بخش مرزي جرگلان در شمال شهرستان راز و جرگلان استان خراسان شمالي، خاستگاه اصيل ترين نژاد اسب ترکمن در ايران بوده و در واقع هويت اسب اصيل تركمن متعلق به اين شهرستان است.
به اعتقاد كارشناسان امر اين منطقه داراي خالص ترين، اصيل ترين، نابترين و دست نخورده ترين نژاد اسب ترکمن در جهان است، اسبي كه به واسطه چالاکي و چابكي آوازه آن در سراسر جهان پيچيده است.
اكنون از سه هزار راس اسب موجود در استان خراسان شمالي، هزار راس آن كه اسب اصيل تركمن هستند، در بخش جرگلان شهرستان راز و جرگلان قرار دارند و طرح صدور شناسنامه اصالت نيز براي اين اسبها آغاز شده است حال بماند که همين شناسنامه ها نيز به دليل آن چه که مخدوش بودن اطلاعات از لحاظ علمي و عدم انجام آناليزهاي اساسي مطرح مي شود از سوي فدارسيون سوارکاري پذيرفته نمي شوند و بين جهاد کشاورزي و فدارسيون اختلاف ايجاد شده است.
به هر روي بايد گفت که علي رغم شعارها و وعده هاي زيباي مسئولان در زمينه حمايت از پرورش اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي و توجه به ساماندهي و پرورش آن، اين بخش هنوز از مشکلات متعددي رنج مي برد.
نبود پيست و مجموعه اسب سواري در خور شأن و جايگاه اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي، بالابودن هزينه نگهداري، نبود بازار فروش در داخل کشور، نبود برنامه اي مناسب براي صادرات اسب به خارج، تأمين نشدن نقدينگي مورد نياز پرورش دهندگان اسب و در نتيجه فروش کره اسب ها در سنين پايين به قيمت اندک، نبود مرکز تحقيقات پرورش و اصلاح نژاد اسب اصيل ترکمن، تأمين نبودن اعتبار براي برگزاري جشنواره هاي اسب اصيل ترکمن، برگزار نشدن کورس هاي بهاره و پاييزه و ... از جمله مشکلاتي هستند که پرورش دهندگان اسب اصيل ترکمن در استان خراسان شمالي با آن دست و پنجه نرم مي کنند.
همه اين مشکلات وجود دارد و پرورش دهندگان اسب نيز آنها را با تمام وجود خود احساس کرده اند اما آن چه که سبب شگفتي و عصبانيت فعالان اين بخش شده؛ واردات اسب خارجي به کشور است آن هم در شرايطي که پرورش دهندگان داخلي اسب علي الخصوص پرورش دهندگان اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي توان تأمين نياز داخلي را دارند.
واردات اسب هاي خارجي تهديدي براي ژن هاي اسب اصيل ترکمن
يکي از پرورش دهندگان اسب اصيل ترکمن در بخش جرگلان شهرستان راز و جرگلان اظهار مي کند: پرورش دهندگان اسب اصيل ترکمن از مشکلات متعددي رنج مي برند اما واردات بي رويه و حتي افراطي اسب هاي خارجي به منطقه واقعا نگران کننده است.
آشور يزداني مي افزايد: واردات اسب هاي خارجي آن هم در شرايطي که توليد داخلي مي تواند نيازهاي موجود را رفع کرده و حتي صادر شود؛ کاملا برخلاف شعار حمايت از توليدکنندگان داخلي است.
به گفته وي بي تدبيري در واردات اسب هاي خارجي سبب مي شود برخي از اسب داران بنا به خواسته ديگران اسب هاي خود را دوخون کنند که در چنين شرايطي نبايد اميدوار بود تا ژن هاي اسب اصيل ترکمن حفظ شود.
خراسان شمالي خاستگاه اسب اصيل ترکمن
مديرکل دفتر امور اقتصادي و بين الملل استانداري خراسان شمالي نيز با بيان اين که اين استان خاستگاه اسب اصيل ترکمن در جهان محسوب مي شود، مي افزايد: خراسان شمالي قابليت زيادي در زمينه توليد و پرورش اسب اصيل ترکمن دارد.
محمدرضا موفق اظهار مي کند: با اين وجود بر اساس اعلام گمرک امسال چند صد راس اسب از کشورهاي خارجي وارد کشور شده اند که اين موضوع مي تواند قابليت توليد اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي و به طور کلي داخل کشور را تحت الشعاع قرار دهد.
وي مي گويد: در حالي که خراسان شمالي مي تواند نياز کشور در زمينه اسب را تأمين کند، واردات اسب از کشورهاي خارجي تهديدي جدي براي اسب اصيل ترکمن اين استان است و مي بايد در اين زمينه تدبير بيشتري صورت گيرد.
منطقه مرزي جرگلان در خراسان شمالي داراي خالص ترين، اصيل ترين، نابترين و دست نخورده ترين نژاد اسب ترکمن در جهان است، اسبي كه به واسطه چالاکي و چابكي آوازه آن در سراسر جهان پيچيده است.
موفق اضافه مي کند: در حال حاضر صنعت اسب در دنيا صنعتي اقتصادي، درآمدزا و رو به پيشرفت بوده و در اين راستا پرورش اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي به ويژه شهرستان راز و جرگلان با توجه به قابليت هاي موجود، به عنوان يک صنعت و درآمد براي خانواده هاي اين منطقه در نظر گرفته شده است.
وي با اشاره به فعاليت کارگروه اسب اصيل ترکمن در خراسان شمالي و تلاش براي رفع مشکلات و موانع موجود، مي افزايد: در زمينه رفع نيازهاي موجود در زمينه پرورش اسب از جمله تشکيل شهرک هاي اسب در راز و جرگلان و بجنورد با همکاري بخش خصوصي اقداماتي انجام شده و اميد مي رود در آينده اي نزديک مشکلات مرتفع شوند.
لزوم توجه به پتانسيل هاي داخلي صنعت پرورش اسب
نماينده مردم شهرستان هاي بجنورد، راز و جرگلان، مانه و سملقان، گرمه و جاجرم در مجلس شوراي اسلامي نيز با انتقاد از واردات اسب خارجي به کشور، اين موضوع را نوعي دهان کجي به توليدکنندگان داخلي مي داند و مي گويد: هر نهادي که در واردات اين اسب ها به کشور نقش داشته اشتباه کرده چرا که با اين اقدام توليدکنندگان و پرورش دهندگان اسب اصيل ترکمن در کشور و خراسان شمالي را دلسرد کرده است.
قاسم جعفري با اشاره به اين که بار رواني واردات اسب هاي خارجي به کشور از بار اقتصادي آن بيشتر است، مي افزايد: در حالي که در خراسان شمالي اسب اصيل ترکمن پرورش داده مي شود و اين استان قابليت فراواني براي توسعه اين صنعت دارد، واردات اسب هاي خارجي معنا ندارد.
به گفته وي با وجود قابليت پرورش اسب اصيل ترکمن در داخل کشور و با توجه به ويژگي هاي برجسته اين نژاد، وارد کردن اسب هاي خارجي به کشور همانند اين است که ما با وجود منابع عظيم نفت و سوخت هاي فسيلي اقدام به وارد کردن اين سوخت ها از خارج کشور بکنيم.
جعفري اظهار مي کند: از دولت تدبير و اميد انتظار داريم با تدبير بيشتر در اين زمينه از پرورش دهندگان داخلي اسب حمايت کرده و از انجام اقداماتي چون واردات اسب که آسيب هاي رواني بالايي براي فعالان اين بخش داشت اجتناب کند.
وي ارائه خدمات حمايتي از جمله آموزش، اعطاي تسهيلات بانکي مناسب، فراهم کردن زمينه هاي لازم براي توسعه صنعت پرورش اسب از جمله راه اندازي مجموعه سوارکاري با مشارکت بخش خصوصي و ... را از جمله مواردي دانست که دولت مي تواند با ورود و اجراي آنها زمينه توسعه و پيشرفت صنعت پرورش اسب اصيل ترکمن در کشور و استان خراسان شمالي را فراهم کند.