بزرگنمايي:

خراسان آنلاین - گناباد- طرح جامع تفضیلی یکی از ضرورتهای برنامه ریزی هدفمند توسعه و عمران شهری محسوب می شود که منطقه بندی مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری، کشاورزی، تاسیسات و تجهیزات، اختصاص تسهیلات عمومی نوسازی، بهسازی و اولویتهای مربوطه و ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی از مصادیق آن است.
نحوه استفاده از زمینهای شهری در سطح محلات مختلف، موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری از اولویتهای اجرای طرح جامع تفضیلی هستند.
طرح تفصیلی شهر گناباد سال 1385 در قالب یک طرح بالادستی شهری به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید. بطور میانگین روندی 10 ساله برای تحقق این قبیل طرحها از نظر فنی‌،‌ علمی، ‌اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شده اما اجرای طرح تفضیلی گناباد با گذشت 10 سال همچنان درگیر مشکلات و نیازمند تعامل و هم افزایی بیشتر مسئولان و دست اندرکاران ذیربط است.
رشد جمعیت ارتباط بسیار نزدیک با محقق شدن طرح تفضیلی دارد ولی پدیده مهاجرت، ‌رشد منفی جمعیت و ‌حاشیه نشینی موجب فاصله گرفتن این طرح در گناباد از اهدافش شده است.
پس از ثبت جهانی قنات قصبه، طرح جامع گردشگری گناباد به عنوان سومین شهر کشور امسال به تصویب کارگروه میراث فرهنگی کشور رسید و بازبینی طرح تفضیلی زیرمجموعه این طرح گردشگری قرار گرفت. بر این اساس توسعه و عمران شهری گناباد با رویکرد توسعه گردشگری اجرا می شود. با وجود تصویب طرح جامع گردشگری اعتبار اجرای آن هنوز تخصیص نیافته و طرح جامع تفضیلی این شهر در کش و قوس همین موضوع معطل مانده است.
جمعی از شهروندان، مسئولان و صاحبنظران گنابادی خواستار تعیین تکلیف و سرعت بخشی در اجرای طرح تفضیلی این شهر شدند.
یکی از صاحبنظران مسائل اجتماعی در گناباد گفت: توسعه نامتوازن شهری مشکلات زیادی برای شهروندان برای دریافت خدمات عمرانی شهری ایجاد کرده و هزینه این خدمات را افزایش داده است.
حسین کریمی شهری افزود: بخاطر برخوردار نبودن گناباد از جاده کمربندی خودروهای سنگین برای عبور از این شهر مجبور به ورود به محدوده شهری آن هستند که این مساله مشکلات زیادی برای شهروندان گنابادی ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: همچنین مساحت قابل توجه زمینهای کشاورزی در بافت شهری گناباد علاوه بر ظاهر نامتوازن تنگناهایی برای مردم از جمله حضور حیوانات خانگی در بخش مسکونی بدنبال داشته است.
علی سعیدی دیگر شهروند گنابادی گفت: تعداد زیادی زمینهای کشاورزی و تغییر کاربری آن نتیجه اجرای نامناسب طرح تفصیلی شهری است اما با متخلفان تغییر کاربری و ساخت وساز غیر قانونی به صورت جدی برخورد نمی شود.
یک زن خانه دار ساکن قصبه شهر نیز گفت: بافت فرسوده در برخی مناطق ساماندهی نشده و مالکان آنها را بدون استفاده رها کرده اند که علاوه بر زشت شدن منطقه به محلی برای تجمع حیوانات ولگرد و بعضی وقتها پاتوق خلافکاران تبدیل شده است.
نجمه حیدریان شهری از مسئولان خواست با پرداخت تسهیلات از متقاضیان نوسازی بافتهای فرسوده شهری حمایت کنند.
شهروندی دیگر گفت: عرض کم خیابانهای اصلی گناباد در برخی ساعات منجر به ترافیک زیاد و کندی رفت و آمد در محدوده مرکزی شهر شده است. توسعه نامتناسب و جانمایی نادرست بخشهای مختلف از جمله بازار گناباد از دیگر مشکلات بافت شهری است.
حسن سالاری افزود: تعداد زیادی از مدارس و بانکها در محدوده مرکزی شهر و محدوده خیابان امام خمینی(ره) قرار دارند که در زمان اوج رفت و آمدها ترافیک زیادی را در خیابان ناصر خسرو تا میدان امام خمینی (ره) سبب می شود.
رئیس نظام مهندسی ساختمان گناباد نیز گفت: طرح تفصیلی فعلی این شهر تا 60 درصد پاسخگوی نیازها است اما به دلیل فقدان ثبات در مدیریت شهرداری، نظارت بر عملکرد شهری تا حد زیادی مغفول مانده است.
محمد مرادی موازیکاری در حوزه بافت فرسوده را از مشکلات عمده توسعه و عمران شهری در گناباد ذکر و بیان کرد: باید با برنامه ریزی مناسب از گسترش بی قاعده شهر به حومه آن جلوگیری شود.
مسئول اداره اراضی مدیریت جهاد کشاورزی گناباد هم بر لزوم جلوگیری از خرد شدن زمینهای کشاورزی حریم و خارج از شهر با اجرای قوانین حفظ کاربری تاکید و بیان کرد: وجود زمینهای کشاورزی و قنات قصبه در داخل شهر گناباد محدودیتها و مشکلات زیادی برای شهروندان ایجاد کرده است.
نعمت غفوری کاخکی افزود: ساخت باغ ویلا و باغ در داخل محدوده قانونی شهر هیچ مشکلی ندارد و ساخت و ساز مجاز و تعیین دقیق کاربری در طرح جامع تفصیلی شهر ضروری است. ساخت و ساز غیرمجاز در برخی زمینهای کشاورزی حاشیه شهر موجب ایجاد حاشیه نشینی، مسائل امنیتی، افزایش بار مالی خدمات شهری و از بین رفتن ریه های تنفسی گناباد می شود.
وی به ثبت جهانی قنات قصبه و لزوم توجه به آن در طرح جامع تفصیلی نیز اشاره و بیان کرد: قنات قصبه زمانی ارزش تاریخی خواهد داشت که سبک سنتی باغها و زمینهای کشاورزی برای گردشگران حفظ شود. در غیر این صورت فقط به عنوان منبع آبی جذابیت زیادی ندارد.
رئیس شورای اسلامی شهر گناباد نیز کمبود اعتبار را از مشکلات مهم اجرای طرح جامع گردشگری این شهر عنوان و بیان کرد: یک میلیارد ریال برای اجرای این طرح اختصاص یافته که بسیار ناچیز است. برای اجرای طرح حداقل شش میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.
سید حسین پورهاشمی افزود: طرح تفضیلی شهری زیرمجموعه طرح جامع گردشگری گناباد قرار می گیرد و توسعه و عمران شهری با نگاه توسعه گردشگری مورد توجه قرار می گیرد.
وی ادامه داد: 30 درصد طرح تفصیلی گناباد نیازمند بازنگری است. از جمله مسائل و مشکلات توسعه و عمران شهری گناباد مرکزمحوری، تعریض نشدن خیابانها و ترافیک در معابر اصلی این شهر است. شهرداری به دلیل کمبود اعتبار توان خرید املاک حاشیه خیابانهای اصلی را ندارد لذا از مسئولان ذیربط می خواهیم با ایجاد تهاتر با شهرداری برای تامین اعتبار مورد نیاز بدین منظور اقدام کنند.
رئیس شورای شهر گناباد گفت: بیشتر شهروندان تمایل به سکونت و کار در محدوده مرکزی شهر را دارند و همین بر حجم ترافیک در این منطقه افزوده است. فضاهای خالی زیادی در داخل بافت شهری وجود دارد که با ایجاد خیابانهای محوری به موازات خیابانهای اصلی به بهبود توسعه متوازن شهری کمک می شود.
وی افزود: به دلیل نبود جاده کمربندی نیز وسایل نقلیه سنگین برای عزیمت به دیگر نقاط مجبور به عبور از برخی معابر عمومی شهر گناباد از جمله بلوار عدالت می شوند که این امر تنگناهایی برای شهروندان ایجاد کرده است.
معاون عمرانی شهردار گناباد نیز گفت: با وجود مشکلات متعدد 52 درصد از طرح تفضیلی این شهر در یک دهه گذشته محقق شده اما تمام مشکلات با اجرای این طرح رفع نمی شوند. توسعه و عمران مناسب شهری نیازمند هم افزایی بیشتر مسئولان ذیربط است.
مهران حسین زاده افزود: در بسیاری از مواقع خود طرح مصوب باعث ایجاد مشکل و رکود شده است. به عنوان مثال در موارد متعدد بلوکهای دارای کاربری مسکونی یا باغ مسکونی به جهت عدم تعریف یا بیان مفصل ملزومات شهری زمینهای بلاتکلیف مانده است و جهت اجرایی شدن نیاز به طراحی، پیگیری و تصویب مجدد دارند.
وی ادامه داد: بازنگری طرح تفضیلی می بایست توسط متولی قانونی یعنی وزارت مسکن و شهرسازی انجام شود که پیگیری آن از سال 1393 با مکاتبات متعدد صورت گرفته و به جهات مختلف تا سال 1396 موضوع در دستور کار قرار داشته است.
معاون شهردار گناباد علت قرار گرفتن بازار در محدوده مرکزی گناباد را نیز توجه به معماری اسلامی در سالهای گذشته ذکر و بیان کرد: در علم جدید شهرسازی این وضعیت منسوخ شده و تمرکززدایی جای تمرکزگرایی را گرفته است.
وی وجود سنتها در شهر گناباد و تمرکز در یک خیابان یا میدان را امری مشهود توصیف و بیان کرد: این موضوع مشکلات متعدد به دنبال دارد و رفع آن نیازمند مطالعه دقیق و ایجاد یک برنامه مدون است.
حسین زاده گفت: شهر گناباد دارای رشد طولی و ناهمگن به لحاظ اصول شهرسازی است. میزان اعتبارات شهرداری متناسب با وسعت دو هزار هکتاری این شهر نیست. وسعت زیاد بزرگترین هزینه خدماتی را بر مدیریت شهری تحمیل کرده که نتیجه آن کاهش اعتبارات عمرانی است.
وی توجه به فرهنگ و ویژگیهای بومی گناباد را در بازنگری طرح تفصیلی آن ضروری ذکر و بیان کرد: اگر بازنگری با این ملاکها صورت گیرد مشکلات در یک چهارچوب مشخص دربرنامه مدون زمان بندی شده رفع می شوند. اجرای طرح تفصیلی شهرها به دلیل مشکلات مرتبط که مهمترین آن اقتصادی و اجتماعی است با تعاریف تدوین شده فاصله بسیار زیادی دارد.
شهر گناباد واقع در 287 کیلومتری جنوب مشهد با مساحت 20 کیلومترمربع بالغ بر 40 هزار نفر از جمعیت 88 هزار نفری شهرستان گناباد را در خود جای داده است.