چاپ

پیام خراسان - از جمله آیات مرتبط با موضوع امانت و عدالت در قرآن کریم، آیه 58 سوره مبارکه نساء است که می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً».
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، در آیه 58 سوره مبارکه نساء، در رابطه با بحث امانت و عدالت می‌خوانیم: «خدا به شما فرمان مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که امانت‌ها را به صاحبان آن‌ها رد کنید و چون میان مردم داورى مى‌کنید، به عدالت داورى کنید. آنچه خدا شما را به آن پند مى‌دهد نیکوست. به راستى که خدا شنوا و بیناست».
در تفسیر نمونه از این آیه مبارکه بیان شده که گرچه این آیه، همانند بسیارى از آیات در مورد خاصى نازل شده؛ ولى بدیهى است در یک حکم عمومى و همگانى از آن استفاده می‌شود.
در این تفسیر همچنین ذکر شده که امانت معنى وسیعى دارد و هر گونه سرمایه مادى و معنوى را شامل می‌شود و هر مسلمانى طبق این آیه وظیفه دارد در هیچ امانتى نسبت به هیچکس؛ بدون استثناء، خیانت نکند، خواه صاحب امانت مسلمان باشد یا غیر مسلمان و این در واقع یکى از مواد اعلامیه حقوق بشر در اسلام است که تمام انسان‌ها در برابر آن یکسانند.
درباره قسمت دوم آیه و اشاره به مساله عدالت نیز آمده است: آیه بیان می‌کند خداوند نیز به شما فرمان داده که به هنگامى که میان مردم قضاوت و حکومت می‌کنید، از روى عدالت حکم کنید و سپس براى تاکید این دو فرمان مهم می‌گوید: خداوند پند و اندرزهاى خوبى به شما می‌دهد. همچنین در این آیه دوباره تاکید می‌شود که در هر حال، خدا مراقب اعمال شما است. هم سخنان شما را مى‌شنود و هم کارهاى شما را می‌بیند (ان الله کان سمیعا بصیرا). لذا این قانون نیز، یک قانون کلى و عمومى است و هر نوع داورى و حکومت را چه در امور بزرگ و چه در امور کوچک بوده باشد شامل می‌شود. این دو قانون مهم اسلامى (حفظ امانت و عدالت در حکومت) زیربناى یک جامعه سالم انسانى است و هیچ جامعه‌اى؛ خواه مادى یا الهى بدون اجراى این دو اصل، سامان نمى‌یابد.
در تفسیر نمونه از این آیه و در خصوص قسمت ابتدایی آن همچنین می‌خوانیم: اصل اول می‌گوید اموال، ثروت‌ها، پست‌ها، مسئولیت‌ها، سرمایه‌هاى انسانى، فرهنگ‌ها و میراث‌هاى تاریخى، همه امانت‌هاى الهى است که به دست افراد مختلف در اجتماع سپرده می‌شود و همه موظفند که در حفظ این امانات و تسلیم کردن آن به صاحبان اصلى آن بکوشند و به هیچ وجه در این امانت‌ها خیانت نشود. از طرفى، همیشه در اجتماعات، برخوردها و تضادها و اصطکاک منافع وجود دارد که باید با حکومت عادلانه حل و فصل شود تا هر گونه تبعیض و امتیاز نابه‌جا و ظلم و ستم، از جامعه برچیده شود.
در ادامه، در خصوص دامنه وسیع موضوع امانت آمده است: امانت منحصر به اموالى که مردم به یکدیگر می‌سپارند نیست؛ بلکه دانشمندان نیز در جامعه امانت‌دارانى هستند که موظفند حقایق را کتمان نکنند، حتى فرزندان انسان امانت‌هاى الهى هستند که اگر در تعلیم و تربیت آنان کوتاهى شود، خیانت در امانت شده و از آن بالاتر وجود و هستى خود انسان و تمام نیروهایى که خدا به او داده است، امانت پروردگارند که انسان موظف است در حفظ آن‌ها بکوشد، در حفظ سلامت جسم و سلامت روح و نیروى سرشار جوانى و فکر و اندیشه کوتاهى نکند و لذا نمی‌تواند دست به انتحار و یا ضرر به خویشتن بزند.
در تفسیر نمونه از این آیه همچنین ذکر شده که مساله اداى امانت بر عدالت مقدم داشته شده؛ این موضوع شاید به خاطر آن است که مساله عدالت در داورى، همیشه در برابر خیانت لازم می‌شود، زیرا اصل و اساس این است که همه مردم امین باشند، ولى اگر فرد یا افرادى از این اصل منحرف شدند، نوبت به عدالت می‌رسد که آن‌ها را به وظیفه خود آشنا سازد.
در تفسیر نور نیز در رابطه با این آیه آمده است: امانت‌داری و رفتار عادلانه و دور از تبعیض، از نشانه‌های مهم ایمان است؛ چنان‌که خیانت به امانت، علامت نفاق است. همچنین در حدیث است که به رکوع و سجود طولانی افراد نگاه نکنید؛ بلکه به راست‌گویی و امانت‌داری آنان بنگرید.
در ادامه می‌خوانیم: کلید خوشبختی جامعه، بر سر کار بودن افراد لایق و رفتار عادلانه است و منشأ نابسامانی‌های اجتماعی، ریاست نااهلان و قضاوت‌های ظالمانه است. همان‌گونه که حضرت امیر(ع) نیز فرموده است: «من تقدّم علی قوم و هو یری فیهم من هو افضل فقد خان اللّه و رسوله والمؤمنین»؛ هر کس خود را در جامعه بر دیگران مقدّم بدارد و پیشوا شود، در حالی که بداند افراد لایق‌تر از او هستند، قطعاً او به خدا و پیامبر و مؤمنان خیانت کرده است.
همچنین در رابطه با بحث امانت بیان شده که خیانت در امانت شامل کتمان علم ،حرفه وحقّ، تصاحب اموال مردم، اطاعت از رهبران غیر الهی، انتخاب همسر یا معلّم نااهل برای فرزندان و... می‌شود.
انتهای پیام