چاپ

خراسان آنلاین - بیرجند - شوخوانی یا همان شب خوانی آیین ویژه ماه رمضان در خراسان جنوبی است که به گفته بزرگان قدمتی چند صد ساله دارد.
به گزارش ایرنا شاید علت وجودی شوخوانی ذهن هر شنونده غیر خراسانی را مجذوب کند اما خراسانی ها از سالیان دور ارتباط نزدیک و حتی قلبی با این آیین معنوی برقرار کرده اند.
آیینی که آمدن ماه مبارک رمضان را به میهمانان خدا نوید می داد و زمانی که هنوز وسائل ارتباط جمعی این گونه پیشرفته و فراگیر نبود، آنها را با صدای یا الله و یا الله از خواب بیدار می کرد.
فردی خوش صدا که هنر شوخوانی را از پدران خود آموخته بود، با نواختن صدای طبل و ندای آهنگ بهشتی گونه خبر از وقت سحر و کامروایی می داد و تا پایان سحری خوردن مردم آنها را با صدای الهی العفو و متوسل شدن به چهارده معصوم (ع) همراهی می کرد.
سحری خوردن در خانه های نزدیک پشت بام شوخوان محله صفایی دیگر دارد زیرا گاهی با شنیدن ابیات او سیری در عالم معنا و با هم نواشدن با او ذکر الهی العفو را زمزمه می کنیم.
ابوالفضل کماچی اسفدن شوخوان جوانی که 2 سالی است هنر پدر را زنده نگه داشته است، می گوید: پدرم در 73 سالگی از دنیا رفت و طبق گفته خودش از 15 سالگی شوخوانی را از پدرش آموخته بود و پدربزرگم هم از پدرانش، تا امروز این وظیفه بر گردن من و برادرم احمد گذاشته شده است.
وی ادامه داد: از کوچکی ارتباط خوبی با نحوه اجرای پدرم در آیین شوخوانی برقرار کردم و همیشه از خدا می خواستم که روزی من هم بتوانم شوخوانی کنم.
از او علت شوخوانی را خواستم که گفت: قدیم بلندگوهای امروزی که وجود نداشته و فردی که از صدای بهتری برخوردار بوده برای ثوابش هم که شده بقیه را از رسیدن وقت سحر باخبر می کرده است.
وی بهترین مکان برای شوخوانی را روی پشت بام خانه یا مسجد محله ذکر کرد و افزود: این آیین امروز هم که بلندگوها هستند باز هم بیشتر اوقات روی پشت بام ها انجام می شود.
"ابتدا می کنم زبسم الله- بعد از او لا اله الا الله" از محمد همی مدد طلبم- کرمی از علی ولی الله" نقطه آغاز شوخوانی در 30 شب ماه مبارک است و این ابیات تا ذکر نام 14 معصوم "یارب برسان تو مهدی غایب را- فرزند علی بن ابی طالب را" ادامه خواهد داشت.
شوخوان جوان با بیان اینکه این آیین روزگاری در سراسر خراسان جنوبی مرسوم بود گفت: متاسفانه به دلیل رغبت نداشتن جوانان به شوخوانی این آیین در حال منسوخ شدن است که امیدوارم وارثین شوخوانان این ارث معنوی را به یادگار زنده نگه دارند.
مدیر حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی هم به خبرنگار ایرنا گفت: شوخوانی از آیین های مذهبی قدیمی است و زمان دقیقی را نمی توان برای آن متصور شد.
سید احمد برآبادی اظهار کرد: این آیین در تمامی مناطق جنوب خراسان قدیم و خراسان جنوبی امروز مرسوم بوده است.
وی افزود: این آیین در سه مرحله برگزار می شد که در مرحله اول شوخوان مردم را برای پخت و پز و در مرحله دوم برای صرف سحری بیدار می کرده است.
مدیر حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: شوخوان در مرحله سوم با بیان ابیاتی خاص، روزه داران را به نزدیکی اذان صبح، خبر می داد و مردم از این طریق ماه رمضان را روزه می گرفتند.
وی تصریح کرد: آیین شوخوانی هم اکنون در برخی مناطق استان به چشم می خورد و به قوت خود باقی است.
3215*3028