بزرگنمايي:

خراسان انلاين- حسين امامي متوسط بارندگي استان از ابتداي سال آبي 95- 94 تاكنون را 73.7 ميليمتر ذكر كرد و افزود: اين رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل 22 درصد كمتر و نسبت به بلند مدت(20سال) 35 درصد كاهش دارد. آبيگري مخازن تاسيسات آبي استان در حالي با كاهش مواجه است كه آبرساني سيار با تانكرهاي سيار به 464 روستا ادامه داد و با توجه به شروع فصل گرما نياز به تدابيري است تا مشكل تامين آب در نيمه نخست سال 95 همانند پارسال به حداقل برسد. اداره كل هواشناسي خراسان جنوبي بيشترين ميزان بارندگي از ابتداي سال زراعي جاري تاكنون را مربوط به ايستگاه باران سنجي حاجي آباد ، 137.7ميليمتر گزارش كرد كه نسبت به مدت مشابه سال قبل 3.6 ميلي متر افزايش دارد. بر اساس گزارش اين اداره كل؛ كمترين ميزان بارش در اين مدت 19ميليمتر در ايستگاه باران سنجي بشرويه ثبت شد كه نسبت به مدت مشابه سال قبل 40.8 ميلي متر كاهش دارد. همچنين ميزان بارش در بيرجند مركز خراسان جنوبي در اين مدت 95.5ميليمتر گزارش شد كه در سنجش با مدت مشابه سال قبل، 37.8ميليمتر كمتر است. ميزان بارندگي در مدت مشابه بلند مدت(20ساله) در بيرجند 148.7ميليمتر اعلام شد. ميزان بارش ها در بيشتر موارد كمتر از چهار ميليمتر در استان است كه تاثيري چنداني در نفوذ به خاك و سفره آب هاي زيرزميني خراسان جنوبي ندارد. امامي، تاسيسات آبي استان را هفت سد مخزني و 12سد تغذيه مصنوعي به حجم در تراز عادي به ترتيب 59 ميليون و 45هزار مترمكعب و 22 ميليون و 52 هزار مترمكعب ذكر كرد. به گفته وي حجم فعلي ذخيره هفت سد مخرني استان به 9ميليون و چهار هزار متر مكعب رسيد كه نسبت به وضعيت مشابه پارسال يك ميليون و 652هزار مترمكعب كاهش دارد. وي اين تاسيسات آبي را سدهاي اسديه(رزه)، حاجي آباد ، شهيد پارسا، فرخي قاين ، دره بيد، كريت و سد نهرين طبس ذكر كرد. وي با اشاره به آب قابل تنظيم 12سد تغذيه مصنوعي استان يادآور شد: اين تاسيسات آبي براي كنترل سيلاب و مهار آن در زمان وقوع سيلاب احداث شده اند. وي ادامه داد: هدف در مرحله بعد رهاسازي تدريجي سيلاب براي تغذيه سفره هاي منابع آب هاي زيرزميني منطقه هست، لذا آبي در پشت اين سدها ذخيره نمي شود. هدف از احداث تاسيسات آبي استان عمدتا تامين آب كشاورزي، تغذيه سفره هاي زير ميني و آب شرب است كه 91درصد مصارف آب زيرزميني مربوط به بخش كشاورزي است. پنج درصد آن شرب و بقيه در بخش صنعت و ساير موارد مصرف مي شود كه سهم صنعت دو درصد است. امامي كاهش كيفيت آب چاهها و افزايش شوري اين ماده حياتي را يكي از عواقب كاهش ميزان بارندگي و اضافه برداشت از منابع آب هاي زير زميني استان ذكر كرد. رئيس هيات مديره و مديرعامل شركت آب منطقه اي استان يادآور شد: كاهش سطح آب در آبخوان هاي استان و نشست زمين در برخي دشت ها و از بين رفتن بخشي از آبخوانها و در نهايت تهديد كل آبخوانها از ديگر عواقب كاهش بارندگي است. وي ادامه داد: گسترش بيابان و شنزارها، خشك شدن چاهها و منابع آبي و مهاجرت روستاييان، نابودي بخش زيادي از باغها به عنوان سرمايه با ارزش كشاورزان و كاهش قابل توجه درآمد روستاييان و... از ديگر نتايج 17سال خشكسالي و كاهش بارندگي در استان است. به گزارش تارنماي شركت آب منطقه اي خراسان جنوبي تعداد رودخانه هاي مهم استان ، 12مورد و رودخانه هاي مرزي چهار مورد است. مسئولان شركت آب منطقه اي و جهاد كشاورزي تلاش دارند با توجه به خشكسالي و كاهش آبگيري تاسيسات آبي با اجراي طرح هاي نوين آبياري و ترويج فرهنگ درست مصرف آب در جامعه تناسبي ميان آب ورودي (تغذيه) و آب خروجي (برداشت) در استان برقرار كنند كه تا اندازه اي نيز موفق بوده اند. هم اكنون بيلان منفي از منابع آبي استان با توجه به برداشت يك ميليارد و 200ميليون متر مكعب از حدود 170ميليون مترمكعب به 164ميليون متر مكعب كاهش پيدا كرده است. مدير عامل شركت آب منطقه اي خراسان جنوبي كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي، حفظ منابع آب هاي زيرزميني با استفاده از روش هاي نوين آبياري را از راه حل هاي اساسي نجات منابع آبي مي داند. امامي ادامه داد: كاهش ميزان برداشت از منابع آبي از طريق روشهاي نوين زراعي و آبياري از جمله ترويج فناوري گلخانه اي و كشت گياهان كم آبخواه، احياي قنات و جايگزيني تدريجي با چاهها، افزايش سهم كشت هاي ديم و تصفيه فاضلاب هاي خانگي و صنعتي و استفاده مجدد از پساب از ديگر راهكارهاست. با توجه به كاهش ميزان آبگيري تاسيسات آبي، ورود استان به هيجدهمين سال خشكسالي (سال آبي 95-94 مهر ماه شروع مي شود) طرح انتقال آب خارج از حوزه به خراسان جنوبي مطرح است. از جمله اين طرح ها مي توان به انتقال آب از درياي عمان، سد دوستي و نيز طرح پيشنهادي از سيبري به خراسان جنوبي اشاره كرد. به گفته امامي براي اجراي طرح انتقال آب به استان حداقل 100 هزار ميليارد ريال اعتبار نياز است كه هزينه هاي زيادي را به بيت المال تحميل مي كند. وي بر اين باور است: با كمبود آب و منابع آبي در آينده اي نه چندان دور اراضي حاصلخيز استان نابود مي شود و در نتيجه شور شدن منابع آبي، برخي كشت و كارها در معرض تنش قرار خواهد گرفت. مدير عامل شركت آب منطقه اي استان مي افزايد: در برخي مناطق از جمله شهر قاين در شمال خراسان جنوبي در سه سال گذشته ميزان « اي سي» آب از 1800 به 2300 رسيده است، بايد آب شهر به تدريج تصفيه شود. به اعتقاد وي منابع آبي شرق ايران كه خراسان جنوبي بخشي از آن است با توجه به افزايش تقاضا، محدود است، اگر از آب موجود درست استفاده شود، ما مشكلي نخواهيم داشت و از فناوري جديد و مديريت مصرف آب در بخش كشاورزي، صنعت، معدن، بهداشت و خدمات بايد استفاده كرد . همچنين رئيس پيشين مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان در سال 94 در كميته كشاورزي شهرستان شاهرود به دوره خشكسالي 20 ساله در فاصله سال هاي 1330 تا 1350در ايران اشاره كرده بود. به گفته عليرضا توكلي با توجه به آمار بارندگي ها، تكرار دوره خشكسالي از سال 1373در ايران آغاز شد و ادامه دارد. وي ادامه داد: در آن دوره به دليل جميعت كم ، فشار به منابع آبي همانند امروز نبود و هم اكنون عمق چاهها در برخي مناطق كشور به بيش از 250 متر رسيده كه افت كمّي با كاهش كيفيت آب همراه شده است. وي تاكيد كرد: آبدهي كم چاه هاي كشاورزي با برداشت اضافي جبران مي شود و از يك متر مكعب آب 400 گرم گندم در استان سمنان توليد مي شود در حاليكه ميانگين جهاني همين ميزان آب، 900 گرم محصول گندم است. همچنين به گفته علي اكبر بسكابادي، مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي(آبفار) خراسان جنوبي كاهش بارندگي در سالهاي اخير و تغيير الگوي بارش از برف به باران بر منابع آبي استان تاثير منفي گذاشته است. مديركل ستاد مديريت بحران استانداري خراسان جنوبي پيشتر به ايرنا گفته بود كه مديريت مصرف آب تنها راهكار مقابله با نشست زمين در دشت هاي استان است. سيد ابوالقاسم ميرجليلي افزود: خشكسالي و برداشت بي رويه منابع آبي سبب شده كه امروز با مشكل نشست زمين در استان مواجه شويم. وي افزود: پديده نشست و رانش زمين دو سالي است كه در استان به وجود آمده است كه بيشتر دشت سرايان و فردوس را تهديد مي كند. وي بيان كرد: در سال زراعي آينده استان در بدترين وضعيت خشكسالي قرار خواهد گرفت كه بايد متوليان امر خشكسالي، روش هاي مقابله اي در برابر اين پديده را در دستور كار خود قرار دهند. همچنين به گفته هاشم ولي پور مطلق، رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان تاكنون شش هزار و 50 هكتار اراضي به روش هاي نوين آبياري تجهيز شد و شش هزار و 416 هكتار براي آبياري قطره اي و پنج هزار و 409 هكتار نيز براي تجهيز به آبياري كم فشار در مرحله مطالعه و طراحي قرار دارد.