افزود: بنگاههای اقتصادی قوی ای درخراسان رضوی وجود دارند که می توانند از تئاتر حمایت کنند لذا اگر مسئولان راهی پیدا کنند که بنگاههای اقتصادی را به سمت هنرمندان تئاتر سوق دهند بسیاری از مشکلات حل می شود.
خواجه نژاد ضعف آموزشی را از دیگر مشکلات تئاتر کودک و نوجوان برشمرد و گفت: با وجود اینکه هنرمندان برجسته ای در حوزه تئاتر کودک و نوجوان در مشهد فعالیت می کنند اما آموزشهای لازم را ندیده اند.
وی ادامه داد: اگر مسئولان زمینه ای فراهم کنند که هنرمندان، آثار نمایشی سایر کشورها را از نزدیک ببینند یا گروههای نمایشی کشورهای دیگر بتوانند تئاتر خود را در مشهد اجرا کنند زمینه ارائه آموزشهای لازم به هنرمندان فراهم می شود.
1922/7489