چاپ

خراسان انلاين- خانه تاريخي شريف بيرجند يکي از بناهاي تاريخي ثبت شده در فهرست آثار ملي کشور است که در داخل بافت تاريخي شهر بيرجند واقع شده و به دليل داشتن ارزش هاي معماري با شماره ‎ 4505 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.
‬فرم معماري، مواد و مصالح و تزئينات بنا حاکي از ساخت اين بنا در اوايل دوره پهلوي است، اين خانه بيشتر به عمارت شبيه است زيرا از حياط با فضاي سبز، درختان کهنسال، حوض و آب نما برخوردار بوده و مهم تر از همه تسلط و اشراف بر همه شهر دارد و در نوک تپه اي مشرف به بافت تاريخي واقع شده است.
مهم ترين شاخص تزئينات بنا در اين خانه تاريخي را مي توان حصار نرده‌ اي شکل روي ديوارها و لبه ساختمان دانست.
از فراز خانه شريف در چشم اندازي زيبا تقريبا تمام شهر بيرجند را مي توان ديد.

** ترميم خانه شريف در سال 88
و اما اين ميراث فرهنگي شهر بيرجند در سال 88 به مرمت رسيده که در مصاحبه اي رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي وقت اعلام کرده بود: براي مرمت و بهسازي اين طرح‌ دو ميليارد و 420 ميليون ريال از اعتبارات استاني و ملي هزينه شده است.
اسدا...محمدپور گفته بود : بناي اوليه اين خانه تاريخي به سبک خانه‌ هاي سنتي بيرجند در دوره قاجار ساخته شده و در دوره پهلوي اول نيز بخشي از آن با معماري کاملا متفاوت مرمت شده است.
اين مقام مسئول استحکام بخشي و مقاوم ‌سازي پي‌ ها، جرزها و ديوارها، مرمت سقف و سبک ‌سازي بام، بازسازي مجدد، مرمت نماها، گچ کاري و ساخت در و پنجره را از جمله موارد مرمتي خانه تاريخي شريف خواند.

** بناي تاريخي که مسکوت مانده است
اکنون بعد از 6 سال اين عمارت ارزشمند در کوچه هاي خيابان حکيم نزاري روزگار به خاموشي مي گذراند در انتهاي خيابان حکيم نزاري 6 از پلکان باريکي بالا مي روم و به جلوي عمارت مي رسم. شکوه بسيار زياد آن به چشم مي آيد.
ولي افسوس که اينک اين بناي تاريخي در کوچه پس کوچه هاي تاريک مسکوت مانده است.

** مهمانانم را براي ديدن عمارت مي آوردم
جلوي در بسته عمارت با جواني گفتگو مي کنم او مي گويد: خانه شريف تا سال گذشته سفره خانه بوده که پس از اينکه قليان ها را جمع کردند و به مالک سفره خانه اعلام شد براي اجاره يکسال بايد 50 ميليون تومان پرداخت کند تعطيلش کرد و از آن پس اين عمارت همچنان باقي خالي مانده و تعطيل مي باشد.
خانمي که منزلش همان اطراف است هم بيان مي کند: من قبلا مهماناني را که از شهرهاي ديگر مي آمدند به اين مکان مي آوردم.
ولي اکنون با تعطيل شدنش همان مهمانان که مي آيند تعجب مي کنند که چنين عمارتي بدون کارکرد و استفاده مانده است و چرا از جنبه گردشگري آن استفاده نمي شود.

** مرکزگفتمان شهر در اختيار عمران و مسکن سازان استان
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان هم گفت: خانه تاريخي شريف که در خيابان حکيم نزاري شهر بيرجند و داخل بافت تاريخي شهر قرار دارد بنايي است متعلق به دوران قاجار که در دوره پهلوي اول تغييراتي در آن ايجاد شده و ساختمان قسمت شمالي مجموعه متعلق به دوران پهلوي اول است.
وي مي گويد: اين بنا به شماره 4505 و در تاريخ 5 آذرماه سال 80 در فهرست آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
رمضاني با بيان اين که پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي بيرجند اقدامات متعددي جهت حفاظت و مرمت بنا انجام داده که شامل آجر فرش حياط، سنگ فرش اتاق هاي شمال و شرق مجموعه، زير سازي و اندود گچ اتاق هاي شمالي، بام سازي و ساخت در و پنجره از اقدامات عمده در اين بنا است ادامه مي دهد: در يک دوره حدود دو ساله از اين بنا به عنوان رستوران استفاده مي شد که با پايان يافتن زمان قرارداد به ميراث فرهنگي تحويل شد و در زمان حاضر به عنوان «مرکز گفتمان شهر» در اختيار شرکت عمران و مسکن سازان استان قرار دارد.
اما يک منبع موثق که خواست نامش فاش نشود مي گويد اين بنا به عمران و مسکن سازان داده نشده و طي مصوبات ستاد بازآفريني شهري پايدار استان مقرر شد که با همکاري ميراث فرهنگي «شرکت عمران و بهسازي شهري ايران فعال در تهران» و اداره کل راه و شهرسازي استان خانه گفتمان شهر و معماري در بنايي که واجد ارزش باشد مستقر شود و ميراث فرهنگي خانه شريف را واجد شرايط دانست.
شايان ذکر است تفاهم‌نامه تاسيس “خانه گفتمان شهر و معماري” با هدف اطلاع رساني به شهروندان، آموزش، ايجاد گفتمان بين متخصصان در عرصه ‌هاي مختلف مرتبط با شهر و مسائل توسعه شهري، منافع عمومي در شهر، ارتقا کيفيت زندگي و افزايش سطح زيست‌پذيري شهرها در چارچوب انديشه ايران‌شهر به امضا رسيد.
در بيرجند مرکز اين تفاهم نامه کشوري خانه شريف انتخاب شده است؟!

** خانه گفتمان شهري مکاني براي گفتگو و تقويت معماري
بر اساس اين تفاهم‌نامه خانه گفتمان شهر در بناي ارزشمند طراحي شده مستقر مي‌شود که ضمن حفاظت از يکي از آثار ارزشمند معماري معاصر موجب تقويت جايگاه و نقش تشکل‌ها و نهادهاي حرفه ‌اي در عرصه معماري و شهرسازي و تعريف مکاني براي گفتگو، تبادل انديشه، نقد و ارزيابي سياست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات در اين حوزه خواهد بود.
گرچه رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان عنوان مي کند اين بنا به عنوان مرکز گفتمان شهر؟! استفاده دارد اما هيچ نام و نشانه اي که مويد اين مطلب باشد به چشم نمي آيد.
نکته دوم سوال شهروندان اين است که آيا کاربري اصلي بناهاي تاريخي از جمله بناي منزل شريف با چشم انداز خاص خود مي تواند براي امور حاشيه اي استفاده شود؟