چاپ

صبح زود به همراه ساير خبرنگاران به منطقه گازي خانگيران رهسپار مي‌شويم، منطقه‌اي دوردست در شهرستان سرخس از توابع خراسان رضوي.

پشت سرگذاشتن جاده‌هاي پر پيچ وخم در دل کوه‌ها و تپه‌هايي از جنس خاک پس از سه ساعت براي رسيدن به اين منطقه، باعث مي‌شود وقتي براي اولين بار دکل‌هاي فروزان را مي‌بينم چشمانم از شادماني بدرخشد.

با ديدن تجهيزات فراوان در اين مجموعه اولين چيزي که به ذهنم خطور مي‌کند اين است که اين منطقه گازي از چه زماني شناسايي و مشغول به فعاليت شده است؟

پس از پرس‌وجو مطلع شدم که مطالعات زمين‌شناسي در اين منطقه از سال 1316 آغاز و در سال 1341 اولين چاه گازي به بهره برداري رسيده است، مجموعه گازي شهيد هاشمي‌نژاد داراي دو فاز اصلي بوده که سه مخزن آن مربوط به گاز شيرين با حجم توليد 9 ميليون متر مکعب در روز است.

کشف دو مخزن گازي جديد در منطقه گازي خانگيران

در ابتداي برنامه نشستي با حضور ناصر اسلامي، مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد در سالن کنفرانس اين مجموعه برگزار شد، اسلامي از اهميت فعاليت اين پالايشگاه در استان مي‌گويد و عنوان مي‌کند: اگر گاز اين مجموعه قطع شود 6 تا هفت استان از نعمت گاز محروم خواهند شد.

وي با بيان اينکه مخزن اصلي اين منطقه گاز ترش است، اظهار مي‌کند: اصلي‌ترين کار در اين پالايشگاه، تصفيه گاز ترش بوده که خوشبختانه اخيرا دو مخزن گازي افشار و توس نيز کشف شده است.

اسلامي تعداد واحدهاي تصفيه گاز اين مجموعه را پنج دستگاه مي‌داند و مي‌گويد: ظرفيت اين واحدها به 50 ميليون مترمکعب مي‌رسد.

وي با اشاره به اينکه چهار واحد بازيافت گوگرد دارند، مي‌افزايد: خلوص گوگرد در آن واحدها 99.98 درصد است که ظرفيت توليد روزانه 2000 تن گوگرد دارند.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد در ادامه مي‌گويد: 75 درصد گوگرد توليدشده صادر مي‌شود و 25 درصد باقيمانده به مصرف داخلي مي‌رسد.

وي از تاسيس واحد توليد کود بنتونيتي خبر مي‌دهد و عنوان مي‌کند: اين واحد روزانه 600 تن توليد کود داشته که توليد گوگرد به اشکال مختلف مانند پودري، دانه‌بندي و کود گوگرد بنتوليتي درآمده و در آينده توليد اين محصول به 1400 تن در استان خواهد رسيد.

اسلامي با بيان اينکه پالايشگاه هاشمي‌نژاد تنها يک پالايشگاه گازي نيست، مي‌افزايد: ميعانات همراه گاز به چهار شکل نفتي تبديل شده و اين عمل در هيچ پالايشگاه ديگري انجام نمي‌‎شود.

وي از وجود نيروگاه مستقل براي تامين برق در مجموعه گازي خبر مي‌دهد و مي‌گويد: اين سيستم برقي شامل شبکه توزيع و ذخيره سازي شده و همچنين واحد تصفيه پسآب بهداشتي با ظرفيت تصفيه سازي روزانه 500 متر مکعب آب را گاز جدا مي‌کند.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد درخصوص چشم انداز 1400 خاطرنشان مي‌کند: در آن سال با داشتن برنامه پالايش و کنترل بازار سرآمدترين پالايشگاه گازي کشور خواهيم شد.

وي با اشاره به اينکه ساخت واحد گازي شوريجه اقدام مثبتي بود، تصريح مي‌کند: در هشت ماه از سال، تزريق گاز داريم که مي‌توان با اين طرح روزانه 10 ميليون متر مکعب برداشت کرده و در چهار ماه بعدي سال نيز از ذخاير استفاده کنيم.

اسلامي در ادامه مي‌افزايد: 10 تا 80 درصد پروژه‌هاي پژوهشي انجام شده در زمينه استفاده از کود گوگرد بنتونيتي براي پايين آوردن ph خاک براي جذب املاح توسط گياه، باعث افزايش توليد و کيفيت محصولات شده است.

وي گارانول‌سازي از گوگرد را يکي از برنامه‌هاي آينده شرکت مي‌داند و مي‌گويد: گرانول‌سازي مانع خام‌فروشي شده، مشکل پودري بودن گوگرد را حل کرده و باعث اشتغال‌زايي مي‌شود که با سرمايه بخش خصوصي 1400 تن در روز توليد خواهيم داشت.

فروش بخشي از توليدات گازي از طريق بورس

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد با بيان اينکه اولين پالايشگاه فعال در عرضه گوگرد به صورت پودري، دانه‌بندي و کود گوگرد بنتونيتي در بورس هستيم، اظهار مي‌کند: حضور در بورس به معناي استاندارد بودن محصول، شفافيت قيمت و سهولت دسترسي عموم مردم به محصولات است.

وي در خصوص چگونگي فروش کودهاي گوگردي نيز مي‌گويد: فروش براي صادرات از طريق تهران انجام شده و فروش تک‌محموله‌اي نيز براي کشاورزان منطقه در نظر گرفته‌ايم.

اسلامي عنوان مي‌کند: در سال 91 توليد گوگرد دانه‌بندي در اين پالايشگاه آغاز شده و حجم توليد آن مرتب رو به افزايش است به طوري که در 4 ماهه نخست سال جاري 1063 تن فروش داشتيم که پيچيده بودن پروسه معرفي محصول دليل کمتر بودن ميزان فروش از توليد است.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد در ادامه بيان مي‌کند: از ديگر اقدامات شرکت، پروژه مشعل خاموش بوده که از پنج سال پيش آغاز شده است درحالي که ساير منطق گازي تازه کليد اين طرح را زده‌اند.

وي با اشاره به اينکه در بخش اول پروزه مشعل خاموش 20 ميليون مترمکعب در مصرف سالانه گاز صرفه‌جويي شده است، مي‌گويد: اين طرح هم منافع زيست محيطي و هم حفظ منابع طبيعي را به همراه دارد.

اسلامي در خصوص پروژه مشعل خاموش، مي‌افزايد: با اجرايي شدن بخش دوم اين طرح و خريداري تجهيزات موردنياز آن 60 ميليون مترمکعب در سال گاز برگردانده مي‌شود که هزينه اتمام اين پروژه 4.8 ميليارد تومان است.

وي با تاکيد بر اينکه مردم منطقه حق استفاده از هواي پاک را دارند، تصريح مي‌کند: در صورت اجراشدن موفق اين طرح‌ها 80 ميليون مترمکعب گاز در سال بازيافت شده و در 96 ميليارد تومان سرمايه صرفه جويي مي‌شود.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد حرارت دودکش‌هاي خروجي بازيافت گوگرد را 600 درجه بيان و اظهار مي‌کند: در ابتکاري جديد از حرارت دودکش‌ها بخار توليد مي‌شود که با توليد 220 هزارتن بخار در سال، 15 ميليون متر مکعب در مصرف گاز صرفه‌جويي شده و از حجم 31 هزار تن CO2 کاسته مي‌شود. دارد.

پروژه تغليظ گاز اسيدي پروژه اي کاملا ايراني و خانگيراني

وي خانگيران را يک برند ريشه‌دار در منطقه و کشور مي‌داند و مي‌گويد: افراد فعال در پالايشگاه هاشمي‌نژاد دائما به دنبال اقدامات جديد براي صرفه جويي در منابع هستند.

اسلامي با بيان اينکه در سال گذشته 17 ميليارد مترمکعب گاز دريافت کرده‌ايم، مي‌افزايد: اين حجم از برداشت بيش از ميزان تعهد ما بوده اما خوشبختانه توليد گوگرد نيز افزايش داشته است.

وي ادامه مي‌دهد: يکي از مخازن گاز شيرين استان با ترکمنستان مشترک است و متاسفانه به دليل افزايش برداشت از آن توسط ترکمن‌ها فشار گاز افت پيدا کرد که با تدابير انديشيده شده توسط مهندسين پالايشگاه از گاز به دست آمده مخزن براي مصارف داخلي پالايشگاه استفاده مي‌شود.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد از صرفه‌جويي 32 ميليون دلاري در زمينه ابتکار اخذ شده خبر مي‌دهد و عنوان مي‌کند: با اين ابتکار در چهار ماه پاياني سال گذشته در مصرف گاز صرفه جويي قابل ملاحظه‌اي شد که در صورت عدم برداشت ترکمن ها سود مي‌بردند.

اسلامي در ادامه خاطرنشان مي‌کند: قابليت اطمينان واحدهاي توليد گاز99.11 درصد شده که به معناي کاهش توقفات ناخواسته آن‌ها است.

وي مي‌افزايد: در سال گذشته 576 ميليون مترمکعب تزريق و 850 ميليون برداشت داشتيم.

ريسک حساب شده را مي‌پذيريم

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد با بيان اينکه تاکنون پالايشگاه هاشمي‌نژاد هيچ تلفات جاني نداشته است، تصريح مي‌کند: با اين حال مصدوم شدن در اين منطقه کاري، طبيعي است.

وي 90 درصد اقلام مکانيکي پالايشگاه را توليد داخل مي‌داند و مي‌گويد: تاکنون 2500 تا 2600 قطعه توليدي از شرکت هاي داخلي خريداري شده است.

اسلامي در ادامه عنوان مي‌کند: با 30 دانشگاه و مرکز علمي تفاهم نامه داريم که با اين اقدام 6 ميليارد تومان صرفه جويي داشته‌ايم.

استفاده از نيروهاي بومي منطقه

از ديگر اقدامات اين مجموعه استفاده از نيروهاي بومي منطقه است چراکه طبق گفته‌هاي مديرعامل اين شرکت منطقه خانگيران، منطقه‌اي دامي بوده که صنعت در آن حرفي براي گفتن نداشته است اما با احداث پالايشگاه در آن 100 پيمانکار بومي مشغول به فعاليت شده‌اند.

اسلامي تعداد پرسنل شرکت را 200 نفر بيان و اظهار مي‌کند: 50 درصد افراد رسمي هستند که 60 درصد آن‌ها غيربومي و 40 درصد بومي هستند و از پيمانکاران نيز 60 درصد بومي و 40 درصد غيربومي هستند که خوشبختانه بزرگترين تعميرات اساسي به دست نيروهاي بومي انجام شده و باعث 3 ميليارد تومان صرفه جويي مالي شده است.

وي در خصوص برنامه‌هاي هفته دولت نيز عنوان مي‌کند: تصفيه‌خانه شماره دو شهرک ترشيزي در هفته دولت افتتاح خواهد شد و نوسازي جاده منتهي به پالايشگاه که تاکنون جان 35 نفر از کارکنان را گرفته نيز در دست اقدام است.

مديرعامل شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد در خصوص برنامه‌هاي شرکت نيز، خاطرنشان مي‌کند: در جهت اهداف نظام در حال تلاش براي تبديل به بنگاه اقتصادي، کشف و توسعه بازارهاي جديد هستيم.

وي ضمن ابراز خرسندي از مجموعه فعاليت‌هاي پالايشگاه، مي‌افزايد: خوشبختانه در طول حوزه فعاليت خود هيچگونه تخلفي در مناقصات نداشته و سالانه 50 تا 60 ميليارد تومان عقد قرارداد داريم.

برداشت گاز 10 درصد بيشتر از تعهد

توليد گاز ترش شرکت پالايش گاز شهيد هاشمي‌نژاد در سال گذشته 15.2 ميليارد متر مکعب، گاز شيرين 1.810 ميليارد مترمکعب و در مجموع 17 ميليارد و 10 ميليون متر مکعب بوده است که اين ميزان 10 درصد بيش از تعهد اين شرکت به شرکت ملي نفت ايران بوده است.

همچنين 618 هزار تن گوگرد، 144.5 ميليون ليتر مايعات نفتي بوده و ميزان برداشت از منبع گازي مشترک نيز 310 ميليون مترمکعب بوده است، اين ميزان در چهار ماهه اول سال جاري در خصوص گاز ترش دريافتي 4.6 ميليارد متر مکعب، گوگرد توليدي 187 هزار تن و ذخيره سازي گاز 647 ميليون متر مکعب بوده است.

اين پالايشگاه براي رفع نياز کارمندان خود و خانواده‌هايشان امکانات محيطي مانند فضاي سبز، مدرسه و.... فراهم کرده و در حد توان فرهنگ درخت‌کاري و برخورد صحيح با منابع زيستي را به روستاييان منطقه آموزش مي‌دهد.

با همين ميزان مصرف تا 20 سال ديگر گاز داريم

اسلامي با بيان اينکه حجم مخازن گاز ترش پالايشگاه در حال حاضر 300 ميليارد مترمکعب است، عنوان مي‌کند: 170 ميليارد متر مکعب نيز گاز شيرين داريم که با اين ميزان مصرف بيش از 20 سال دوام نمي‌آورد.

وي در خصوص استفاده از سرمايه‌گذاران خارجي نيز، تصريح مي‌کند: تا زماني که سرمايه‌گذار داخلي حاضر به همکاري با شرکت است نيازي به افراد خارجي نيست.

پس از پايان نشست با تحويل دادن تلفن همراه خود در ورودي منطقه گازي و عملياتي وارد اتوبوس شده و همراه با راهنما عازم سکوهاي گازي شديم، در گوشه گوشه محوطه تابلوهاي خطر به چشم مي‌خورد به طوريکه هيچکس جرات خروج از اتوبوس را ندارد حتي عکاسان!

سيد محمدرضا نعمتي، رئيس عمليات پالايشگاه به عنوان راهنما با بلندگويي در دست داخل اتوبوس فعاليت هر منطقه را براي خبرنگاران توضيح مي‌دهد.

وي با بيان اينکه يک ميليون بشکه در سال توليد مايع داريم، عنوان مي‌کند: روزانه 350 هزار ليتر مايعات ترش و 230 ليتر مايعات شيرين توليد مي‌شود که اين
مايعات از گاز به عنوان ناخالصي جدا مي‌شود.

نعمتي ادامه مي‌دهد: دو خط لوله 36 اينچ به مشهد وجود دارد که اگر گاز در اين منطقه توليد نشود دو تا سه ساعت بعد گاز مشهد و شهرهاي اطراف نيز قطع خواهد شد.

تا چشم کار مي‌کند بيابان مي‌بيني با دکل‌هايي سربرافراشته که هرکدام در دل خود حرارتي سوزان دارند، حرارتي که باعث گرمي خانه‌هاي ما شده است؛ چشم که مي‌چرخاني استخري ميبيني که طبق گفته راهنما مکاني براي تبخير آب‌هاي املاح‌دار است.

خوب که نگاه کني متوجه مي‌شوي که اين مردان سپيدپوش تمام تلاش خود را براي استفاده حداکثري از منابع خدادادي انجام ‌مي‌دهند ولي ما...

کاش قدر زحمات اين دليرمردان را با صرفه‌جويي در استفاده از منابعي که به راحتي در دسترس ما قرار دارد جبران کنيم.