چاپ

خراسان آنلاین - مشهد- خراسان رضوی وارد هجدهمین سال از تداوم پدیده خشکسالی شده است. وضعیت سفره های آبی در این خطه بحرانی تر از سایر نقاط کشور است بنابراین مدیریت مصرف باید جدی گرفته شود.
از حدود 20 سال پیش ایران گرفتار پدیده خشکسالی شده و تداوم آن باعث شد پارسال حدود 90 درصد از مساحت کل کشور با شدتهای مختلفی از خشکسالی مواجه شوند.
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی زنگ ‌خطر رخداد تغییر اقلیم در ایران به صدا درآمده است. ظرف پنج دهه اخیر میانگین دمای سالانه هوا در کشور روند افزایشی داشته، مجموع بارش سالانه 1.1 میلیمتر کاهش یافته و مجموع تبخیر و تعرق آب با افزایش حدود 4.5 میلیمتر در هر سال مواجه بوده است.
پارسال 290 شهر در ایران دچار تنش آبی بودند که 10 درصد از این تعداد مربوطه به خراسان رضوی است. این استان منطقه ای خشک و نیمه خشک است که 75 درصد وسعت 118 هزار و 851 کیلومترمربعی آن در اقلیم بیابانی قرار دارد. میانگین سالانه بارندگی در ایران 250 میلیمتر و در خراسان رضوی کمتر از 210 میلیمتر است.
خراسان رضوی در میزان کسری سالانه مخازن آب زیرزمینی با کسر یک میلیارد و 100 میلیون مترمکعب در سال نیز رتبه نخست را در کشور دارد. از 37 دشت آبی استان 34 دشت در حالت ممنوعه و بحرانی قرار دارند، 50 درصد حجم سدهای آن خالی از آب است. بر این اساس نمی توان امید به بارشهای بهاری داشت بلکه باید تاکید جدی بر حوزه های مدیریت تولید، مدیریت مصرف و مدیریت توزیع آب داشت.
* کسری 400 لیتر آب در ثانیه
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: تابستان پارسال 29 شهر این استان با مجموع جمعیت یک میلیون و 400 هزار نفر دچار تنش آبی بودند و امسال 30 شهر با تنش آبی و کسری 400 لیتر در ثانیه آب مواجه هستند.
حسین اسماعیلیان افزود: براساس استاندارد جهانی در شرایط مطلوب حداکثر باید 40 درصد از منابع آب تجدیدپذیر هر کشور برداشت شود اما این رقم در خراسان رضوی بطور متوسط سالانه 130 درصد است.
وی ادامه داد: به ازای هر نفر در شبانه روز 120 لیتر آب در خراسان رضوی مصرف می شود که این رقم در میانگین کشوری بین 150 تا 200 لیتر است اما با توجه به شرایط حاد منابع آبی باید این رقم نیز حداقل 40 درصد کاهش یابد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی بر لزوم مدیریت مصرف آب برای گذر از شرایط تنش آبی و پرهیز از جیره بندی آب تاکید و بیان کرد: مدیریت تولید و توزیع آب نیز برای جلوگیری از هدررفت آن ضروری است.
وی گفت: به همین خاطر با اقدامات مختلف نظیر نشت یابی، تعویض کنتورها و شبکه های فرسوده آب و جلوگیری از اشتعابات غیرمجاز حجم مصرف آب بدون درآمد در شهرهای خراسان رضوی از 33 درصد در سال 1395 به 30.33 درصد در سال 1396 کاهش یافت.
اسماعیلیان افزود: هم اینک میلیون و 800 هزار نفر در قالب 700 هزار مشترک آب در 73 شهرستان خراسان رضوی(به جز مشهد) زیر پوشش شرکت آب و فاضلاب هستند و آب مورد نیاز برای این جمعیت از 463 حلقه چاه، چشمه و قنات تامین می شود.
* 29 درصد ظرفیت سدها آب دارد
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز گفت: در مجموع هم اکنون ذخیره آب پشت سدهای استان 104 میلیون مترمکعب معادل 29 درصد از کل ظرفیت آنها است. این رقم در مدت مشابه پارسال 155 میلیون مترمکعب بود.
حسن جعفری به وجود 27 سد با مجموع ظرفیت ذخیره یک میلیارد و 555 میلیون مترمکعب آب در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: میزان بارندگی در حوضه های آبریز استان در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه پارسال به نصف رسیده است.
وی به کاهش 70 درصدی میزان روان آبها در خراسان رضوی نیز اشاره و بیان کرد: در دوره آماری 40 ساله حجم بارندگی در این استان 131 میلیمتر بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی افزود: در این شرایط مدیریت آب موجود و مدیریت تقاضا از راهکارهای تامین آب در استان و حفظ منابع آبی پایدار است.
* کاهش 50 درصدی بارندگی
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی نیز گفت: میانگین بارندگی در این استان از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون 50 درصد نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت و همچنین پارسال کاهش داشته است.
محسن عراقی زاده میزان بارندگی در خراسان رضوی را از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون 84.9 میلیمتر اعلام و بیان کرد: مدیریت بهینه مصرف منابع آب تنها روش سازگار با اقلیم در این استان است و دیگر روشها مانند باروری ابرها راهکار مقابله با کمبود آب و خشکسالی در خراسان نیست.
* لزوم حفظ منابع تامین آب
کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد علاوه بر جمعیت ثابت خود سالانه پذیرای 17 میلیون زائر و گردشگر داخلی و خارجی است که این تعداد شرایط خاصی را برای خدمت رسانی و تامین آب این شهر رقم می زند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: هم اینک 48 درصد آب مورد نیاز این کلانشهر از چاهها، 47 درصد از سدها، سه درصد از قناتها و دو درصد از چشمه ها تامین می شود.
علیرضا طباطبایی افزود: با توجه به کاهش شدید نزولات آسمانی تامین آب مشهد در تابستان بسیار مهم و حیاتی است لذا منابع تامین آب آن باید حفظ شده و ارتقاء یابد.
وی ادامه داد: مشهد در منطقه ای خشک ونیمه خشک واقع شده و نیاز سالانه این شهر بیش از 240میلیون متر مکعب می باشد لذا استفاده بهینه از آب و مدیریت مصرف از مهمترین راهکارهای جبران کمبود آب است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: اقدامات خوبی تاکنون در زمینه اجرای پروژه های تامین، انتقال و توزیع آب نظیر پروژه مخزن 60 هزار مترمکعبی و پروژه خطوط جمع آوری نبی اکرم(ص) انجام شده است اما در صورتی که شهروندان مشهدی مصرف بهینه آب را رعایت نکنند در سال آینده با چالش جدی در خصوص تامین آب روبه رو خواهیم بود.
وی افزود: روزانه حدود 600 هزار مترمکعب آب از طریق سد دوستی انتقال یافته و در شهر مشهد توزیع می شود. بر این اساس 33 درصد آب مورد نیاز کلانشهر مشهد از سد دوستی و بقیه آن از سدهای طرق، ارداک و نیز چشمه اندرخ و چاهها تامین می شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نیز در نخستین نشست کارگروه استانی کم آبی استان اعضای این کارگروه را مکلف کرد ظرف 10 روز آینده برنامه های مدون خود را به دبیرخانه ارائه می کنند تا درصورت تصویب برای تعیین تکلیف نهایی به کارگروه ملی و نیز شورای برنامه ریزی و توسعه استان ارائه شود.
محمد مقدوری گفت: تامین آب شرب خراسان رضوی در سال جاری و بهینه سازی مصرف آندر بخشهای کشاورزی، صنعتی و خدمات از مهمترین اولویتهای این کارگروه است .