چاپ

خراسان انلاين- آثار و بقاياي باقي مانده از اشترخانه و مسافرخانه در ورودي روستا نشان از آن دارد که زماني نه چندان دور و قبل از اين که مرکب هاي آهنين اجازه `بيتوته`داشته باشند پذيراي مسافران و در راه ماندگان خسته از سفر بوده تا شب هنگام را در آنجا بياسايند و صبح با قواي تازه تر، پا در راه رسيدن به مقصد بگذارند.
آنچه کهنسالان اين روستا به ياد دارند اين است که وقتي اداره راه قصد داشته جاده بيرجند- اسديه را ايجاد و آسفالت کند بناهايي که محل پذيراي مسافران و در راه ماندگان بوده را هم تخريب کرده است.
دليل نامگذاري روستا هم به «رهنيشک» همين است که مامني براي در راه ماندگان و مسافران خسته از سفر بوده است.
اين روستا که زماني يک نقطه تمرکز براي ورود همه از تمام نقاط بوده اکنون حال و روز چندان خوشي ندارد و از کم و کاستي هايي رنج مي برد طوري که بيشتر ساکنان آن عزم سفر به شهر يعني مرکز استان را کرده اند.
آن طور که ساکنان مي گويند: 4 برابر جمعيتي که رهنيشک دارد اکنون به دليل کمبودها در مرکز استان زندگي مي کنند و همه جوان هاي روستا به شهر رفته اند و تعدادي که مانده اند بيشتر کهنسالان هستند.
نکته جالب در مورد رهنيشک اين است که هنوز تا حدود 90 درصد بافت روستايي آن که همان بافت خانه هاي کوير و گنبدي است را حفظ کرده و کمتر شاهد ساخت و سازهاي جديد در آن هستيم.
وقتي در بلندترين نقطه روستا قرار مي گيري و از دور به آن نگاه مي کني در محل شکل گيري رهنيشک تنها يک پينه ناهمرنگ در بين ساختمان هاي خشت و گلي به چشم مي خورد.
هرچند نبايد از نظر دور داشت که در سمت توسعه روستا درست آن طرف جاده اي که از کنار رهنيشک مي گذرد و راه روستاهاي نوغاب زيرگ و ... به حساب مي آيد ساخت و سازهاي جديد با سقف هاي شيرواني وجود دارد.

**هويت دست نخورده
قرارگيري واحدهاي مسکوني در نقاط هموار و ناهموار رهنيشک حکايت از اين دارد که هويت و بافت اين روستا کمتر دست خورده اما متولي روستاها يعني بنياد مسکن انقلاب اسلامي براي اجراي طرح هادي و زنده شدن مبلمان و فضاي روستا دست به کار نشده است.
اهالي هم از اين موضوع گلايه دارند زيرا اگر در فصل سرما بارندگي اتفاق بيفتد به طور حتم تردد براي آن ها خيلي سخت و دشوار است.
اين روستا در مسير رودخانه هاي فصلي قرار گرفته و امکان دارد با بارندگي هاي سيل آسا دچار آب گرفتگي شود و بنياد مسکن ديوار ساحلي در رهنيشک ايجاد کرده است.
دو دهه حضور خشکسالي در استان اين روستا را هم بي نصيب از آثار خود نگذاشته است و آن طور که اهالي مي گويند تمام کاريزهاي آن که شامل سه قنات است به شدت کم آب شده و يکي از اين منابع آبي هم به کلي خشکيده است.
از ديگر عوارض خشکسالي اين است که بيشتر اهالي که هنوز تعدادي دام براي ارتزاق دارند مجبور شده اند براي تامين آذوقه دام ها دست به جيب شوند و يونجه، کاه و جو بخرند.
اين درحالي است که در سال هاي آبسال در رهنيشک اهالي هر آنچه براي تامين آذوقه دام از شلغم، چغندر و... نياز داشته اند فراهم بوده است.
به علاوه برخي اهالي هم در آن سال ها هکتار هکتار زمين را زيرکشت چغندر قند مي بردند و پيمانکار کارخانه قند قهستان بوده اند اما با تداوم خشکسالي مجبورشدند دراين زمين ها زرشک که محصول کم آب خواهي است را بکارند.
به گفته آن ها دو قنات نيمه جان در روستا وجود دارد و زياد براي کشت و زرع کفاف نمي دهد و مردم نمي توانند کشت و کار به درد بخوري داشته باشند.

** بند رهنيشک
علاوه براين حدود يک دهه قبل اداره منابع طبيعي و آبخيزداري بيرجند در بالادست روستا يک بند با نام رهنيشک ايجاد کرده تا منبعي براي تغذيه قنات هاي اين روستاها و مهار روان آب هايي که هدر مي رفته باشد اما چون قهر آسمان در خراسان جنوبي طولاني شده است اگر باراني ببارد و آبي پشت بند جمع شود به طورحتم بر افزايش آب دهي قنات هاي روستا هم تاثيرگذار خواهد بود.
هرچند در رهنيشک زيرساخت و امکاناتي مانند برق و آب فراهم است اما اهالي فقط به اين امکانات راضي نيستند و از اين گلايه دارند که با وجود نزديکي به شهر و فاصله 28 کيلومتري آن تا مرکز استان از بيشتر لحاظ عقب افتاده تر است.
موضوعي که گلايه همه اهالي است تلفن هاي سيم کارتي رهنيشک است که فقط بايد در نقطه ثابتي قرار بگيري تا آنتن دهي داشته و بتواني صحبت کني زيرا اگر ذره اي فرد جابجا شود ديگر آنتن نمي دهد.
اهالي مي گويند: هرچند نزديک شهر است اما نه دکل درست و حسابي نصب شده و نه چيز ديگري تا از اين بابت مردم در رنج و مضيقه نباشند.
آنتن دهي تلفن همراه هم بنابر آنچه مردم اين روستا از آن اطلاع دارند تا چند وقت پيش پوشش دهي مناسبي داشته اما مدتي است که دچار اختلال شده و آنتن دهي درستي ندارد.

** گاز رساني
قرار است روستاي مرک که در فاصله 8 کيلومتري اين روستا قرار دارد از نعمت گاز بهره مند شود و اهالي رهنيشک هم از متوليان امر مي خواهند که روستايشان در ليست اولويت هاي آن ها قرار گيرد زيرا تامين سوخت زمستاني و سيلندر گاز براي آن ها خيلي مشکل است طوري که گاهي وقت ها بدون گاز و نفت شده و مجبور به تحمل سرما مي شوند.
بنابر آنچه مردم رهنيشک مي گويند: هر يک ماه بايد با فردي که سيلندر گاز روستاييان منطقه را تامين مي کند تماس بگيرند تا براي آن ها گاز بياورد.
نفت را هم از «مرک» براي آن ها مي آورند و سال هاي قبل که مردم رهنيشک به شرکت نفت اين روستا زنگ مي زدند زودتر مي آوردند اما در سال جاري خيلي دير مي آورند به طوري که برخي از اهالي در سرماي ابتداي آذر ماه حدود دو هفته بدون نفت بودند و مجبورند از آن هايي که ذخيره داشتند قرض بگيرند.
اين روستا هرچند در فاصله کمتر از 30 کيلومتري مرکز استان قرار گرفته است اما به لحاظ امکانات بهداشتي و درماني خيلي عقب مانده است طوري که يکي از خانه هاي روستا را به عنوان خانه بهداشت رهنيشک درنظر گرفته اند.
اما شايد دو ماه بگذرد و در اين خانه باز نشود و علاوه براين حتي دراين مکان يک باند يا سابلن و... نيست که اگر دست يک نفر بريد بتوانند درمانش کنند. امکانات ورزشي رهنيشک هم درحد صفر است و سالن و زمين ورزشي ندارد.

** وخامت مدرسه تخريبي
امکانات آموزشي اين روستا تا مقطع ابتدايي است اما بنابر آنچه اهالي مي گويند: مدرسه اين روستا قدمتي بيش از 25 سال دارد و جزو مدارس تخريبي به حساب مي آيد طوري که قرار بوده دو خير هزينه احداث آن را تامين کنند اما معلوم نيست چه مشکلي ايجاد شد که منصرف شدند.
وخامت اوضاع در مورد مدرسه رهنيشک به حدي است که آموزش و پرورش براي درامان ماندن جان دانش آموزان قرار است کانکس بياورد.
در حال حاضر هم اين روستا حدود 10 دانش آموز بيشتر ندارد و اگر بخواهد به همين روال پيش برود به گفته اهالي همين دبستان هم تا دوسال ديگر داير نخواهد بود زيرا فردي که موقعيت براي ادامه تحصيل فرزندش نيست مجبور مي شود به شهر برود و اگر فرزند کوچک تري هم داشته باشد همراه خود به شهر خواهد برد.
اهالي اين روستا از پوشش دهي شبکه هاي سيما در رهنيشک راضي هستند و گلايه اي از اين بابت ندارند.
در گذشته رهنيشک يکي از نقاط خان نشين به حساب مي آمده به طوري که آنچه اهالي از پدران خود شنيده اند فردي به نام محمد قلي بيک آن را بنا نهاده و در پايين دست روستا هم قلعه اي با نام ريوز وجود دارد که هنوز آثار و بقاياي آن پابرجاست هر چند از ميراث فرهنگي کسي براي شناسايي و مرمت آن به رهنيشک نيامده است.
دهيار رهنيشک هم از اين مي گويد که مدرسه اين روستا مخروبه شده و نياز به احداث بناي جديد است.
دراين زمينه هم مکاتبات زيادي با آموزش و پرورش و مجمع خيران مدرسه ساز داشته ايم طوري که به اين سبب دو خير براي احداث ساختمان جديد مدرسه روستا اعلام آمادگي کردند.
اما وقتي آموزش و پرورش نظر معلم روستا را دراين زمينه جويا شده است گفته چون تعداد دانش آموزان رهنيشک رو به کاستي است نياز نيست در اين روستا مدرسه اي ايجاد شود.
«رحيمي» که پيگيري هاي زيادي بعد از طرح اين مسئله از سوي معلم مدرسه کرده است مي افزايد: حتي تعهد داده ام که دانش آموزان آن را هم تامين مي کنم تا مدرسه تعطيل نشود اما مدير آموزش و پرورش بيرجند قبول نکرد.

** ايمن نبودن دوراهي روستا
ايمن نبودن دوراهي روستا ديگر مسئله اي است که او به آن اشاره مي کند و اين که راننده اي که از روستا يا روستاهاي اطراف مي خواهد وارد جاده اصلي شود به هيچ وجه ديد ندارد و هر آن امکان تصادف يا وقوع حادثه اي وجود دارد طوري که حدود يک ماه و نيم قبل راکب يک دستگاه موتورسيکلت هنگام ورود به جاده دچار سانحه شد و جانش را از دست داد.
علاوه براين جاده روستاهاي نوغاب زيرگ و بقيه از کنار رهنيشک عبور مي کند و تابلوي عبور حيوانات ندارد و نداشتن علائم سبب شده تا هر چند وقت يک بار شاهد برخورد خودروهاي عبوري با گله هاي گوسفندان و تلف شدن آن ها باشيم.
او که دراين زمينه هم پيگيري هاي زيادي انجام داده است مي گويد: دراين زمينه هنوز راه و شهرسازي هيچ اقدامي انجام نداده است.
مثل اين که به گفته دهيار رهنيشک در دولت قبل براي گازرساني به اين روستا نقشه برداري ها انجام شده اما پيگيري هاي او در اين زمينه از شرکت گاز به اين پاسخ انجاميده که تا 5 سال ديگر حتي به فکرتان هم نبايد خطور کند که رهنيشک از نعمت گاز بهره مند شود.

** مشکل تلفن هاي سيم کارتي
براي مشکل تلفن هاي سيم کارتي اين روستا هم «رحتمي» چند مرتبه به شرکت مخابرات رفته اما پاسخ آن ها اين بوده که چون شرکت خصوصي است نمي توان تلفن ثابت براي مردم اين روستا نصب کند.
او هم به نبود هيچ گونه امکانات ورزشي در اين روستا اشاره مي کند و مي گويد: اين روستا خانه بهداشت ندارد و رهنيشک زيرپوشش خانه بهداشت روستاي مرک است.
جمعيت روستا هم به گفته او حدود 110 نفر است و بر خلاف اهالي مدعي است که در اين سال ها خيلي از رهنيشک مهاجرت نکرده اند و حتي حدود 8 خانواده که محل کار آن ها در شهر است در روستا زندگي مي کنند.
کم شدن آب قنات هاي روستا را هم دهيار قبول دارد و مي گويد: اگر باراني ببارد و بند رهنيشک پر از آب باشد قنات هاي روستا هم جان مي گيرند اما اداره منابع طبيعي به محض اين که باراني مي بارد و پشت سد کمي آب جمع مي شود به برخي مجوز مي دهد تا با کف کش آب پشت سد را به تانکرها منتقل و براي مصارف مورد نياز استفاده کنند.
براي اجرايي شدن طرح هادي روستا هم براساس پيگيري هايي که «رحيمي» انجام داده است بنياد مسکن انقلاب اسلامي بيرجند اين گونه به او پاسخ داده که بودجه اي براي اجرا نيست و ابتدا روستاهاي با جمعيت بالا و بعد روستاهاي کم جمعيت تر از اين طرح بهره مند شوند.
هرچند اين نهاد به او گفته است که طرح هادي رهنيشک جزو پروژه هاي سال جاري است اما شرط اجرايي شدن آن تخصيص بودجه است.
به گفته وي اگر امکانات و زيرساخت هاي لازم در اين روستا فراهم شود به طورحتم به دليل نزديکي به مرکز استان شاهد مهاجرت معکوس خواهيم بود.
او به اين موضوع هم اشاره مي کند که در دوره فعلي برگزاري انتخابات شوراهاي اسلامي روستاها هيچ کس از اين روستا کانديد نشد به همين دليل رهنيشک شوراي اسلامي ندارد و تا حدود يک سال و نيم قبل هم بخشداري يک نفر را به عنوان دهيار معرفي کرده بود اما چون بومي نبود مرا انتخاب کردند.
دهيار رهنيشک به اين موضوع هم در پايان اشاره مي کند که روستا از آب آشاميدني سالم و بهداشتي برخوردار است اما گاهي مخزن آب سرريز شده و هدر مي رود.