چاپ

خراسان انلاين- فرش دستباف استان مرزي خراسان جنوبي از جمله هنرهاي اصيل مردمان شرق ايران زمين است که از گذشته هاي دور تاکنون نقش مهمي در اقتصاد خانوارهاي منطقه ايفا کرده است.
اين هنر با وجود افت و خيزهاي اقتصادي و اجتماعي همچنان مي درخشد، با توليد و ورود فرش ماشيني به استان به دليل ارزاني نسبت به فرش دستباف ، ضربه هايي به اين هنر در خراسان جنوبي وارد شد لذا بايد اصالت فرش دستباف منطقه حفظ شود.
طرح، نقشه و رنگ فرش استان با قدمت بيش از 600 ساله در گذر زمان به دليل مشکل کمي در حال رنگ باختن است.
هنرمندان فرش دستباف از برخي مشکلات گلايه دارند و معتقدند بايد به وضعيت فعالان اين عرصه توجه بيشتري شود.

** اشتغال 50 هزار نفر در گره هاي تار و پود فرش استان
« محمد حسين کاميابي مسک(mask)» رئيس اتحاديه فرش دستباف خراسان جنوبي افزود: در استان 50 هزار بافنده در 20 هزار کارگاه به صورت تمام وقت، پاره وقت و فصلي مشغول کار هستند که تمام يا بخشي از هزينه زندگي را از اين طريق تامين مي کنند.
وي مي گويد: با توجه به 18سال خشکسالي، نبود صنعت و از رونق افتادن کشاورزي و دامداري، قالي بافي نقش عمده اي در معيشت روستاييان و بخشي از مردم شهري ايفا مي کند.
وي با بيان اينکه عمده فرش هاي استان در نقشه هاي ريزه ماهي، خشتي و نايني بافته مي شود، گفت: در سال هاي گذشته به دليل رونق جهاني بازار فرش، 95 درصد فرش استان صادر مي شد.

** صادرات 75 هزار مترمربع فرش به ارزش هشت ميليون دلار
کاميابي مسک بيان کرد: در 10 ماهه امسال 125 هزار مترمربع فرش دستباف توليد شد که 75 هزار مترمربع آن به آلمان، امارات متحده عربي، ايتاليا و برخي کشورهاي اروپايي صادر شده است.
وي با اشاره به صادرات حدود 60 درصد فرش استان، افزود: در 10 ماهه سال 95 ارزش اقتصادي صادارت فرش استان به هشت ميليون دلار رسيد.
وي به ثبت جهاني فرش « مود» شهرستان سربيشه و « قهستان» شهرستان درميان به عنوان 2شهرستان مرزي در سال 95 اشاره کرد و يادآور شد: فرش استان به لحاظ زيبايي، اصالت در طرح، نقشه و ظرافت؛ مطابق سليقه بازارهاي هدف است، همواره مشتري خود را در بازارهاي جهاني دارد و يکي از شناخته ترين برندهاي فرش دنياست.
به گفته وي مشکل بيمه قالي بافان ، گراني مواد اوليه، کمبود نقدينگي و سختگيري در پرداخت تسهيلات از جمله مشکل عمده فعالان صنعت فرش استان است.

** فرش دستباف خراسان جنوبي و مشکل بيمه قالي بافان
رئيس اتحاديه فرش دستباف استان با بيان اينکه کمتر از 10 درصد مجموع بافندگان فرش استان بيمه هستند، اظهار کرد: ادامه اجراي طرح بيمه قالي بافان از 2 سال قبل متوقف شده است.
کاميابي مسک، ادامه داد: ادامه بيمه قالي بافان اميدي براي بافندگان فرش است، اما 2 سال است دولت سهم خود را به سازمان تامين اجتماعي پرداخت نکرد و به همين دليل متوقف شده است.
وي بيان کرد: اکثر بافندگان فرش دستباف در انتظار بيمه هستند، يکي از خواسته هاي آنها بيمه است در صورتي که نه تنها بودجه اي به اين طرح اختصاص نيافت،بيمه تعدادي از بافندگان به دلايلي قطع شد.

** بخش عمده سود فرش دستباف عايد واسطه ها مي شود
وي با بيان اينکه 30 درصد توليد فرش استان در انتظار رونق بازار است، عنوان کرد: با توجه به اقليم منطقه به دليل ادامه خشکسالي، فعاليت کشاورزي و دامداري رونقي ندارد، مردم مجبور به بافت فرش هستند اما توليد فرش مازاد بر مصرف است.
رئيس اتحاديه فرش دستباف استان، صادرات فرش با چند واسطه را يکي از مشکلات اين حوزه برشمرد و يادآور شد: متاسفانه واسطه ها بخش عمده اي از سود فرش را مي بلعند، بافنده توان مالي ندارد به اين دليل فرش را با قيمت کم پيش فروش مي کند.

** تهيه مواد اوليه نامرغوب به برند فرش ايران لطمه مي زند
کاميابي مسک به گران بودن مواد اوليه فرش دستباف اشاره کرد و افزود: اين عامل سبب مي شود بافنده به سمت مواد نامرغوب روي بياورد که اين مشکل به برند فرش ايران لطمه وارد مي کند.
وي گفت: چهار طرح زيربنايي در بخش صنعت فرش دستباف استان در دولت گذشته مصوب شد، در دولت يازدهم نيز جزو مصوبه ها مطرح شد که تاکنون بودجه اي به آن اختصاص نيافت.

** دعا براي افزايش درآمد دولت و کمک به بافندگان فرش
وي راه اندازي فروشگاه اينترنتي سفارش پذير فرش دستباف را يکي از اين طرح ها دانست و بيان کرد: در قالب اين طرح، يک کارگاه به صورت آنلاين در اختيار مشتري است.
وي ادامه داد: مشتري از هر نقطه دنيا مي تواند مراحل توليد فرش، طرح و نقشه، تغيير رنگ بندي و ... را ببيند و به بافنده سفارش دهد و فرش بدون واسطه مستقيم صادر مي شود.
کاميابي مسک، راه اندازي نمايشگاه دايمي فرش دستباف و آموزشگاه جامع حِرَف را از ديگر طرح هاي اين اتحاديه دانست و يادآور شد: تعداد افراد حرفه اي توليد فرش رو به کاهش است، بايد براي ارتقاي کيفيت فرش از تجربه اين افراد استفاده و آن را به نسل هاي بعد منتقل کرد.
وي به ارايه طرح فروشگاه يا ايستگاه تهيه و توزيع مواد اوليه مرغوب به قيمت تمام شده اشاره کرد و يادآور شد: در قالب اين طرح مواد اوليه به صورت مستقيم در اختيار بافنده قرار مي گيرد.
وي ادامه داد: در قالب اين طرح، بهاي مواد اوليه، بعد از بافت و فروش آن از بافنده کسر مي شود تا براي خريد مواد اوليه مجبور نشود فرش را پيش فروش يا با مواد اوليه نامرغوب فرش توليد کند.

** تار و پود فرش دستباف رنجي که صاحبان اين صنعت مي برند
رئيس اتحاديه فرش دستباف استان اظهار کرد: اجراي اين طرح ها سبب ارتقاي کيفيت فرش و کوتاهي دست واسطه ها از بازار فرش مي شود، همچنين بالا رفتن حس رقابت پذيري در بازارهاي جهاني و اينکه سود بيشتري عايد بافنده مي شود از ديگر مزاياي اجراي طرح هاي ياد شده است.
کاميابي مسک، افزود: بافندگان فرش دستباف جزو ضعيف ترين و شرافت مندترين افراد هستند، صداي آنها به جايي نمي رسد دولت بايد به اين قشر توجه ويژه داشته باشد.
به گفته وي اگر توليد فرش و ارزآوري آن مهم است، اشتغال آنها بايد در اولويت باشد، 50 هزار بافنده فرش اگر نتوانند معيشت خود را تامين کنند، مهاجرت خواهند کرد و جذب شغل هاي کاذب خواهند شد،که مهاجرت تبعات اجتماعي و سياسي ايجاد خواهد کرد.

** گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من/ آنچه البته به جايي نرسد فرياد است
وي با زمزمه شعر « گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من، آنچه البته به جايي نرسد فرياد است» گفت: کساني که به فکر ايجاد اشتغال جوانان هستند حداقل بکوشند وضعيت موجود حفظ شود.
زهرا، رقيه و معصومه سه خواهر قالي باف مجردي هستند که تا پنجم ابتدايي در يکي از روستاهاي شهرستان بيرجند تحصيل کردند، به دليل پايين بودن درآمد خانوار بيش از 20سال به قالي بافي مشغول هستند.
معصومه، 39 ساله به ايرنا مي گويد: اوايل فصل زمستان تا اوايل ارديبهشت در شهر بيرجند و بقيه سال در روستا قالي بافي مي کند.
وي با بيان اينکه هر 6ماه ميانگين، سه خواهر يک فرش 6متري توليد مي کنند، گراني مواد اوليه و خريد نقدي مواد اوليه را از جمله مشکلات خود ذکر کرد.
اين بافنده فرش دستباف ادامه داد: با توجه به گراني مواد اوليه، براي فروش قالي با مشکل زيادي روبه روند، براي تهيه مواد اوليه بايد قالي را با قيمت پايين تر از بازار در اختيار دلال فرش قرار دهند.
معصومه به جز قالي بافي، درآمد ديگري ندارد، پدرش سال ها قبل از دنيا رفت، و براي تامين هزينه هاي زندگي فرش مي بافد ،تا هزينه خانواده را تامين کند.
وي با بيان اينکه سختي کار فرش باقي قابل قياس با درآمد آن نيست، يادآور شد: فقط پرسيده مي شود چقدر نخ تهيه شده و کسي نمي گويد چقد زحمت کشيده ايد، کار قالي بافي بسيار سخت است اما دولت کمکي نمي کند.
وي بيان کرد: براي دريافت 24 ميليون ريال تسهيلات، با سخت گيري زيادي رو به رو شد ، ضامن به سختي پيدا کرد، بالاخره براي خريد مواد اوليه موفق به دريافت وام شد.

** وقتي واسطه ها براي دست رنجمان قيمت تعيين مي کنند
قالي باف ديگري مي افزايد: فاصله روستاي آنها به شهر زياد است،به دليل نبود وسيله نقليه ، فرش به قيمت ناچيز به واسطه ها فروخته مي شود، در نهايت آنها قيمت تعيين مي کند.
زينب با عنوان اينکه قيمتي که دلال تعيين مي کند سود چنداني عايد آنها نمي شود ، تاکيد کرد: انگار سختي کار فقط براي بافنده است کاش مسئولان براي خريد فرش از بافندگان اقدام کنند تا مجبور به فروش هنرشان با قيمت گم به واسطه نباشند.
وي قالي بافي را هنر بزرگان عنوان کرد و يادآور شد: اين هنر با خون و رگ ما عجين شده است، از طرفي علاقه شديد به آن و از سوي ديگر نبود اشتغال و منبع هاي درآمد ديگر سبب مي شود با وجود سختي فراوان باز هم به کار ادامه دهم.
وي مي گويد: در گذشته قالي بافي را تفريحي انجام مي داد، اما چند سالي است که به دليل خشکسالي، نبود و کمبود آب ... کشاورزي و دامداري در روستا از بين رفت و تمام اميد قالي بافي است عادت نداريم دستمان را به سوي کسي دراز کنيم.
وي تاکيد کرد: از مسئولان انتظار مي رود، اگر حضور مردم در روستاها براي آنها مهم است، قاليبافان هم جزوي از جامعه هستند، اندکي به ما توجه کنند.
همچنين مديرکل تامين اجتماعي خراسان جنوبي در گفت و گو با ايرنا افزود: زمانيکه قانون بيمه قالي بافان به تصويب رسيد، مقرر شد بخشي از سهم کارفرما توسط دولت پرداخت شود تا آنها تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي قرار بگيرند.
مجيد درويشي افزود: با توجه به رقمي که براي بيمه قالي بافان گذاشته شد و افرادي که شناسه دارند، اگر تعداد آنها تغيير نکند، پذيرش افراد جديد امکان پذير نيست و نمي نتوان افراد جديد را بيمه کرد.
وي با بيان اينکه بيمه قالي بافان استان قطع نشد، اظهار کرد: بيمه افرادي که طبق گزارش بازرسي به شغلي غير از قالي بافي فعاليت دارند يا حق بيمه شان را پرداخت نکردند، قطع مي شود.
وي بيان کرد: در حال حاضر چهار هزار و 448 نفر بافنده تحت پوشش بيمه هستند در صورتي که سهميه خراسان جنوبي در اين طرح 2 هزار و 918 نفر است.

** به جد پيگير بيمه قالي بافان استان هستيم
وي يادآور شد: از محل طرح هدفمندي يارانه ها در تبصره 14 بودجه سال 96 براي بيمه افراد خاص پيش بيني هايي شد، تا زمانيکه مصوب نشود قابل بيان نيست، اميد است در اين برنامه قالي بافان نيز تحت پوشش قرار بگيرند.
درويشي عنوان کرد: براي افزايش سهميه استان در حال پيگيري هستيم تا از محل قطع بيمه ساير استان ها سهميه دريافت کنيم، اما شرايط براي تمام کشور تقريبا به همين نحو است.
وي ابراز اميدواري کرد که در سال 96 خبرهاي خوشي براي اين قشر سختکوش در تبصره 14 شنيده شود شايد گره اي از کار قالي بافان گشوده شود، بيمه حق آنهاست.
به گفته درويشي، برند قالي خراسان جنوبي در بازارهاي جهاني شناخته شده است، تلاش ها براي حمايت از اين قشر ادامه دارد.