چاپ

پیام خراسان - در ایران، 9 گونه Hymenocrater از تیره نعنائیان می‌روید که به همه این گیاهان «گُل اَروانه» گفته شده است. همچنین این گیاهان در بازار گیاهان دارویی به نام «بادرنجبویه» عرضه می‌شوند، درحالی‌که اساسا نه گل اَروانه هستند و نه بادرنجبویه!
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان و به نقل از پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد، اَروانه واژه‌ای است برگرفته از اَروَنِه (بر وزن دَرمَنِه) که به معنی شتر ماده است. در منطقه حدفاصل آباده و سمیرم، دشتی به نام دشت اَروانه وجود دارد که انبوهی از گل اَروانه در آن می‌روید.
این دشت در زمان گلدهی گیاه، منظره‌ای سرخ‌فام به خود می‌گیرد. شتر ماده علاقه فراوانی به خوردن سرشاخه‌های گل‌دار این گیاه دارد.
نام علمی ‌گل اَروانه Salvia hydrangea است. این گیاه، از تیره نعنائیان است که ظاهری بسیار شبیه به گونه‌های Hymenocrater دارد. از دیدگاه گیاه‌شناسی،Salvia hydrangea دارای برگ‌های مرکب و کاسه گل استکانی و غشاییِ دولبه با رنگ‌های صورتی پررنگ تا ارغوانی است که لبه بالایی، تخم‌مرغی بدون دندانه و لبه پایینی با دو دندانه سرنیزه‌ای دارای رگه‌های مشبک است.
این امر در حالی است که در گونه‌های Hymenocrater، برگ‌ها ساده و کاسه گل استوانه‌ای یا قیفی با لوله کوتاه است که در آن، دندانه‌ها مساوی و بسیار بزرگ‌تر از لوله بوده و به صورت غشایی، مشبک و رنگین و به رنگ‌های صورتی، ارغوانی و قرمز تا بنفش یا سبز دیده می‌شود. بنابراین ویژگی‌های برگ و کاسه گل، صفات ممیزه بین آن‌ها است.
از طرف دیگر، در بازار گیاهان دارویی ایران، غالبا برگ‌ها و سرشاخه‌های گل‌دار گونه‌های Hymenocrater را به اسم «بادرنجبویه» عرضه می‌کنند، درحالی‌که بادرنجبویه واقعی، گیاه دیگری است که نام علمی ‌آن Melissa officinalis و از تیره نعنائیان است.
این گیاه دارویی برگ‌های معطری دارد که با کف‌مال‌کردنِ خشک‌شده آن، بویی شبیه به بالنگ یا بادرنگ (Citrus medica) و یا لیمو، از آن به مشام می‌رسد و به همین علت، بادرنجبویه (معرّب بادرنگبویه) نامیده شده است؛ درحالی‌که برگ‌های Hymenocrater چنین ویژگی را ندارد.
Melissa officinalisدارای گل‌های کوچک‌تر به رنگ‌ صورتی‌کم‌رنگ تا سفید است و کاسه گل آن هم کوچک، علفی و سبزرنگ است. بنابراین نام علمی گل اَروانه،Salvia hydrangea و بادرنجبویه، Melissa officinalis است و کاربرد این اسامی ‌برای گونه‌های Hymenocrater نادرست است.
گاهی در برخی منابع به گیاه Dracocephalum moldavica از تیره نعنائیان هم بادرنجبویه اطلاق شده است که برگ‌های آن فاقد بوی بالنگ یا لیمو است؛ بنابراین نمی‌تواند بادرنجبویه باشد. این گیاه را به نام بادرشبی یا بادرشبو و در خراسان به نام بادرنج می‌شناسند که همراه با دیگر سبزی‌ خوردن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی مناطق کشور سرشاخه‌های گُل‌دار این گیاه را خشک کرده و به نام بادرنجبویه عرضه می‌کنند.
انتهای پیام