بزرگنمايي:

خراسان انلاين- هنوز جاي زخم عميق نصب دکل هاي فشار قوي در حريم منظري آرامگاه فردوسي که مانع ثبت جهاني اين اثر ارزشمند فرهنگي وتاريخي ايران شد، التيام نيافته که فعاليت معادن شن و ماسه مشکلات و مسائل متعددي را به وجود آورده است.
مدير پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي توس با اشاره به وجود معادن شن و ماسه متعدد در حريم تاريخي توس، گفت: اين معادن و برداشت هاي غير مجاز و مجاز آنها، پيامدهاي منفي معتددي براي اين منطقه تاريخي دارد.
احسان زهره وندي افزود: در پي چندين سال فعاليت اين معادن شاهد ايجاد گودال هاي عميق و متعدد به عمق بيش از 50 متر و سطح بيش از دو تا سه زمين فوتبال در حريم منطقه هستيم که آسيب بسيار به منطقه تاريخي و روند ثبت جهاني شهر تاريخي توس و آرامگاه فردوسي مي زند.
وي اظهار کرد: محدوده 360 هکتاري توس منطقه ثبت ملي است و هرگونه حفاري در اين منطقه غير مجاز محسوب مي شود.
وي گفت: برداشت شن و ماسه و ايجاد آلودگي هاي زيست محيطي در اين منطقه به گونه اي است که روزانه حدود هزار کاميون در منطقه تردد مي کند و تاکنون موجب کشته شدن چند عابر نيز شده اند.
زهره وندي افزود: گودال هاي عميق و رها شده نيز معضلي بزرگ است اما هنوز داستان غم انگيز ادامه دارد به گونه اي که کاميونهاي حمل زباله هم اقدام به رها سازي نخاله و زباله در اين گودالها کرده اند که موجب مشکلات زيست محيطي و ايجاد بوي نامطبوع در منطقه شده است.
وي اظهار کرد: فعاليت کارخانه هاي شن شويي از ديگر مشکلات است که در ادامه اين روند به وجود آمده است.
زهره وندي گفت: پس از گذشت ماهها پيگيري و صدور دستور قضايي مبني بر جلوگيري از فعاليت اين معادن؛ هنوز هيچ گونه اقدامي انجام نشده است.
وي گفت: هنوز هم شاهد تردد صدها کاميون در روز و برخورد قانوني نشدن با اين خودروها و رانندگان آنها هستيم اگرچه بارها با صداي بلند اين معضل عميق و آسيب رسان را به گوش همه رسيده است.

** معلق ماندن اجراي مصوبه شوراي ترافيک استان
مدير پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي توس با اشاره به مشکلات بوجود آمده از سوي صدها کاميوني که روزانه در اين منطقه تردد مي کنند افزود: پيرو مکاتبات انجام شده با شوراي ترافيک استان چند ماه پيش بر اساس مصوبه اين شورا ورود کاميون به بولوار شاهنامه و منطقه تاريخي توس ممنوع شد اما هنوز شاهد تداوم تردد اين خودروها هستيم.
زهره وندي با بيان اينکه تردد انبوه کاميونها در منطقه تلفات جاني نيز به همراه داشته است، ادامه داد: اين کار علاوه بر آن آلودگي زيست محيطي در منطقه، خشک شدن درختان، وجود گرد و خاک فراوان و ناامني، تاثيرات منفي بر ديدگاه گردشگران داخلي و خارجي منطقه تاريخي توس داشته است.
وي اظهار کرد:‌حفاظت و صيانت از ميراث فرهنگي و آثار تاريخي تنها بر عهده سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي وگردشگري نيست و همه سازمانها، مجموعه ها و افراد داراي مسئوليت در اين عرصه هستند.

** فعاليت معادن شن و ماسه غيرمجاز بايد متوقف شود
دبير شوراي هماهنگي ترافيک خراسان رضوي نيز گفت: عمده بحث موجود در محدوده شهر تاريخي توس با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و فعاليت معادن غير مجاز در اين منطقه است.
مهدي حسيني اظهار کرد: به واسطه فعاليت اين معادن غير مجاز هم اکنون اتفاقات و آسيب هاي زيست محيطي بدي در منطقه رخ مي دهد و برداشت هاي زياد از ذخاير منطقه و ايجاد حفره هاي بزرگ تبعات فراواني به همراه دارد.
وي با اشاره به اينکه تبعات ترافيکي و مشکلات ناشي از تردد غير مجاز کاميونها تنها بخشي از مشکلات تحميل شده است، بيان کرد: طبق گزارش رسمي ارائه شده از سوي سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در جلسه شورا؛‌ فعاليت و برداشت از اين معادن غير مجاز است وقول مساعد براي پيگيري اين مسئله داده شده است.
اين مسئول بيان کرد: وقتي فعاليت معادن غير مجاز است ، راه دسترسي هم نياز نيست و هر گونه تردد کاميون ها و خودروهاي باري سنگين در اين منطقه نيز غير مجاز است که بايد با آن ها برخورد لازم صورت گيرد.
حسيني حفر گودال هاي ايجاد شده به خاطر برداشت هاي غير مجاز را مشکل عمده فعلي در توس دانست و افزود: اين گودال ها به خاطر تخليه زباله و نخاله در آن مشکلات زيست محيطي ايجاد کرده است.
وي اظهار کرد: از شهرداري منطقه خواسته شده نسبت به مديريت تخليه زباله در اين گودال ها اقدام لازم را انجام دهد.

**ابطال مجوز 16 معدن در محوطه توس
معاون امور معادن و صنايع معدني سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي نيز گفت: حدود 20 معدن شن شويي و معدني داراي مجوز، در اين محدوده مشغول به کار بودند که مجوز تعداد 16 معدن به پايان رسيده و ابطال شده است.
رضا شجاعي بيان کرد: فعاليت قانوني و داراي مجوز چهار معدن در اين محدوده همچنان ادامه دارد و با توجه به قدمت طولاني آنها نمي توان از فعاليتشان جلوگيري کرد.
وي با بيان اينکه تردد وسايل نقليه مربوط به فعاليت معادن غير مجاز به طور قطع قانوني است، افزود: مسئولان و متوليان مربوطه بايد براي تردد وسايل سنگين مربوط به اين معادن پيش بيني هاي لازم را داشته باشند.

**فعاليت معادن غير مجاز همچنان پابرجاست
اين مسئول در سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي گفت: البته در کنار فعاليت معادن مجوزدار در اين محدوده هنوز شماري از معادن غير مجاز فعاليت دارند که دستگاههاي ذيربط باي طبق قانون بايد با اين فعاليت ها برخورد کنند.
وي بيان کرد: به نظر مي رسد که مشکل عمده به وجود آمده در محوطه شهر تاريخي توس پيامدهاي ناشي از فعاليت معادن غير مجاز است.
وي اظهار کرد: در اين محدوده چندين واحد صنعتي نيز وجود دارد که پيامدهاي متعدد را به همراه دارد که بايد به اين موضوع نيز توجه جدي مبذول شود.
شجاعي تاکيد کرد: سازمان صنعت، معدن و تجارت تمام مسئوليت خود را در اين زمينه انجام داده است و مديريت و ساماندهي خودروهاي سنگين عبوري در محور شاهنامه و نيز ساير مسائل بايد توسط متوليان مربوط مديريت شود.
وي بيان کرد: اکثر گودال هاي عميق ناشي از برداشت هاي مجاز و غير مجاز انجام شده در ساليان سال بوده و متعلق به يک يا سه سال گذشته نيست.
وي ادامه داد: اغلب اين برداشت ها متعلق به زماني است که دفاتر فني مهندسي فرمانداري ها مجوز هاي هر گونه برداشت خاک، شن و ماسه را صادر مي کردند.
شجاعي گفت: براي پر کردن گودال هاي ايجاد شده بايد نخاله هاي ساير معادن را جمع آوري و اقدام به تخليه در اين گودالها نمود که کار زمان بر و پر هزينه اي است.
«شهر تاريخي توس» که در فهرست آثار مل‍ي نيز به ثبت رسيده بر خرابه‌هاي تابران که يکي از چهار شهر عمده ناحيه توس در سده‌هاي ا‌وليه و ميانه اسلامي بوده ، بنا شده و اکنون در فاصله 24 کيلومتري شمال غرب مشهد قرار دارد.
آرامگاه حکيم ابوالقاسم فردوسي نيز که درغرب توس و مجاور دروازه رزانِ شهر تابران قرار دارد در سال 1347 با بازسازي آرامگاه قبلي ايجاد شده و داراي موزه، کتابخانه و برخي امکانات رفاهي است.